3η Μπιενάλε της Αθήνας: Μονόδρομος... τέχνης και πολιτικής

του Γιάννη Ασδραχά 

Ο «Μονόδρομος», το έργο του Γερμανοεβραίου φιλοσόφου Βάλτερ Μπένγιαμιν που κυκλοφόρησε με το εμβληματικό εξώφυλλο της γερμανίδας φωτογράφου Σάσα Στόουν έδωσε τον τίτλο στη φετινή, τρίτη, Μπιενάλε της Αθήνας. Η διοργάνωση παρουσιάζει τα περισσότερα έργα της σε ένα σημείο της πόλης που ψάχνει να βρει την ταυτότητα του: το κτήριο της «Διπλαρείου Σχολής» στην πλατεία Θεάτρου. Οι εγκαταλελειμμένες αίθουσες της σχολής που συστάθηκε από τα τέλη του 19ου αιώνα παίρνουν ζωή μέσα από τα έργα των καλλιτεχνών που διαχέουν μηνύματα κοινωνικά και πολιτικά.

Η 3η Μπιενάλε απευθύνεται και δίνει έμφαση, όπως σημειώνεται, σε ποικίλες δομές (εθνικές, ιστορικές, πολιτικές, πολιτιστικές, εκπαιδευτικές κτλ.) και στην «κοινωνιολογία των οργανισμών», η οποία υπογραμμίζεται από την επιλογή των εκθεσιακών χώρων. «Πρόκειται για μια αφήγηση που εκτυλίσσεται σε μια σειρά από ιστορικά κτήρια της Αθήνας και συνιστά έναν φανταστικό διάλογο μεταξύ του Μικρού Πρίγκιπα και του Βάλτερ Μπένγιαμιν. Καθώς ο διανοούμενος αποχωρεί ηττημένος μπροστά στον ζόφο της σημερινής πραγματικότητας, ο Μικρός Πρίγκιπας θέτει συνεχώς ερωτήματα με την αφοπλιστική αθωότητα ενός μικρού παιδιού» υπογραμμίζουν οι επιμελιτές της έκθεσης ο Νικολά Μπουριό και οι Χ&Υ (Ξένια Καλπακτσόγλου και Poka-Yio, συνιδρυτές της Μπιενάλε της Αθήνας).

Όσο για τον τίτλο, σημειώνουν ότι στοχεύει να προκαλέσει συζήτηση γύρω από κάτι που έχει καταστραφεί, αλλά και να προσφέρει την πιθανότητα μιας ματιάς σε κάτι νέο που ακολουθεί. Οι διοργανωτές της 3ης Μπιενάλε της Αθήνας θεωρούν ακόμα ότι η διερεύνηση της κατάστασης, για την οποία η Ελλάδα αποτελεί κύριο σημείο αναφοράς, μπορεί να γίνει αφορμή για μια πολιτιστική αναζήτηση, με τέτοιο τρόπο ώστε να καταδείξει ότι ίσως δεν είναι πλέον καίριο –ούτε και ηθικό, ακόμη– να συνεχίζει κανείς απλώς να φτιάχνει εκθέσεις με τον τρόπο που τα τελευταία χρόνια συνηθίζεται.

Αποφάσισαν να ενσωματώσουν αυτά τα ζητήματα όχι μόνο στη θεματική της έκθεσης αλλά και στη μορφή, τον χαρακτήρα αυτού που ονομάζεται μεγάλη περιοδική έκθεση, ακολουθώντας μία διπλή διαδικασία: Αρχικά, μετασχηματίζοντας την ίδια την Μπιενάλε σε μια πρόσκληση προς συλλογικότητες, πολιτικές οργανώσεις και πολίτες που συμμετέχουν στον μετασχηματισμό της κοινωνίας, με στόχο τη δημιουργία μίας πολιτικής στιγμής παρά ενός πολιτικού θεάματος.

Αφετέρου, καθώς η έκθεση σχεδιάζεται, τα διάφορα στάδια προετοιμασίας της παρέχουν τη βάση για μια μεγάλου μήκους ταινία σε σκηνοθεσία του Nicolas Bourriaud. Το σενάριο της ταινίας είναι προϊόν μυθοπλασίας, ωστόσο βασίζεται σε πραγματικά πρόσωπα και γεγονότα. Είναι η πρώτη φορά που η σχέση μεταξύ σύγχρονης τέχνης και κινηματογράφου ερευνάται με τόσο διεξοδικό τρόπο. Μετά από την ολοκλήρωση της 3ης Μπιενάλε, η ταινία θα παρουσιαστεί σε επιλεγμένα κινηματογραφικά φεστιβάλ και σε μουσεία, ιδρύματα και χώρους τέχνης.

Ανάμεσα στους 120 καλλιτέχνες που συμμετέχουν –με δεύτερο χώρο παρουσίασης το Κέντρο Τεχνών του Πάρκου Ελευθερίας- είναι οι Μαρία Παπαδημητρίου, Κώστας Μπασάνος, Μιχάλης Κατζουράκης, Νίκος Χαραλαμπίδης, Παναγιώτης Λάμπρου, Νόρμαν Λέτο, Κάρολαιν Μέι, Μάρκους Κόουτς, Γιένς Χάνινγκ, Αντρέα Μπάουερ, Γιάκομπ Κόλντινγκ, Μπας Γιαν Άντερ και άλλοι, ενώ φίλμ των κινηματογραφιστών Νίκου Κούνδουρου, Τώνη Λυκουρέση και Βασίλη Μαζωμένου θα προβάλλονται σε όλη την διάρκεια της 3ης Μπιενάλε. Με τον «Μονόδρομο», ολοκληρώνεται μια τριλογία διοργανώσεων: Η 1η Μπιενάλε, «Destroy Athens» ήταν μια άσχημη προφητεία για την εξέλιξη των γεγονότων. Η 2η, με τίτλο «Heaven», αναστοχάστηκε το θέμα του επέκεινα, ενώ η 3η καταπιάνεται με το συλλογικό αδιέξοδο.

Info:
- Διπλάρειος Σχολή, πλ. Θεάτρου 3 μετρό Μοναστηράκι/Ομόνοια,
- Πάρκο Ελευθερίας, Βασ. Σοφίας, μετρό Μέγαρο Μουσικής
Διάρκεια έκθεσης έως τις 11 Δεκεμβρίου