Όσκαρ: 84 χρόνια σε 10 απολαυστικά βίντεο

της Ηρώς Κουνάδη

Το Όσκαρ για το Καλύτερο Ντοκιμαντέρ απονέμεται συνήθως κάπου προς το τέλος της τελετής. Είναι εκείνη η στιγμή που την πλειοψηφία των Ελλήνων τηλεθεατών την έχει πάρει ο ύπνος, ας όψεται το εννιάωρο της διαφοράς ώρας με την δυτική ακτή των ΗΠΑ. Μια τέτοια νύχτα (προς μέρα) θυμάμαι να ξύπνησα, το μακρινό 2003, από τα ουρλιαχτά ενός τύπου με μούσια και καπελάκι του μπέιζμπολ που φώναζε «ντροπή σας κύριε Μπους» λες και ήθελε να ξυπνήσει όλον τον πλανήτη.

Για το ότι εκείνη τη στιγμή σκέφτηκα ότι η Ιστορία μπορεί να γράφεται και να απαθανατίζεται στα πιο περίεργα μέρη (σε ένα κατάμεστο θέατρο όπου συγκεντρώνονται οι πλουσιότεροι άνθρωποι του πλανήτη, για παράδειγμα) δεν είμαι σίγουρη αν έφταιγε το όνειρο που μάλλον έβλεπα, ή ο Michael Moore –του οποίου το όνομα άργησα πολύ να μάθω, αρκούμουν απλώς στο να τον αποκαλώ «εκείνος που είπε Ντροπή σας κύριε Μπους στα Όσκαρ».

Αυτό που είναι σίγουρο, πάντως, είναι ότι αυτή ήταν μια στιγμή στην ιστορία των Όσκαρ που θα συγκαταλεγόταν στις αγαπημένες των επόμενων γενεών. Με σειρά... βαρύτητας, ιδού εννέα ακόμα.

Η καλύτερη performance παρουσιαστή: Με υλικό όπως το Slumdog Millionaire, το Benjamin Button, το Wrestler, το Milk, το Dark Knight, το The Reader και το Frost/ Nixon για την έμπνευση, μπορείς να κάνεις θαύματα στην έναρξη της βραδιάς. Ο Hugh Jackman χορεύει, τραγουδάει, λιώνει καρδιές με την αυστραλέζικη προφορά του, αυτοσχεδιάζει στίχους για κάθε ταινία, δαγκώνεται για να μην ξεκαρδιστεί πάνω στη σκηνή, σατιρίζει την αμερικανική κρίση, και στο τέλος φωνάζει “I am Wolveriiiine” την ώρα που ένα κατάμεστο Kodak Theatre χειροκροτάει όρθιο. Τα περίπλοκα copyrights δεν μας αφήνουν να ενσωματώσουμε το επτάλεπτο βιντεάκι, αλλά εσείς μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ και να το απολαύσετε στο YouTube. 

Οι πιο σύντομες ομιλίες: Η Elizabeth Taylor το 1961, η Vivien Leigh το 1940 και η Grace Kelly το 1955 χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ανέβουν στη σκηνή απ’ όσο για να πουν «σας ευχαριστώ» με σχεδόν ψιθυριστή φωνή και να αποχωρίσουν αφήνοντας τους σημερινούς θεατές να αναρωτιούνται πόσο θορυβώδης προλαβαίνει να γίνει μια κουλτούρα μέσα σε έξι δεκαετίες. Και παρ’ όλα αυτά, καταφέρνουν να γεμίσουν την οθόνη με την υποβλητική παρουσία τους –εντάξει, στην περίπτωση της Grace Kelly, και με το αιθέριο φόρεμά της. Κάπως έτσι πρέπει να προέκυψε ο μύθος της μυστηριώδους γυναίκας που σαγηνεύει τα πλήθη με ένα βλέμμα.

Η πιο κάποιος-να-τον-σταματήσει ομιλία: Ο Cuba Gooding Jr. ανεβαίνει στη σκηνή για να παραλάβει το Όσκαρ του Β’ Ανδρικού Ρόλου για το Jerry Maguire το 1997, κι αγνοεί την μουσική που πέφτει για να διακόψει τον μάλλον βαρετό μέχρι εκείνη τη στιγμή λόγο του –στον οποίο έχει ήδη ευχαριστήσει τους γονείς του και τον θεό– συνεχίζοντας να ουρλιάζει ονόματα και «σας αγαπάω όλους» για 58 απολαυστικά δευτερόλεπτα. Δείτε το βίντεο εδώ.

Ο καλύτερος παρουσιαστής: Ο Billy Crystal έχει παρουσιάσει την τελετή των Όσκαρ ουκ ολίγες φορές –μερικές από τις τελευταίες που θυμόμαστε είναι το 1991, το ‘92, το ‘93, το ‘97, το ’98, το 2000 και το 2004. Καμία, όμως, δε συγκρίνεται με τη χρονιά εκείνη που κάνει θεαματική είσοδο στην πλώρη του Τιτανικού, στον οποίο εντοπίζει πολλά κοινά με τα Όσκαρ («είμαστε τεράστιοι, είμαστε ακριβοί και όλοι θέλουν να κάνουμε πιο γρήγορα») λίγο πριν αφιερώσει στον Τζακ Νίκολσον ένα αυτοσχέδιο τραγουδάκι, για να «ξεχάσει το Mars Attacks» (στο 3.09 του παρακάτω βίντεο). Ο τελευταίος, με μαύρα γυαλιά στην πρώτη σειρά, το απολαμβάνει σχεδόν τόσο όσο και την «σίγουρη» υποψηφιότητά του για Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου, για το Καλύτερα δε γίνεται. Ναι, εννοείται πως το πήρε.



Η πιο... ερωτική βράβευση: Ο Adrien Brody κερδίζει το πρώτο του Όσκαρ, την πρώτη φορά που είναι υποψήφιος, για την ταινία Ο Πιανίστας, το 2003. Ανεβαίνει στη σκηνή και δίνει ένα παθιασμένο, γαλλικότατο φιλί στην εμβρόντητη Halle Berry –η οποία, η αλήθεια είναι, δείχνει εμβρόντητη μόνο μετά, όχι κατά τη διάρκεια του φιλιού. Μετά, εξηγεί ότι «έρχεται μια ζωή στην ζωή κάθε άνθρωπου όπου όλα βγάζουν νόημα. Αυτή δεν είναι μια από αυτές τις στιγμές». Μετά δυσκολεύεται να πει τα υπόλοιπα, γιατί βάζει τα κλάματα. Καταφέρνει, όμως, να σταματήσει την μουσική που τον διακόπτει, για να πει για τον πόλεμο στο Ιράκ. Η συνέχεια εδώ.

Η πιο κάλλιο-αργά-παρά-ποτέ βράβευση: Ο Μάρτιν Σκορτσέζε είχε όλα τα φόντα για να γίνει το αγαπημένο παιδί του Χόλιγουντ, ήδη από την πρώτη φορά που προτάθηκε για Όσκαρ Καλύτερου Σκηνοθέτη (που με τα χρόνια μετονομάστηκε σε Όσκαρ Σκηνοθεσίας). Ήταν το μακρινό 1980, για την ταινία the Raging Bull. Δεν το πήρε. Ούτε τότε, ούτε το 1989 για το Last Temptation of Christ, ούτε το 1991 για το Goodfellas, ούτε το 1994 για το Age of Innocence, ούτε το 2002 για τις Συμμορίες της Νέας Υόρκης, ούτε καν το 2005 για το Aviator. Η αναγνώριση ήρθε, επιτέλους, το 2007, για το The Departed. Προσέξτε το βεβιασμένο χαμόγελο που λέει «ναι, καλά» την ώρα που ο George Lucas, ο Francis Ford Coppola και ο Steven Spielberg ανακοινώνουν τις πέντε υποψηφιότητες, και τη χειρονομία που κινείται στα όρια μεταξύ του «απίστευτο» και «επιτέλους» όταν σηκώνεται από τη θέση του σε αυτό εδώ το βίντεο όπου μεταξύ άλλων ευχαριστεί όλους τους αγνώστους που τον συναντούσαν σε ασανσέρ και προθαλάμους ιατρείων και του εύχονταν «να κερδίσει επιτέλους το Όσκαρ».

Η πιο δεν-το-περίμενα-από-σένα συγκινητική ομιλία: Το ημερολόγιο δείχνει 1994 και ο Steven Spielberg κρατά στα χέρια του το πρώτο αγαλματάκι της καριέρας του –και της βραδιάς, καθώς λίγη ώρα αργότερα θα ξανασηκωθεί από τη θέση του για να παραλάβει άλλο ένα. Αφού το κοιτάζει χαμένος για λίγα δευτερόλεπτα μέχρι να ξεκινήσει να μιλάει, το αφιερώνει στη μαμά του, στη γυναίκα του, και στα έξι εκατομμύρια Εβραίων που ο ήρωας της ταινίας του δεν μπόρεσε να σώσει. Πριν τελειώσει τη φράση του, συγκρατεί ένα λυγμό κι εξαφανίζεται από την σκηνή, την ώρα που το soundtrack της Λίστας του Σίντλερ παίζει από τα μεγάφωνα, αποτελειώνοντας τους ελάχιστους που δεν έχουν κλάψει ακόμη. Δείτε το βίντεο εδώ.

Η πιο όταν-μεγαλώσω-θέλω-να-σου-μοιάσω ομιλία: Ο Russel Crowe κέρδισε, την δεύτερη φορά που ήταν υποψήφιος, το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου για τον Μονομάχο. Ανεβαίνει στη σκηνή εμφανώς σοκαρισμένος, κι αφού ευχαριστεί καμιά τριανταριά ανθρώπους επί 1,5 λεπτό, στο τέλος λέει «όταν μεγαλώνεις στα προάστια του Σίδνεϊ, ή στα προάστια του Newcastle, ή στα προάστια οποιασδήποτε πόλης, αυτό μοιάζει με ένα άπιαστο όνειρο. Αυτή η στιγμή, όμως, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με εκείνα τα παιδικά όνειρα. Για όλους αυτούς λοιπόν που πιστεύουν δεν έχουν τις ευκαιρίες, θέλω να πω ότι γίνεται». Δείτε και επμνευστείτε από το original βίντεο εδώ. 

Η πιο... μεσογειακή βράβευση: 1999, και η Sophia Lauren ανοίγει τον φάκελο για τον Α’ Ανδρικό Ρόλο. Από το κοινό ακούγεται “Roberto”, “Roberto”, η Sophia φωνάζει “Robeeeerto” κι ο Roberto Benigni σκαρφαλώνει τα καθίσματα του Kodak Theatre, πηδάει πάνω από την πλάτη του Steven Spielberg, ανεβαίνει χοροπηδώντας τα σκαλιά της σκηνής και ξεκινά να μιλά σε άψογα ιταλο-αγγλικά, για να ευχαριστήσει τους γονείς του που του χάρισαν το μεγαλύτερο δώρο. Κι εκεί που η κάμερα τραβά τον Geoffrey Rush στο κοινό έτοιμο να χασμουρηθεί, περιμένοντας να ακούσει μια κοινοτυπία για την ζωή, ο Benigni λέει με την τραγουδιστή προφορά του «τη φτώχεια» και ο χολιγουντιανός πληθυσμός ξεκαρδίζεται. Τα υπόλοιπα εμπνευσμένα, περί αγάπης που κινεί τον κόσμο, θα σας αφήσουμε να τα δείτε στο βίντεο.

Η πιο όχι-δεν-συνέβη-αυτό-που-μόλις-είδα στιγμή: Τα ημερολόγια δείχνουν 1974. Κι ενώ μαίνεται ο πόλεμος στο Βιετνάμ, ένας σοβαρότατος –σχεδόν αριστοκρατικός– David Niven ετοιμάζεται να παρουσιάσει την Elizabeth Taylor, για να ανοίξει «τον πιο σημαντικό φάκελο» της βραδιάς. Ο φωτογράφος και γκαλερίστας από το Σαν Φρανσίσκο, Robert Opel, όμως, έχει άλλα σχέδια: Κι ενώ το κοινό αρχίζει να ουρλιάζει, εκείνος περνά τρέχοντας γυμνός πίσω από την πλάτη του Niven και μπροστά από τις κάμερες, κάνοντας με τα δάχτυλα το σήμα της νίκης. Ο παρουσιαστής τα χάνει για δυο-τρία δευτερόλεπτα, κι εν συνεχεία χαμογελά, και δηλώνει «λοιπόν, κυρίες και κύριοι, αυτό ήταν σχεδόν αναμενόμενο» –η γυμνή διαδήλωση για την ειρήνη, που πραγματοποιείται τρέχοντας, ήταν τότε τόσο δημοφιλής που υπήρχει και όρος: λεγόταν streaking. Το βίντεο βρίσκεται εδώ και η συνέχεια της ιστορίας του Robert Opel, εδώ.

Η πιο λογοκριμένη ομιλία: Το 2003, ο Michael Moore βραβεύεται με το Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ για το Bowling for Columbine, και φωνάζει «ντροπή σας κύριε Μπους» την ώρα που η μουσική πνίγει τα λόγια του. Έχει προλάβει να φωνάξει τους συν-υποψήφιούς του ντοκιμαντεριστές στη σκηνή, για να δηλώσει μαζί τους ότι του αρέσει το είδος κινηματογράφου που υπηρετεί, η μη μυθοπλασία, παρά το γεγονός ότι ζει σε καιρούς μυθοπλασίας, με πλαστά αποτελέσματα εκλογών, πλαστό πρόεδρο κι έναν πόλεμο που συνέβη για εξίσου πλαστούς λόγους. Φεύγει από την σκηνή ουρλιάζοντας, για να ακουστεί πάνω από την εκκωφαντική μουσική, «ο χρόνος σας τελείωσε». Το original βίντεο δεν υπάρχει πουθενά –στο κακής ποιότητας, τραβηγμένο από την τηλεόραση, που ακολουθεί, οι κινέζικοι υπότιτλοι προσθέτουν μία έξτρα δόση σουρεαλισμού.



Η πιο «παγωμένη» στιγμή βράβευσης: Το 1999, ο Robert De Niro με ανεκδιήγητο κούρεμα και ο Martin Scorsese με ανέκφραστο βλέμμα απαγγέλουν εμφανέστατα προβαρισμένα λόγια για το Τιμητικό Όσκαρ που η Ακαδημία απονέμει στον Elias Kazan. Όταν ο ίδιος εμφανίζεται στη σκηνή, ελάχιστοι χειροκροτούν. Και στα πάρτι μετά την τελετή, αντί για το American Beauty, το Πράσινο Μίλι και την Έκτη Αίσθηση, οι συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από το αν και κατά πόσον αξίζει το χειροκρότημα ένας πρώην συνεργάτης του καθεστώτος Μακάρθι, που όμως έχει αφήσει σημαντική κληρονομιά στην έβδομη τέχνη. Το βίντεο εδώ, και οι απόψεις σας για το αν χειροκροτούμε τον άνθρωπο ή το έργο του, στα σχόλια στο τέλος του κειμένου.