Σκληρές Φωτογραφίες του Κυριάκου Βέρη στο Studio Μαυρομιχάλη

Το καταπληκτικό αυτό έργο προέκυψε με αφορμή την τραυματική εμπειρία που είχε ο συγγραφέας όταν έφηβος είδε στον Ιππόδρομο ότι ευνουχίζουν τα άλογα. Αυτή η εγκληματική συμπεριφορά των ανθρώπων απέναντι στα ζώα συμβαίνει ακόμα και τώρα και το χειρότερο είναι ότι όπως ο άνθρωπος αντιμετωπίζει τη φύση, δεν το καταλαβαίνει, αλλά με τον ίδιο τρόπο φέρεται και στον εαυτό του και στους γύρω του. «Ευνουχίζουμε ανθρώπους ή αυτοευνουχιζόμαστε» για να υπηρετήσουμε δήθεν υψηλούς στόχους. Απομακρύνουμε ανθρώπους, παιδιά, αθλητές ή απομακρυνόμαστε εμείς οι ίδιοι από κάθε χαρά της ζωής μόνο και μόνο για να φτάσουμε την κορυφή, να διεκδικήσουμε τη νίκη, την πρωτιά. Δεν είναι μόνο αυτό που μετρά όμως! Αυτό είναι μια ματαιοδοξία που απαιτεί τη θυσία της αληθινής ζωής. Το ίδιο συμβαίνει με το άλογο, τον Πρίγκιπα (Δημοσθένης Φίλιππας), που έχει υποστεί πολλά και με τον αναβάτη του, τον Οδυσσέα (Σπύρος Ασημένιος), που μεθά με την ηδονή της νίκης, που την κυνηγά με μανία και αυτό βέβαια τον έχει καταστρέψει, όπως έχει καταστρέψει και μεγάλους καλλιτέχνες ή αθλητές που κυνηγούν την αριστεία. Άλογο και άνθρωπος ταυτίζονται πάνω στην κούρσα της νίκης.

Όπως έχει πει ο ίδιος ο συγγραφέας, Κυριάκος Βέρης, που βρέθηκε στην Αβάνα την εποχή που πέθανε ο Φιντέλ Κάστρο, εκεί προβληματίστηκε περί νίκης και ήττας, προφανώς καθώς αντιλήφθηκε το τέλος μια εποχής. Τον προβληματισμό αυτόν τον μετέφερε σε επίπεδο κοινότητας και επανάστασης.

Η σκηνοθέτης Χριστίνα Χριστοφή έχει βαθειά κατανοήσει το έργο και έχει με λιτά μέσα προβεί σε μια εκπληκτική σκηνοθεσία που συγκινεί. Ξεκινά το έργο με το άλογο στο πίσω μέρος της σκηνής, πίσω από ένα θολό παραπέτασμα να φορά κουκούλα. Το ανθρώπινο σώμα με την κίνησή του και η κουκούλα εισάγει ομαλά την εικόνα του αλόγου. Αν και βάζουν κουκούλα μόνο στα δύστροπα άλογα, εδώ είναι απολύτως λειτουργικό.

Ο Πρίγκιπας είναι ένα ιδιαίτερο άλογο γιατί δεν θέλει πια να ξανατρέξει. Έχει υποφέρει πολλά με εκπαιδεύσεις, ευνουχισμό και καμτσικιές και τώρα είναι αρνητής οποιασδήποτε δραστηριότητας του ζητηθεί. Ο αναβάτης του, ο Οδυσσέας, τον προσεγγίζει άλλοτε με το καλό άλλοτε με το άγριο για να τρέξουν, αλλά το άλογο τον προειδοποιεί να μη διανοηθεί να τον χτυπήσει. Ακούγεται το εκπληκτικό τραγούδι, που συνοδεύεται από ουσιαστικέ προβολές που αφορούν την Κούβα και βέβαια την ανυπέρβλητη φυσιογνωμία του Κάστρο. Por una cabeza λοιπόν σε στίχους του Alfredo Le Pera, που το τραγουδά μαγευτικά ο Carlos Gardel. Ο τίτλος του σημαίνει στα ισπανικά «για ένα κεφάλι» και συγκεκριμένα «για ένα κεφάλι αλόγου». Μια κούρσα που χάθηκε μόλις για ένα κεφάλι αλόγου. Οι στίχοι κάνουν λόγο για έναν τζογαδόρο ο οποίος συγκρίνει το πάθος του για τον ιππόδρομο με το πάθος του για τις γυναίκες και παρά τα όσα λέγονται πως όποιος χάνει στον τζόγο κερδίζει στην αγάπη, αυτός χάνει και στα δύο. Υπέροχη επιλογή τραγουδιού και προοικονομία για την παράσταση.

Ο αναβάτης, ο Οδυσσέας (Σπύρος Ασημένιος), επιχειρεί να συνάψει σχέση με το άλογο, τον Πρίγκιπα, ώστε εκείνο να τον εμπιστευτεί και να λάβουν μέρος στις ιπποδρομίες για να βγουν νικητές.

Η κινησιολογία του αλόγου (Δημοσθένης Φίλιππας) είναι απλά εκπληκτική. Τον μεταπείθει, αυτόν που τόσοι αναβάτες είχαν πρωτύτερα άδοξα επιχειρήσει να τον ιππεύσουν. Βρέχει καταρρακτωδώς. Ο Πρίγκιπας ξεκαθαρίζει ότι θα συμμετέχει στους αγώνες μόνο για τους πιστούς παίχτες που ποντάρουν πάνω του. Επειδή ήταν ατίθασος, αποφάσισαν να τον ευνουχίσουν, αυτόν που το μόνο που τον ευχαριστούσε ήταν να βατεύει τις φοράδες. Ήθελαν να του κόψουν τον «τσαμπουκά». Αυτό που μόνο ο θάνατος του Κάστρο μπόρεσε να ανατρέψει στην Κούβα. Por una cabeza. Τώρα βλέπει τις φοράδες και δεν μπορεί να κάνει τίποτα μαζί τους. Η αγαπημένη του φοράδα κοιμάται μαζί του στο στάβλο, όμως τη βλέπει να συνευρίσκεται με άλλα άλογα και αυτό τον τρελαίνει. Το αντεπιχείρημα που και η φοράδα του το λέει και ο αναβάτης του είναι ότι μπορεί εκείνη να βρίσκεται με άλλα άλογα αρσενικά, όμως με εκείνον πλαγιάζει μόνο. Εκεί που ήταν δραστήριος και κατακτητικός, έχει υποπέσει στην θέση του συντροφικού.

Το έργο του Κυριάκου Βέρη με ποιητικό και ρομαντικό ύφος είναι άκρως πολιτικό. Ένα έργο που καλεί σε προβληματισμό, όχι μόνο για τις προσωπικές επιλογές, αλλά και για τις κοινωνικές.

Ο αναβάτης του, ο Οδυσσέας, περνά αντίστοιχες καταστάσεις. Αυτός που ήταν πρώτος πάντα, αρνείται πια να τρέχει κάθε φορά. Είναι μέρες που δεν θέλει να σηκωθεί από το κρεβάτι του.

Από την άλλη η δυσλειτουργική σχέση του πατέρα με τον γιο αποκαλύπτει πολλά για την αστάθειά του στην προσωπική και στη συνέχεια στην οικογενειακή του ζωή. Πολύ δύσκολα αποκαθίσταται η σχέση με τον πατέρα. Ο Οδυσσέας του έχει χρεώσει το γεγονός ότι τους εγκατέλειψε και αναγκάστηκε η μάνα τους να τους μεγαλώσει μόνη της. Βέβαια ό,τι έχει ζήσει και κατηγορεί, το αναπαράγει ο ίδιος, όπως συμβαίνει πολλές φορές.

Ο Οδυσσέας του λέει ότι ήταν ακατάλληλος για γονιός. Εκείνος (Δημήτρης Μαργαρίτης) όμως το ξέρει και ζει σύμφωνα με τις δικές του δυνατότητες, απόλυτα συνεπής στις δικές του προδιαγραφές. Ο Δημήτρης Μαργαρίτης αποδίδει με επιτυχία τη σοφία του μποέμ τύπου. Τώρα την βρίσκει να βοηθά αβοήθητους ανθρώπους, ενώ έχει παραμελήσει τα δικά του παιδιά. Και όμως ο πατέρας του, του λέει ότι δεν πρέπει να κυνηγά να βγαίνει πάντα νικητής. Εκείνος με το «αρνητικό» παράδειγμά του, του το δείχνει. Το σημαντικό είναι να μαθαίνει κανείς μέσα από τις ήττες του, οι ήττες είναι πιο σημαντικές από τις νίκες.

Ο Οδυσσέας (Σπύρος Ασημένιος) είναι ένας παθιασμένος με τη νίκη αναβάτης. Το Άλογο έδειχνε να θέλει να εγκαταλείψει, αλλά πωρώνεται τελικά, ακριβώς όπως και ο αναβάτης του. Έχει το βλέμμα μπροστά αδηφάγο για νίκη. Άλογο και αναβάτης ταυτίζονται. Ποτέ δεν μπορεί να απεξαρτηθεί ο φιλόδοξος αθλητής από τη συλλογή των νικών. Αυτό είναι κάπως σαν εθισμός, καταστροφικός για τον ίδιο και τους γύρω του. Διαλυμένη η οικογένειά του εκείνος είχε πέσει σε κατάθλιψη και σε χρήση ουσιών. Η νίκη έχει μια εκφυλιστική επιρροή, υπηρετεί μια ματαιόδοξη δίψα. Η ήττα αντιθέτως ωθεί σε μεγαλύτερη προσπάθεια.

Πρέπει να προσπαθείς, αλλά με ένα μέτρο, χωρίς να αγνοείς τη ζωή. Πρέπει να μάθεις να διαχειρίζεσαι και την ήττα. Ο πατέρας στο έργο το λέει με ένα παράδειγμα, αυτό του Μ. Αλέξανδρου και του Διογένη. Το μόνο που ζήτησε για ανταμοιβή ο Διογένης είναι να μετακινηθεί λίγο ο Μέγας Στρατηλάτης γιατί του κόβει τον ήλιο, την πηγή της ζωής. Σε αυτό το σημείο αναδεικνύονται οι δύο αντίθετες απόψεις, κάτι που πρέπει να βάζει πάντα ο θεατρικός συγγραφέας. Ο συγγραφέας αντιπαραθέτει σε κάποια κατάσταση τις απόψεις και αφήνει τον θεατή να αποφασίσει.

Ο Δημοσθένης Φίλιππας είναι συγκλονιστικός σαν άλογο. Όχι μόνο η κορμοστασιά του, αλλά κυρίως η μελετημένη του κίνηση. Η κίνηση του κεφαλιού, τα χλιμιντρίσματα, οι ήχοι του, τα χέρια του και τα πόδια του τα κάνει σαν να ήταν οπλές αλόγου. Απλά υπέροχος!

Μια παράσταση που δεν πρέπει να χάσει κάποιος, πάνω σε ένα συγκλονιστικό κείμενο, με μια εμπνευσμένη σκηνοθεσία, που το αναδεικνύει.

Ταυτότητα της παράστασης
Συγγραφέας: Κυριάκος Βέρης
Σκηνοθεσία: Χριστίνα Χριστοφή
Σχεδιασμός φωτισμών: Δημήτρης Μαργαρίτης

Διανομή:
Πρίγκιπας (άλογο): Δημοσθένης Φίλιππας
Οδυσσέας (αναβάτης): Σπύρος Ασημένιος
Πατέρας: Δημήτρης Μαργαρίτης