Είδαμε τον Πατέρα που σκηνοθετεί η Ελένη Σκότη στο Σύγχρονο Θέατρο

Το δημοφιλές έργο του Φλοριάν Ζελέρ «O Πατέρας», με πρωταγωνιστές τον Περικλή Μουστάκη και την Ιωάννα Παππά, θίγει ένα μείζον θέμα, αυτό της νόσου Αλτσχάιμερ, της άνοιας, που διαταράσσει τις σχέσεις μέσα σε μια οικογένεια, και κλονίζει την ισορροπία των μελών της.

Ο Φλοριάν Ζελέρ έγραψε το έργο το 2012, απέσπασε βραβεία και διθυραμβικές κριτικές σε Παρίσι, Λονδίνο, Νέα Υόρκη, Λος Άντζελες όπου και αν ανέβηκε.

Ο Πατέρας μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη το 2020, σε σενάριο και σκηνοθεσία του ίδιου του Ζελέρ, με πρωταγωνιστή τον Άντονι Χόπκινς, που απέσπασε Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του, ενώ η ίδια η ταινία είχε έξι υποψηφιότητες.

Στο Σύγχρονο Θέατρο ανεβαίνει σε μετάφραση του Γιώργου Χατζηνικολάου, ένας λόγος οικείος, που ρέει και αποτυπώνει την στιγμή και σε σκηνοθεσία της Ελένης Σκότη.

Το έργο

Ο Αντρέ, ο πατέρας, είναι σχεδόν ογδόντα χρονών, πάσχει από άνοια και αρνείται να δεχτεί τις νοσοκόμες που προσλαμβάνει η κόρη του για να τον φροντίζουν. Καθώς προσπαθεί να συμφιλιωθεί με τη νέα κατάσταση, αρχίζει να αμφισβητεί τους αγαπημένους του, την πραγματικότητα γύρω του, ακόμα και το ίδιο το μυαλό του. Η κόρη του από την άλλη μεριά προσπαθεί να βρει τις δικές της ισορροπίες στη ζωή της, και παράλληλα να ανταποκριθεί στο καθήκον της να φροντίσει τον ηλικιωμένο πατέρα της.

Ο θεατής έρχεται αντιμέτωπος με την «πραγματικότητα» του μυαλού του ηλικιωμένου και αυτή της κόρης του. Βιώνει την αγωνία μιας ταλάντωσης μεταξύ της παραίσθησης και της αντικειμενικής πραγματικότητας.

Το έργο πραγματεύεται με τρυφερότητα - και ενίοτε με χιούμορ - δύσκολες ψυχολογικές καταστάσεις και οδηγεί τον θεατή σε έναν υπαρξιακό προβληματισμό γύρω από τη ζωή του και αυτή των συνανθρώπων του.

Η παράσταση

Ο Αντρέ (Περικλής Μουστάκης) βιώνει όλα τα συμπτώματα της άνοιας, της ασθένειάς του την επιθετικότητα, την κατάθλιψη την απάθεια, την αυξημένη κινητική δραστηριότητα, την άσκοπη περιπλάνηση σε έναν χώρο που συχνά δεν αναγνωρίζει.

Φωνάζει γιατί θεωρεί ότι αυτό το διαμέρισμα είναι δικό του και δεν καταλαβαίνει ούτε ποιοι είναι αυτοί γύρω του, ούτε τι κάνουν στο διαμέρισμά του. Τους διώχνει. Ο άνθρωπος που τον νοιάζεται, η κόρη του Αν (Ιωάννα Παππά) ζει σε απόγνωση, καθώς συνυπάρχει μαζί του και νιώθει αδύναμη να τον διαχειριστεί και κυρίως αδυνατεί να προχωρήσει τη ζωή της χωρίς να νιώθει ατελείωτες τύψεις. Ο ίδιος φαντάζεται ότι όλοι ετοιμάζουν σκευωρίες εναντίον του. Έχει μια εμμονή με την αγαπημένη του κόρη, που θέλει να ξεχνά ότι δεν ζει πια και συνέχεια υποτιμά την Αν, αυτή που του έχει απομείνει και πράγματι τον πονά. Την έχει οδηγήσει σε απελπισία. Γίνεται αχάριστος και χειριστικός. Την πικραίνει. Της ζητά να τον νανουρίσει με ένα παιδικό τραγούδι. Αναζητά τη μητέρα του, γίνεται ένα μωρό, επιδιώκει την ασφάλεια που θα τον γλυτώσει από το χάος στο οποίο προς το παρόν επιπλέει.

Τρομερή η ερμηνεία του Περικλή Μουστάκη σε όλες τις μεταπτώσεις και όταν πλάθει ιστορίες με το μυαλό του, θέλοντας να μοιάζει νεότερος και δυνατός στην όμορφη νοσοκόμα, αφηγούμενος πράγματα που δεν τα έχει κάνει ποτέ, όπως το να χορεύει κλακέτες.

Η σχέση του ζευγαριού , της Αν και του συντρόφου της περνά δύσκολες στιγμές. Ή ο Αντρέ φαντάζεται , ότι ο άντρας της Αν προτείνει να τον κλείσουν σε γηροκομείο και εκείνοι να ζήσουν χαρούμενοι και επιτέλους ξέγνοιαστοι. Ή ότι η Αν θέλει να φύγει από την χώρα ακολουθώντας τον άνθρωπό της και την τύχη της.

Ο Αντρέ νιώθει σαν να χάνει όλα του τα κλαδιά, είναι έρμος και έξω βλέπει μόνο σκοτάδι. Δύσκολο το ταξίδι στο σκοτάδι και ακόμα πιο δύσκολο να εμπιστευτεί μια αγκαλιά, μέχρι να οδηγηθεί επιτέλους στον θάνατο.

Με εύστοχο όπως πάντα τρόπο η Ελένη Σκότη εντάσσει τον θεατή στο μυαλό του Αντρέ που πάσχει από άνοια. Η παρέλαση των προσώπων στη σκηνή, στο σπίτι του Αντρέ, και της Αν και στην κλινική, όπως του Αλέξανδρου Κωχ, της Λίλης Τσεσματζόγλου, του Κωνσταντίνου Σειραδάκη και της Καλλιόπης Παναγιωτίδου που ερμηνεύουν πολλαπλούς ρόλους, της νοσοκόμας, της φροντίστριας, του συντρόφου, του γιατρού γίνεται με τέτοιο τρόπο που ο θεατής νομίζει ότι παρακολουθεί εκ των έσω την σύγχυση του Αντρέ.

Υπέροχα τα σκηνικά του Γιώργου Χατζηνικολάου, το σπίτι του Αντρέ, της Αν, η κλινική. Τα κοστούμια της Μαρία Αναματερού απόλυτα προσαρμοσμένα στην κατάσταση. Πρέπει να τονιστούν όμως οι εξαιρετικοί φωτισμοί του Αντώνη Παναγιωτόπουλου στην απόδοση της εσωτερικής κατήφειας και σιωπής, όπως και στην αποτύπωση του έξω κόσμου, καθώς ο Αντρέ πια παροπλισμένος τον χαζεύει από το παράθυρο της κλινικής.

Οι ερμηνείες του δίδυμου Περικλή Μουστάκη στο ρόλο του Αντρέ και της Ιωάννας Παππά στο ρόλο της Αν, σκιαγραφούν απόλυτα τις λεπτομέρειες της κατάστασης, αποδίδοντας την σχέση ενός κραταιού κάποτε γονιού, που χάνει σιγά σιγά την συνείδηση των πραγμάτων και του παιδιού του που θλίβεται για όσα συμβαίνουν.

Συγκλονιστικές ερμηνείες σε μια παράσταση με ατμόσφαιρα θρίλερ, που ευνοείται από την εξαιρετική μουσική του Σταύρου Γασπαράτου, η οποία αποτυπώνει την οργή, τη μοναξιά, την απώλεια.

Ωστόσο μέσα στην απελπισία διαγράφεται η ικμάδα της ζωής που προχωρά. Έτσι είναι.

Ταυτότητα παράστασης
Συγγραφέας: Φλοριάν Ζελέρ
Μετάφραση: Γιώργος Χατζηνικολάου
Σκηνοθεσία: Ελένη Σκότη
Σκηνικά: Γιώργος Χατζηνικολάου
Kοστούμια: Μαρία Αναματερού
Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Βοηθοί σκηνοθέτιδος: Πηνελόπη Σαραφίδη, Μαρία Ζωμοπούλου, Ντίμη Θεοδωράκη
Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας
Παίζουν:
Περικλής Μουστάκης, Ιωάννα Παππά, Αλέξανδρος Κωχ, Λίλη Τσεσματζόγλου, Κωνσταντίνος Σειραδάκης, Καλλιόπη Παναγιωτίδου.