συνέντευξη στον Γιώργο Κόκουβα
Η Φωτεινή Στεφανίδη ασχολείται με την ζωγραφική και την χαρακτική. Πολλά από τα έργα της, όμως, δεν θα τα βρείτε σε εκθέσεις τέχνης και gallery, αλλά σε σελίδες αγαπημένων βιβλίων. Δίπλα από τις λέξεις της Άλκης Ζέη, του Χρήστου Μπουλώτη ή της Ζωής Βαλάση. Ή της Μαρίας Αγγελίδου, με την οποία δημιούργησαν τις «Ιστορίες που είπε η Πέτρα», βιβλίο που έλαβε το περσινό βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου του περιοδικού Διαβάζω.
Κι αυτό, φυσικά, είναι ένα από τα πολλά «τρόπαια» που κατέκτησαν οι μαγικές εικόνες της. Αλλά πάνω απ’ όλα, κατέκτησαν τις παιδικές ψυχές, αυτές που ακόμη μπορούν όχι απλώς να διαβάσουν ένα βιβλίο, αλλά να το αισθανθούν. Η Φωτεινή Στεφανίδη μας μιλά παρακάτω γι’ αυτήν ακριβώς την αίσθηση, για την σημασία της εικονογράφησης στο παιδικό βιβλίο και για τους λόγους που «τα βρίσκει» καλύτερα και αμεσότερα με το ανήλικο κοινό.
«Η σημασία της εικονογράφησης στο παιδικό βιβλίο είναι πολύ μεγάλη. Φανταστείτε ένα παιδικό βιβλίο με κείμενο σκέτο. Δεν υπάρχει λόγος να γίνει βιβλίο. Θα αρκούσε η ανάγνωση. Η εικόνα και η υλοποίηση των κειμένων σε βιβλία, μετατρέπει μια ιδέα που εκφέρεται με λέξεις σε αντικείμενο τέχνης και κατ' επέκταση σε ολοζώντανη παρουσία δίπλα στον κτήτορα. “Το βιβλίο μου!” Πόσες φορές δεν το έχουμε αναζητήσει σαν παιδιά και μη. Και δεν εννοούμε μόνο τις λέξεις. Ζητάμε τις ζωγραφιές, την ομορφιά του, το χαρτί με τη μυρωδιά και την αφή του. Ζητάμε έναν φίλο ζωντανό. Χωρίς εικόνα, πώς;
»Όσο για το πώς εμπνέομαι για να ξεκινήσω την εικονογράφηση, οι λέξεις, αυτές είναι που την ξεκινούν. Και τα χρώματα. Ή ο τόνος αν δεν ζητηθούν χρώματα. Οι λέξεις δίνουν το βήμα, όχι μόνο με τη σημασία, αλλά και με τον ήχο τους, και με αυτό που σημαίνει η κάθε μια τους για κάθε έναν από εμάς. Άπειροι οι συνδυασμοί τους, άπειρες και οι εκδοχές της εικονοποίησής τους. Το χρώμα, όσο κι αν παραπέμπει σε ύλη, δεν είναι. Από τη στιγμή που ηθελημένα ή αθέλητα εμφανίζεται στην ζωγραφική επιφάνεια, ξεκινά το δικό του ταξίδι. Μάτια και καρδιά να έχουμε και είναι πολύ γενναιόδωρο.
»Η συνεργασία μου ως εικονογράφου με κάθε συγγραφέα είναι μια εντελώς διαφορετική περιπέτεια. Με ενδιαφέρει πολύ η γνώμη των συγγραφέων και τους αγαπώ ιδιαίτερα. Και όταν χαίρονται με το αποτέλεσμα, πολλαπλασιάζεται και η δική μου χαρά. Μόνο αρμονικές συνεργασίες μπορώ να φέρω στο νου. Άλλωστε με προσεγγίζουν συγγραφείς που γνωρίζουν και αρέσκονται και οι ίδιοι στα νερά που κολυμπώ.
»Ας με συγχωρέσουν κάποιοι μεγάλοι, μα πιστεύω πως, ναι, τα παιδιά είναι πιο απαιτητικό κοινό, σε πιο ενδιαφέρουσα κατεύθυνση όμως. Αφομοιώνουν εύκολα πολλά είδη και ρεύματα τέχνης ταυτόχρονα και χωρίς περιορισμούς. Θέλουν βεβαίως να αναγνωρίζουν ότι η εικόνα που βλέπουν φτιάχτηκε για τις λέξεις που διαβάζουν εκεί κοντά. Κι ας ερμηνεύεται πιο δύσκολα από έναν “μεγάλο”. Ο εικονογράφος και το παιδί τα βρίσκουν καλύτερα και αμεσότερα. Οι μεγάλοι πάλι, -αν εξαιρέσουμε ένα (πιστεύω και ελπίζω σημαντικό) ποσοστό που βλέπουν και μαζί αισθάνονται-, κοιτούν με άλλα μάτια, όχι δικά τους πια. Δεν ενδιαφέρονται ουσιαστικά για το βιβλίο σαν έργο τέχνης λόγου και εικόνας αλλά σαν βοήθημα στην τόνωση της εκπαίδευσης του παιδιού τους, όπως κακώς νοείται μερικές φορές η εκπαίδευση, και εκεί γίνονται όχι απλώς απαιτητικοί, αλλά δύσκολοι και στην επικοινωνία και στη συζήτηση.
»Τελευταία διάβασα μεγαλούτσικη μαρτυρία νεαρής μητέρας που χωρίς συστάσεις, έτσι από ένστικτο, προμηθεύτηκε κάποιο από τα βιβλία που είχα εικονογραφήσει πρόσφατα. Σπάνιο δώρο τα καλά και ειλικρινή της λόγια. Οι καλοπροαίρετες κριτικές των παιδιών/αναγνωστών και των ευαισθητοποιημένων δημοσιογράφων, όπως και οι διακρίσεις δίνουν χαρά και δυνάμεις για να προχωράμε».
@Δείτε ενδεικτικά έργα της Φωτεινής Στεφανίδη στην ιστοσελίδα της ή στην σχετική σελίδα στο Facebook.
Η Φωτεινή Στεφανίδη ασχολείται με την ζωγραφική και την χαρακτική. Πολλά από τα έργα της, όμως, δεν θα τα βρείτε σε εκθέσεις τέχνης και gallery, αλλά σε σελίδες αγαπημένων βιβλίων. Δίπλα από τις λέξεις της Άλκης Ζέη, του Χρήστου Μπουλώτη ή της Ζωής Βαλάση. Ή της Μαρίας Αγγελίδου, με την οποία δημιούργησαν τις «Ιστορίες που είπε η Πέτρα», βιβλίο που έλαβε το περσινό βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου του περιοδικού Διαβάζω.
Κι αυτό, φυσικά, είναι ένα από τα πολλά «τρόπαια» που κατέκτησαν οι μαγικές εικόνες της. Αλλά πάνω απ’ όλα, κατέκτησαν τις παιδικές ψυχές, αυτές που ακόμη μπορούν όχι απλώς να διαβάσουν ένα βιβλίο, αλλά να το αισθανθούν. Η Φωτεινή Στεφανίδη μας μιλά παρακάτω γι’ αυτήν ακριβώς την αίσθηση, για την σημασία της εικονογράφησης στο παιδικό βιβλίο και για τους λόγους που «τα βρίσκει» καλύτερα και αμεσότερα με το ανήλικο κοινό.
«Η σημασία της εικονογράφησης στο παιδικό βιβλίο είναι πολύ μεγάλη. Φανταστείτε ένα παιδικό βιβλίο με κείμενο σκέτο. Δεν υπάρχει λόγος να γίνει βιβλίο. Θα αρκούσε η ανάγνωση. Η εικόνα και η υλοποίηση των κειμένων σε βιβλία, μετατρέπει μια ιδέα που εκφέρεται με λέξεις σε αντικείμενο τέχνης και κατ' επέκταση σε ολοζώντανη παρουσία δίπλα στον κτήτορα. “Το βιβλίο μου!” Πόσες φορές δεν το έχουμε αναζητήσει σαν παιδιά και μη. Και δεν εννοούμε μόνο τις λέξεις. Ζητάμε τις ζωγραφιές, την ομορφιά του, το χαρτί με τη μυρωδιά και την αφή του. Ζητάμε έναν φίλο ζωντανό. Χωρίς εικόνα, πώς;
»Όσο για το πώς εμπνέομαι για να ξεκινήσω την εικονογράφηση, οι λέξεις, αυτές είναι που την ξεκινούν. Και τα χρώματα. Ή ο τόνος αν δεν ζητηθούν χρώματα. Οι λέξεις δίνουν το βήμα, όχι μόνο με τη σημασία, αλλά και με τον ήχο τους, και με αυτό που σημαίνει η κάθε μια τους για κάθε έναν από εμάς. Άπειροι οι συνδυασμοί τους, άπειρες και οι εκδοχές της εικονοποίησής τους. Το χρώμα, όσο κι αν παραπέμπει σε ύλη, δεν είναι. Από τη στιγμή που ηθελημένα ή αθέλητα εμφανίζεται στην ζωγραφική επιφάνεια, ξεκινά το δικό του ταξίδι. Μάτια και καρδιά να έχουμε και είναι πολύ γενναιόδωρο. »Η συνεργασία μου ως εικονογράφου με κάθε συγγραφέα είναι μια εντελώς διαφορετική περιπέτεια. Με ενδιαφέρει πολύ η γνώμη των συγγραφέων και τους αγαπώ ιδιαίτερα. Και όταν χαίρονται με το αποτέλεσμα, πολλαπλασιάζεται και η δική μου χαρά. Μόνο αρμονικές συνεργασίες μπορώ να φέρω στο νου. Άλλωστε με προσεγγίζουν συγγραφείς που γνωρίζουν και αρέσκονται και οι ίδιοι στα νερά που κολυμπώ.
»Ας με συγχωρέσουν κάποιοι μεγάλοι, μα πιστεύω πως, ναι, τα παιδιά είναι πιο απαιτητικό κοινό, σε πιο ενδιαφέρουσα κατεύθυνση όμως. Αφομοιώνουν εύκολα πολλά είδη και ρεύματα τέχνης ταυτόχρονα και χωρίς περιορισμούς. Θέλουν βεβαίως να αναγνωρίζουν ότι η εικόνα που βλέπουν φτιάχτηκε για τις λέξεις που διαβάζουν εκεί κοντά. Κι ας ερμηνεύεται πιο δύσκολα από έναν “μεγάλο”. Ο εικονογράφος και το παιδί τα βρίσκουν καλύτερα και αμεσότερα. Οι μεγάλοι πάλι, -αν εξαιρέσουμε ένα (πιστεύω και ελπίζω σημαντικό) ποσοστό που βλέπουν και μαζί αισθάνονται-, κοιτούν με άλλα μάτια, όχι δικά τους πια. Δεν ενδιαφέρονται ουσιαστικά για το βιβλίο σαν έργο τέχνης λόγου και εικόνας αλλά σαν βοήθημα στην τόνωση της εκπαίδευσης του παιδιού τους, όπως κακώς νοείται μερικές φορές η εκπαίδευση, και εκεί γίνονται όχι απλώς απαιτητικοί, αλλά δύσκολοι και στην επικοινωνία και στη συζήτηση.
»Τελευταία διάβασα μεγαλούτσικη μαρτυρία νεαρής μητέρας που χωρίς συστάσεις, έτσι από ένστικτο, προμηθεύτηκε κάποιο από τα βιβλία που είχα εικονογραφήσει πρόσφατα. Σπάνιο δώρο τα καλά και ειλικρινή της λόγια. Οι καλοπροαίρετες κριτικές των παιδιών/αναγνωστών και των ευαισθητοποιημένων δημοσιογράφων, όπως και οι διακρίσεις δίνουν χαρά και δυνάμεις για να προχωράμε».
@Δείτε ενδεικτικά έργα της Φωτεινής Στεφανίδη στην ιστοσελίδα της ή στην σχετική σελίδα στο Facebook.
