Θέατρο Δρόμος: Είδαμε τον Καίσαρα στοαπό τη θεατρική ομάδα ΜΗΔΕΙΑ

Μέσα από την πολύμηνη δουλειά της θεατρικής Ομάδας ΜΗΔΕΙΑ επιχειρήθηκε με επιτυχία μια συντόμευση του έργου του Σαίξπηρ « Ιούλιος Καίσαρας» σε ένα νέο μικρότερο έργο, που επικεντρώθηκε κυρίως στη φυσιογνωμία του Καίσαρα. Ένα πρόσωπο αδιευκρίνιστου φύλου όπως όλα εκείνα τα πρόσωπα άντρες ή γυναίκες , που κρατούν την εξουσία (Δάφνη Μαρκάκη)  είτε είναι ένας αδίστακτος πρωθυπουργός κράτους, ή ένας δικτάτορας, ή μια ομάδα ανθρώπων, μια βασίλισσα ή ένας βασιλιάς. Όλοι αυτοί είναι Καίσαρες και αντιμετωπίζουν με τον ίδιο αισχρό τρόπο τους συνεργάτες τους και τον λαό τους, σαν να ήταν ζώα, υποχείριά τους, τους απευθύνονται με νεύματα ή παράγοντας διάφορες φωνούλες, ή κελεύσματα, τους τρομοκρατούν, τους χειραγωγούν με τη βία, δίνοντας τους διάφορα «κεράσματα», μικρά ζαχαρωτά, οποιαδήποτε μικρή απόλαυση  για να τους τιθασεύσουν, να τους κάνουν να σωπάσουν, ή να τους κάνουν να ικανοποιήσουν τις θελήσεις τους, ή να μοιραστούν μαζί τους μια διαστροφή. Εξαιρετική η Δάφνη Μαρκάκη στο ρόλο του ή της Καίσαρα  κυκλοφορεί ανάμεσα σε δυνατούς άνδρες με  αποφασιστικότητα, με δυναμισμό, με διάχυτο ερωτισμό  και απλά είναι πεπεισμένη ότι όλα και όλοι της ανήκουν.

Σε αντίθεση με πολλούς ήρωες σε άλλα έργα του Σαίξπηρ, ο Καίσαρας δεν είναι το κεντρικό πρόσωπο, στο έργο. Εμφανίζεται μόνο σε τρεις σκηνές και δολοφονείται στην αρχή της τρίτης πράξης. Περισσότερο προβάλλεται ο Βρούτος ( Σάββας Πογιατζής) και τα αντικρουόμενα συναισθήματά του ανάμεσα στο καθήκον του πατριωτισμού και την στοργή προς τον Καίσαρα.

Το έργο  αυτό του Σαίξπηρ δεν εξαφανίστηκε ποτέ από το παγκόσμιο θεατρικό ρεπερτόριο και έχει διασκευαστεί αρκετές φορές. Προφανώς η  έκκληση των ηθών και η διαφθορά είναι σταθερά σε όλες τις κοινωνίες μέσα στο χρόνο.

Στην παράσταση αυτή  ο Καίσαρας είναι η ίδια η ιδέα του εκφυλισμού και της διαφθοράς και η διασκευή, την  οποία η Ομάδα  ΜΗΔΕΙΑ  και ο σκηνοθέτης τους Εμμανουήλ Μαύρος επιλέγουν  τον ή την θέλει να  είναι  στην σκηνή και μετά τον θάνατό του, της.  Ο, η  Καίσαρας εδώ είναι η ιδέα αυτή που κολάζει τον άνθρωπο και τον οδηγεί στην καταστροφή, η ιδέα του κακού, ο διάολος ο ίδιος. Ηδονίζεται όταν ελέγχει τους γύρω του, αλλά και μετά τον θάνατό του ευφραίνεται όταν διαπιστώνει ότι η σπορά του έχει ευδοκιμήσει και εξακολουθεί να φέρει καρπούς.

Το έργο του Σαίξπηρ έχει έτσι περιληπτικά.

Μετά τη νίκη του επί του Πομπηίου, ο Ιούλιος Καίσαρ επιστρέφει στη Ρώμη, όπου εκλέγεται Ύπατος για τέταρτη φορά και ισόβιος δικτάτορας. Η συγκέντρωση των εξουσιών στα χέρια του Καίσαρα οδηγεί μια ομάδα συγκλητικών, της οποίας αποτελεί μέλος μεταξύ άλλων και ο Βρούτος (τον οποίο ο Καίσαρας θεωρούσε γιο του), να οργανώσουν τη δολοφονία του επιφανούς αυτού άνδρα. Ο Καίσαρας  παρά τις προειδοποιήσεις ενός μάντη (που του κάνει συστάσεις να προσέχει την ημέρα των Ειδών του Μαρτίου) παραβρίσκεται στο Καπιτώλιο την ημέρα αυτή που οι εχθροί του σκοπεύουν να τον δολοφονήσουν και τον σκοτώνουν μπροστά από το άγαλμα του Πομπηίου. Έπειτα βγαίνει στο βήμα ο Βρούτος για να καθησυχάσει το οργισμένο πλήθος και καταφέρνει να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους ήταν αναγκαίο κακό για την ασφάλεια της Ρώμης η δολοφονία του Καίσαρα. Το πλήθος φαίνεται να έχει ηρεμήσει μέχρι τη στιγμή που το βήμα παίρνει ο Μάρκος Αντώνιος (Γιώργος Λιάκος), φίλος του Καίσαρα και αντικρούει ένα προς ένα τα επιχειρήματα του Βρούτου. Το πλήθος φαινόταν να έχει  ηρεμήσει μέχρι τη στιγμή που στο βήμα ανέβηκε ο Μάρκος Αντώνιος, και αντέκρουσε ένα προς ένα τα επιχειρήματα του Βρούτου. Ο εύπιστος λαός εκεί που ζητωκραύγαζε για το τέλος της τυραννίας  ξεσηκώνεται ξανά, αυτή την φορά κατά των συνωμοτών, με αποτέλεσμα την εμφύλια σύρραξη.

Έπειτα οι δολοφόνοι Βρούτος( Σάββας Πογιατζής), Κάσσια (Ήρα Δαμίγου) και Κάσκα (Πάνος Ιωαννίδης)  φεύγουν από τη Ρώμη και ο Μάρκος Αντώνιος (Γιώργος Λιάκος) με τη βοήθεια του θετού γιου του Καίσαρα,  Οκτάβιου (Θοδωρής Λουφόπουλος) προσπαθεί να τους εντοπίσει για να πάρει εκδίκηση. Η τελική μάχη δίνεται στους Φιλίππους.

Είναι φανερό ότι τους πολίτες οι εξουσιαστές τους χειρίζονται κατά πως θέλουν. Αν οι επαναστάτες Βρούτος( Σάββας Πογιατζής), Κάσσια (Ήρα Δαμίγου) και Κάσκα (Πάνος Ιωαννίδης)   δεν ενεργήσουν δυστυχώς οποιαδήποτε αντίδραση θα είχε καταπνιγεί στην παραπληροφόρηση, στη βία και στο αίμα. Πολύ γνώριμες καταστάσεις. Βέβαια το τέλος είναι δυσάρεστο και δυσοίωνο

Διχασμός υπάρχει ακόμα και ανάμεσα στους επαναστάτες. Η Κάσσια και ο Κάσκα μαλώνουν για το ποιος θα ηγείται. Η Κάσσια κάποτε ήταν οπαδός του Επίκουρου, τώρα όμως βλέπει γύρω της αετούς, γύπες, κοράκια.        

Η μουσική των Tigger Lillies και συγκεκριμένα το τραγούδι  τους the crack of dome δίνει ακριβώς την ατμόσφαιρα και την αλλαγή ανά πάσα στιγμή των συνθηκών γύρω τους για την επικράτηση μιας ζοφερότερης προοπτικής. Αυτό είναι το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον της ανθρωπότητας. Αλληλοσκοτωμοί, φιλοδοξίες, αντιπαλότητες, μισαλλοδοξίες, εμφύλιοι πόλεμοι,  μίση, διχασμοί, συμφέροντα, η εξουσία που βλέπει μόνο τον εαυτό της στον καθρέφτη της και τίποτε άλλο, όλοι γύρω άβουλα ή τηλεκατευθυνόμενα πιόνια            , σάρκα για θυσία.

Το τραγούδι Dance me to the end of love αφήνει άμεσο υπαινιγμό για τον Χίτλερ και τον φασισμό. Με το τραγούδι αυτό  ο Λέοναρντ Κοέν δίνει την αποτρόπαιη, την απόλυτα τραγική σκηνή όπου ο ελληνοεβραίος βιολιστής, Ιάκωβος Στρούμσα, ο καλλιτέχνης ψυχοπομπός ήταν υποχρεωμένος να οδηγεί με συνοδεία μουσικής  τους συμπατριώτες του στους θαλάμους αερίων, στο θάνατο στο Άουσβιτς. Το πραγματικό θέμα του τραγουδιού είναι όντως η απώλεια αγαπημένων προσώπων που ξεψύχησαν στους θαλάμους αερίων, στις αίθουσες βασανιστηρίων ή στα βιομηχανικά εργοτάξια της ναζιστικής εθνοκάθαρσης, και κατά προέκταση η προσωρινή απώλεια της πίστης στη δύναμη της αγάπης ως σωτήριας λύσης στα προβλήματα της ανθρωπότητας, συνεπεία του απόλυτου σοκ της τήξης εκατομμυρίων αθώων θυμάτων στις υψικαμίνους των στρατοπέδων εξόντωσης.

Όλη η παράσταση εκτυλίσσεται σε ένα σκοτεινό σκηνικό. Τέτοια είναι η ατμόσφαιρα της σκευωρίας και της διαπλοκής. Οι φωτισμοί της Χριστίνας Φυλακτοπούλου έπαιξαν καθοριστικό ρόλο.

Η μετάφραση, η σκηνοθεσία και η διασκευή του έργου από τον Εμμανουήλ Γ. Μαύρο κατόρθωσε να δώσει αν και με λιγότερα πρόσωπα την πεμπτουσία αυτού του δυστοπικού, αλλά τόσο ρεαλιστικού έργου. Εκπαίδευσε δε τους ηθοποιούς του για να επιτύχει ένα σαιξπηρικό ύφος στην ερμηνεία τους, αν και με αρκετά νεωτεριστικά στοιχεία.
 Όλοι όπως  η Κάσσια ( Ήρα Δαμίγου) , ο Κάσκας ( Πάνος Ιωαννίδης ) , ο Βρούτος (Σαββας Πογιατζής), οι οραματιστές, που συνεννοούνταν με τα μάτια για να οργανωθούν και να σκοτώσουν την Καίσαρα, αλλά και η Καίσαρας (Δάφνη Μαρκάκη), με τους συνεργάτες της και συνεχιστές της  τον Μάρκο Αντώνιο (Γιώργος Λιάκος) και τον Οκτάβιο (Θοδωρής Λουφόπουλος) δημιουργούν δυο αντίπαλες παρατάξεις, που εμπίπτουν σε όλα τα σφάλματα της εξουσίας και της ματαιοδοξίας. Το μέλλον είναι υποθηκευμένο. Η ανθρώπινη φύση  το έχει καταφέρει. Τόσο μπορεί. Ακόμα και το ιδανικό θα καταστραφεί. Καμία σωτηρία. Δυναμισμός και σκοτεινιά πάνω στην σκηνή. Τα βλέμματα των ηθοποιών, των ρόλων σκοτεινά επίσης. Τα κοστούμια της  Μάγδας  Καλορίτη ακολουθούν την ίδια λογική. Απαστράπτοντα και σκοτεινά μαζί, όπως και το μακιγιάζ. Έχουν τα στρας και τα γκλίτερ της ψεύτικης ευτυχίας, της ανούσιας και αναίτιας κυριαρχίας, της αχόρταγης, της ακόρεστης δίψας για χρήμα, για καταξίωση, για δόξα.

Εξαιρετική η μουσική Δημήτρη Ευαγγελινού, καθώς  και οι μουσικές επιλογές  του σκηνοθέτη Εμμανουήλ Γ. Μαύρου που εξυπηρετούν τον στόχο της παράστασης, η  οποία παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον με την ερμηνεία των ηθοποιιών και προβληματίζει αν σκεφτεί κανείς ότι μέσα στους αιώνες δεν έχει αλλάξει τίποτα στον άνθρωπο, παραμένει πάντα το ίδιο ευάλωτος.