Βασικοί κανόνες της γραμματικής για να γράφεις πιο σωστά
Μην είσαι ό,τι να’ναι όταν γράφεις την ελληνικήν. Δες μερικούς βασικούς κανόνες που ίσως καταστρατηγείς.
Κανείς δεν είναι τέλειος στην γλώσσα, αλλά καλό είναι να μην βγάζεις τα μάτια των συνομιλητών σου κάθε φορά που γράφεις κάτι.
Παρακάτω συγκεντρώσαμε μερικούς βασικούς κανόνες γραμματικής για να φρεσκάρεις τις γνώσεις σου.
Το τελικό «ν» διατηρείται όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από φωνήεν ή από τα σύμφωνα κ, π, τ, τα δίψηφα σύμφωνα μπ, ντ, γκ και τα διπλά ξ, ψ. Αντίστοιχα, οι λέξεις χάνουν το τελικό «ν» όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από ένα από τα υπόλοιπα σύμφωνα: β, δ, γ, φ, θ, χ, μ, ν, λ, ρ, σ, ζ. Στα άρθρα του αρσενικού όμως, ο κανόνας έχει αλλάξει και μπαίνει πάντα -ν, π.χ. τον μάγκα.
Στο πού και το πώς μπαίνει τόνος όταν είναι ερωτηματικά – π.χ. «Πού να το βάλω αυτό;». Αντίστοιχα στο πως, όταν είναι ειδικό δεν μπαίνει τόνος: «Μου είπε πως της λείπω», αλλά «μου είπε πώς να το ξεβιδώσω».
Ο τόνος, μπαίνει στο δεύτερο φωνήεν όταν έχουμε δίψηφα φωνήεντα ή τους συνδυασμούς -αυ και -ευ. Για παράδειγμα: είδα, ναύτης, γεύση.
Όταν συνδυάζουμε μια προπαροξύτονη λέξη με μία ή περισσότερες ασθενείς αντωνυμίες, τότε βάζουμε έναν επιπλέον τόνο. Παράδειγμα: ο δάσκαλός μας, το αυτοκίνητό μου.
Το επίρρημα μέσα γράφεται χωρίς απόστροφο με τελικό «ς» όταν ακολουθείται από λέξη που αρχίζει από σύμφωνο. Μες στο μπαρ. Όταν ακολουθείται από λέξη που αρχίζει από φωνήεν, τότε γράφεται κανονικά με απόστροφο. Π.χ. Μέσ' από το μαγαζί.
Το «εμείς» και το «εσείς» παίρνουν πάντα -ε. Εσείς γράφετε, και όχι εσείς γράφεται.
Το ότι είναι ειδικός σύνδεσμος και εισάγει δευτερεύουσες ειδικές προτάσεις, το ό,τι είναι άκλιτη αναφορική αντωνυμία, που σημαίνει οτιδήποτε, αυτό που, όποιο πράγμα, και εισάγει δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις. Εν ολίγοις, με κόμμα σημαίνει «οτιδήποτε», χωρίς κόμμα σημαίνει «πως».
Ασχολούμαστε και ασχολούμασταν, όχι ασχολιόμαστε γιατί το ρήμα είναι ασχολούμαι και όχι ασχολιέμαι.
Τα κόμματα δεν μπαίνουν όπου θέλουμε. Ενδεικτικά, το υποκείμενο δεν χωρίζεται με κόμμα από το ρήμα, ούτε το αντικείμενο από το ρήμα. Δεν γράφουμε δηλαδή «Εγώ, είμαι ευχαριστημένος».
Οι προστακτικές δεν παίρνουν αύξηση. «Παράγγειλε μου ένα ποτό», όχι «Παρήγγειλέ μου». Εγώ όμως «παρήγγειλα ένα ποτό», γιατί σε αυτήν την περίπτωση δεν είναι προστακτική.
Κάποια ρήματα παίρνουν αντικείμενο σε γενική πτώση. Π.χ. Ο Γιώργος μοιάζει του πατέρα του, εξέρχομαι του εστιατορίου, επιδέχεται κριτικής, ο πρόεδρος προΐσταται του συμβουλίου.
Η φράση «χάρις σε» δεν χρησιμοποιείται για να δηλωθεί κάτι αρνητικό, αντιθέτως έχει θετική σημασία («σώθηκε χάρις στην έγκαιρη παρέμβαση των γιατρών»). Άρα όταν θέλουμε να μιλήσουμε για μια αρνητική κατάσταση, πρέπει να προτιμούμε το «εξαιτίας» («καταστραφήκαμε εξαιτίας σου» και όχι «καταστραφήκαμε χάρις σε ‘σένα»).
Το «εξ» δεν χρειάζεται απόστροφο, αφού η απόστροφος χρησιμοποιείται για να δείξουμε ότι ένας φθόγγος παραλείπεται και στο «εξ» δεν παραλείπεται απολύτως τίποτα –είναι απλά μια παραλλαγή της γνωστής πρόθεσης «εκ». Για παράδειγμα, εξ αποστάσεως.
