Οκτώβριος, μήνας πρόληψης και ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού

Ο Οκτώβριος έχει θεσμοθετηθεί ως μήνας πρόληψης και ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού, στο πλαίσιο διεθνούς προσπάθειας, με στόχο την καταπολέμηση της ασθένειας. Είναι μια ευκαιρία για να επισημανθεί η σπουδαιότητα της πρόληψης σε αυτό το τόσο σημαντικό θέμα για την υγεία και τη ζωή των γυναικών, αλλά και να υπάρξει υποστήριξη σε γυναίκες που έχουν πληγεί από τον καρκίνο του μαστού.

Με αφορμή τη σπουδαία αυτή παγκόσμια καμπάνια ενημέρωσης, η Δρ. Μαρία Κοτρώτσιου, Διευθύντρια στην κλινική Αισθητική Επανορθωτική Πλαστική Χειρουργική “Νοσοκομείο Ευαγγελισμός”, μας μιλά για την αποκατάσταση μαστού μετά την μαστεκτομή.

Δρ. Μαρία Κοτρώτσιου

Μ. Κοτρώτσιου: "Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί παγκοσμίως την 1η σε συχνότητα κακοήθεια στις γυναίκες. Στην Ελλάδα σχεδόν 8.000 γυναίκες ετησίως θα εμφανίσουν καρκίνο του μαστού. Παρ΄όλα αυτά  η θνησιμότητα έχει παραμείνει περίπου σταθερή παρά την αυξανόμενη εμφάνιση της νόσου. Αυτό γιατί η έγκαιρη πρόληψη από μικρές ηλικίες, η μείωση των παραγόντων κινδύνου και τα ακριβή διαγνωστικά τεστ αποτελούν θεμέλιο λίθο για την κατάλληλη και στοχευμένη θεραπεία. Όσο πιο γρήγορα γίνει η εντόπιση και η διάγνωση τόσο πιο πιθανό είναι να μην έχει γίνει εξάπλωση του καρκίνου και να υπάρχει η δυνατότητα για πλήρη ίαση. Η καταλληλότερη εξέταση για την έγκαιρη διάγνωση είναι η μαστογραφία, η αυτοψηλάφηση και η κλινική εξέταση από τον ιατρό. Οι γυναίκες άνω των 40 ετών θα πρέπει να υποβάλλονται σε ετήσιο έλεγχο μαστογραφίας. Έτσι, αντιλαμβανόμαστε ότι η γυναίκα που έρχεται αντιμέτωπη με τον καρκίνο του μαστού έχει συντριπτικά περισσότερες πιθανότητες –από ό,τι στο παρελθόν- να ζήσει μία μακρά και υγιή ζωή, στη διάρκεια της οποίας δεν θα πρέπει να νοιώθει άσχημα και μειονεκτικά με την εικόνα του στήθους και του σώματός της". 

Αποκατάσταση μαστού 

Η αποκατάσταση του μαστού μετά από τμηματική ογκεκτομή ή ολική μαστεκτομή είναι μείζονος σημασίας για τη γυναίκα. Αυτό, διότι ο μαστός είναι όργανο το οποίο εκφράζει τη θηλυκότητα της γυναίκας. Η απώλειά του προκαλεί προβλήματα στην ένδυση, προβλήματα στο χώρο εργασίας, άγχος και κατάθλιψη. Η αποκατάσταση του μαστού μετά τη μαστεκτομή αποτελεί μια ασφαλή χειρουργική διαδικασία. Το σχήμα και ο όγκος του μαστού αποκαθίστανται σε μια πιο φυσική εμφάνιση και αναλογία, παρέχοντας μια σημαντική αισθητική, αλλά και ψυχολογική βελτίωση στην ασθενή αναιρώντας έτσι τα αποτελέσματα μιας σωτήριας αλλά ακρωτηριαστικής επέμβασης. Η αποκατάσταση μπορεί να γίνει άμεσα σε πρώτο χρόνο ή και σε δεύτερο χρόνο σε γυναίκες που είχαν κάνει μαστεκτομή πριν από χρόνια. Είναι σαφώς καλύτερα, για ψυχολογικούς και αισθητικούς λόγους να γίνεται άμεσα η αποκατάσταση, ταυτόχρονα με την επέμβαση για τη θεραπεία του καρκίνου.  

Υπάρχουν κατά βάση δύο τρόποι με τους οποίους ένας πλαστικός χειρουργός μπορεί να αποκαταστήσει έναν μαστό μετά από μαστεκτομή. Η αποκατάσταση με χρήση ενθεμάτων (σε μία ή δύο επεμβάσεις ανάλογα με την περίσταση) και η αποκατάσταση με τη χρήση αυτόλογων ιστών (ιστών από το σώμα της ίδιας της ασθενούς). Κάθε γυναίκα είναι μία μοναδική περίπτωση, το κάθε στήθος είναι διαφορετικό οπότε και δεν συστήνουμε γενικά, αλλά αποφασίζουμε κατά περίπτωση την αντιμετώπιση, αφού συζητήσουμε και ενημερώσουμε καλά την ασθενή.  Όλες οι μέθοδοι έχουν  πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Ο Πλαστικός Χειρουργός πρέπει να είναι ενημερωμένος και άρτια εκπαιδευμένος για να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε από τις παραπάνω επεμβάσεις , ώστε να έχει τη δυνατότητα να επιλέξει την καταλληλότερη για κάθε ασθενή του.

Ο πιο συνηθισμένος τρόπος είναι να χρησιμοποιηθεί ένας διατατήρας (expander), που μπαίνει κάτω από τον μείζονα θωρακικό μυ ώστε να διαταθεί ο ιστός, και ο οποίος αφαιρείται μετά από ένα χρονικό διάστημα λίγων μηνών (σε αυτό το διάστημα, κάθε περίπου 20 ημέρες η γυναίκα χρειάζεται να πηγαίνει στον πλαστικό χειρουργό ώστε να γίνεται σταδιακά η διάταση) και στη θέση του μπαίνει το μόνιμο ένθεμα σιλικόνης. Σε ακτινοβολημένο μαστό όπου το δέρμα της ασθενούς δεν έχει μεγάλο βαθμό διάτασης λόγω ουλών και ρικνώσεων από την ακτινοβολία χρησιμοποιούνται αυτόλογοι ιστοί (δηλ. κρημνοί από τον πλατύ ραχιαίο ή τον ορθό κοιλιακό μυ) σε συνδυασμό με ένθεμα σιλικόνης.  

Η πλαστική χειρουργική είναι μια ιατρική ειδικότητα που εξελίσσεται μέσα στον χρόνο και προσφέρει καινοτόμες λύσεις προς όφελος του ασθενούς. Έτσι τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται καινοτόμες χειρουργικές μέθοδοι όπου με τη χρήση του lipofilling , μεταφορά αυτόλογου λίπους στον μαστό προσφέρουμε ένα πιο φυσικό αποτέλεσμα και ενισχύουμε τα ενθέματα σιλικόνης. Επίσης με ειδική επεξεργασία του λίπους μπορούμε μετά από φυγοκέντρηση να απομονώσουμε τα  λιπώδη βλαστοκύτταρα, δηλαδή κύτταρα με ικανότητα αναπαραγωγής που οδηγούν στην αναζωογόνηση του ιστού του δέρματος προσφέροντας έτσι λύση στο ταλαιπωρημένο από τις ακτινοβολίες δέρμα και δίνοντας μας την δυνατότητα να αποφύγουμε μεγάλες επεμβάσεις με κρημνούς που δημιουργούν προβλήματα στη δότρια περιοχή. Η συμβολή επίσης των αυτόλογων αυξητικών παραγόντων από το αίμα της ασθενούς συμβάλει στην παραγωγή κολλαγόνου και ελαστίνης σε βάθμό 10 φορές περισσότερο από το κανονικό, αποτελώντας έτσι ένα ακόμα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς όφελός μας.

Η αποκατάσταση της θηλής γίνεται αργότερα όταν ο μαστός έχει πάρει το τελικό του σχήμα, και χρησιμοποιούνται είτε μοσχεύματα, είτε γίνεται ειδικό ιατρικό τατουάζ, είτε συνδυασμός και των δύο. Επίσης έχουν πλέον παραχθεί υλικά εξαιρετικής ποιότητας, καινούργια ενθέματα σιλικόνης τα οποίαπροσαρμόζονται άμεσα με το γυναικείο σώμα, δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα και είναι απολύτως ασφαλή. 

Συμπερασματικά, η πρόοδος της ιατρικής επιστήμης έχει συμβάλλει στην πλήρη ίαση ασθενών που πάσχουν από καρκίνο του μαστού. Η πρόοδος στην πλαστική χειρουργική βοηθά την ασθενή να ανακτήσει την χαμένη εικόνα ενός όμορφου και φυσικού στήθους χωρίς σημάδια παρέμβασης.

* Η Μαρία Δ. Κοτρώτσιου είναι απόφοιτη Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Διδακτορική διατριβή: Απώτερη θρόμβωση της έσω-σφαγίτιδας φλέβας μετά από ριζικό λεμφαδενικό καθαρισμό τραχήλου.
2014 Μ. Κοτρώτσιου, Α΄ Χειρουργική Κλινική ΕΚΠΑ, καθ. Χ.Τσιγκρής

Διευθύντρια στην ΚΛΙΝΙΚΗ: ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΕΠΑΝΟΡΘΩΤΙΚΗ ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ "ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ"

Έχει στο ενεργητικό της πλούσια κλινική εμπειρία, πληθώρα δημοσιεύσεων, ενώ έχει λάβει μέρος σε πολλά σεμινάρια και εκπαιδευτικά courses.