3D Τηλεοράσεις: Ήρθαν. Αξίζουν;

του Πάρη Καπράλου

Αν και είναι διαθέσιμες εδώ και ένα χρόνο περίπου θεωρητικά, εδώ και μερικούς μήνες πλέον μπορούμε να μιλάμε για την απόβαση των 3D τηλεοράσεων στην ελληνική αγορά. Αξίζουν όμως; Ας δούμε μαζί το ζήτημα...

Η ιδέα του να βλέπουμε τα πράγματα όπως ακριβώς με τα μάτια μας στον πραγματικό κόσμο, στο σαλόνι του σπιτιού μας, είναι μια εμπειρία που όσοι τη δοκιμάζουν στο πλαίσιο κάποιου φεστιβάλ, μιας επίδειξης ή πιθανώς παρακολουθώντας κάποια ταινία στο κινηματογράφο “μαγεύονται”. Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν δοκιμάσει να δουν για πολύ ώρα, σε μια μάλλον μικρή επιφάνεια προβολής, χωρίς τη δυνατότητα να κινήσουν το βλέμμα τους όπως στον πραγματικό κόσμο για να εστιάσουν πάνω στο τρισδιάστατο αντικείμενο σε μία ευρύτητα από γωνίες με άνεση. Αν το έκαναν θα διαπίστωναν πόσο κουραστικό είναι.

Η αλήθεια είναι ότι οι κατασκευαστές τηλεοράσεων μη έχοντας προβλέψει -όπως άλλωστε τόσοι άλλοι κλάδοι της οικονομίας- την κρίση, προσπαθούν να απαντήσουν στη πτώση των πωλήσεων τους που τις χτύπησε... τσουνάμι, με μία νέα “ακαταμάχητη” προσφορά. Η θέαση τρισδιάστατης τηλεόρασης είναι πράγματι μαγευτική, αλλά πολύ περιοριστική ακόμα και σε τηλεοράσεις πολλών ιντσών, εξαιρετικά ακριβή -παρά το γεγονός ότι οι κατασκευαστές φέρονται να έχουν ρίξει φέτος τα περιθώρια κέρδους τους προκειμένου να μειώσουν τις απώλειες σε πωλήσεις.

Παράλληλα, η ανάγκη των χρηστών να φορούν από ένα ζευγάρι γυαλιά ο καθένας αφενός προκαλεί την αίσθηση απομόνωσης στους θεατές, αφετέρου δε, καθιστά το “άθλημα” της ομαδικής παρακολούθησης ακριβό για τον οικοδεσπότη που π.χ. θα θέλει να παρακολουθήσει μαζί με τους φίλους του έναν αγώνα, διότι για να το κάνει τρισδιάστατα θα πρέπει να έχει ένα ζευγάρι στερεοσκοπικά γυαλιά για τον καθένα, επιλογή μάλλον ακριβή.

Επιπλέον η θέαση με τη χρήση γυαλιών δεν είναι ιδιαίτερα άνετη αν αναλογιστείτε ότι η διαμεσολάβηση των στερεοσκοπικών γυαλιών δεν αρκεί για προβολή της εικόνας χωρίς αλλοιώσεις παρά μόνο υπό συγκεκριμένες γωνίες θέασης, πράγμα που σημαίνει ότι λίγο πολύ, κάθε φορά που θα αποφασίσετε να μετατρέψετε τον καναπέ σας σε κερκίδα και να κάνετε “κύμα” αλλάζοντας και χοροπηδώντας στις έντονες φάσεις, ενώ θα συνεχίζετε να κοιτάτε την οθόνη, θα σας έρχεται ο “ουρανός σφοντύλι”!

Πέρα από το κόστος και το άβολο του πράγματος τίθενται και θέματα ευαισθησίας, για να μην χρησιμοποιήσω τον όρο “θέματα υγείας” και σας τρομάξω. Άνθρωποι με μεγάλη ευαισθησία στα μάτια, φωτοφοβία, ιστορικό επιληψίας, αλλά και γενικά όποιος παρουσιάζει εύκολα ζαλάδες ή πονοκεφάλους είναι ιδιαίτερα επισφαλές να παρακολουθήσει 3D προβολή γενικότερα, πόσο μάλλον σε τηλεόραση, η οποία ακριβώς επειδή αποδίδει πιο περιορισμένες διαστάσεις από την οθόνη του κινηματογράφου, απαιτεί ακόμη μεγαλύτερη επικέντρωση του βλέμματος σε μία κινούμενη φωτεινή πηγή, που είναι ουσιαστικά αυτό που προκαλεί τα όποια συμπτώματα σε ευαίσθητους ανθρώπους. Στα χαρτιά που συνοδεύουν τις συσκευές τηλεοράσεων με την εν λόγω δυνατότητα διαβάζουμε επίσης συχνά ότι θα πρέπει να συμβουλευτούν γιατρό αν αισθανθούν άσχημα, ή/και ότι απαγορεύεται η θέαση 3D από εγκύους και άτομα επιρρεπή στους ιλίγγους.

Ανέφερα και πιο πάνω ότι η θέαση για πολλή ώρα 3D TV είναι κουραστική. Οι περισσότεροι κατασκευαστές συνιστούν να βλέπετε σε 3D με ...διαλείμματα, για να μη κουράζετε τα μάτια σας, και να μεσολαβούν μερικά λεπτά πριν σηκωθείτε ή οδηγήσετε διότι αν έχετε παρακολουθήσει τρισδιάστατο πρόγραμμα για πολλή ώρα, ίσως δεν έχετε καλή αίσθηση του χώρου.

Αν συνδυάσετε ό,τι έχετε διαβάσει μέχρι στιγμής και τα αντιπαραβάλλετε με τις συνήθειες σας όταν παρακολουθείτε τηλεόραση, θα αντιληφθείτε ότι και αυτό το ξόρκι, όπως και τα άλλα, που συναντάμε στις φανταστικές ιστορίες, μπορεί να μας ανοίγουν πόρτες στον κόσμο του παραμυθιού, έχουν όμως και αρνητικά, κυρίως σε επίπεδο άνεσης.

Τα μοντέλα που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά, αν και αυτά πλέον είναι πολλά και με στιβαρά ονόματα κατασκευαστών, δεν είναι τόσα όσα μπορείτε να βρείτε με μια σχετική αναζήτηση στο διαδίκτυο. Η αλήθεια είναι ότι αν δεν έχετε βάλει στο μάτι κάποιο συγκεκριμένο μοντέλο που προς το παρόν να μην υπάρχει στην ελληνική αγορά αλλά να έχετε τη διαβεβαίωση του αντιπροσώπου ότι θα έρθει σε “ορατό” χρονικό διάστημα (δηλαδή μέσα στους επόμενους τρεις μήνες το αργότερο) δεν αξίζει να περιμένετε άλλο: μπορείτε να προχωρήσετε άμεσα στην επιλογή μιας τηλεόρασης με δυνατότητα τρισδιάστατης προβολής. Οι τιμές -που θρυλείται ότι θα πέσουν σύντομα- δεν πρόκειται να μειωθούν, καθώς οι κατασκευαστές δεν έχουν αφήσει στον εαυτό τους μεγάλα περιθώρια κέρδους προκειμένου να καταστήσουν ευπώλητα τα 3D μοντέλα, τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις είναι εξαιρετικά ακριβά έτσι κι αλλιώς, λόγω διαστάσεων και προδιαγραφών ποιότητας.

Crosstalk (ή "διπλό είδωλο")
Όσοι αποφασίσατε να αξιοποιήσετε το internet για να κάνετε μία έρευνα αγοράς για να δείτε τι διατίθεται, σε τι τιμές και τι προσφέρει, αργά ή γρήγορα θα συναντήσετε τη λέξη “Crosstalk”. Οι τρισδιάστατες τηλεοράσεις, όπως και κάθε πηγή μετάδοσης “τρισδιάστατης εικόνας” διαχωρίζει τη ροή εικόνων σε δύο οπτικά κανάλια, αριστερό και δεξιό. Τα δύο κανάλια αυτά σε κάθε είδος συστήματος με τις τρέχουσες τεχνολογίες, συμβάλλουν το ένα με το άλλο, κατά κάποιο τρόπο οι εικόνες παρεμβάλλονται η μία στην άλλη με αποτέλεσμα η τελική τρισδιάστατη εικόνα αν “παγώσει” -δηλαδή ακινητοποιηθεί- να μην είναι η καλύτερη δυνατή, ομοίως και αν είναι κινούμενη.

Εντούτοις, στη περίπτωση που η εικόνα είναι κινούμενη, το εικονικό διάνυσμα των στοιχείων της “καλύπτει” τις ατέλειες. “Crosstalk” ονομάζεται ο βαθμός αυτής ακριβώς της παρεμβολής. Το Crosstalk εκφράζεται σε ποσοστό: όσο μικρότερο είναι, τόσο καλύτερη αλλά και λιγότερο κουραστική είναι η εικόνα για τον θεατή.

Η αλήθεια είναι ότι οι τηλεοράσεις που κυκλοφορούν στην αγορά έχουν Crosstalk που φτάνει το 60 – 70%, διότι η τεχνολογία διαχωρισμού των καναλιών που χρησιμοποιείται απαιτεί μεγαλύτερο εμβαδό από την επιφάνεια ακόμη και μιας μεγάλης τηλεόρασης. Πολλοί αντιτείνουν ότι στο σινεμά δεν παρατηρούν τόσο μεγάλες ατέλειες. Η απάντηση είναι ότι ο τρισδιάστατος κινηματογράφος με την τρισδιάστατη τηλεόραση, εξαιρώντας το αποτέλεσμα τους, δεν έχουν ιδιαίτερη σχέση ως τεχνολογίες προβολής. Στη περίπτωση του σινεμά μιλάμε για προβολή και στη περίπτωση της τηλεόρασης για οθόνη. Ούτε η plasma ούτε η LCD τεχνολογία μπορεί να δώσει στερεοσκοπικό 3D χωρίς crosstalk σήμερα: η DLP τεχνολογία και η τεχνολογία dual projectors μπορούν να αποδώσουν 3D με ελάχιστο crosstalk, αλλά οι λύσεις αυτές ανήκουν στη σφαίρα της προβολής με τη χρήση προτζέκτορα και δεν ανήκουν στη σφαίρα του σημερινού μας άρθρου.

Κριτήρια επιλογής
Η αγορά μίας καλής 3D τηλεόρασης δεν είναι αστεία υπόθεση. Πρώτα και κύρια διότι μιλάμε για μοντέλα με αυξημένο κόστος, καθώς πρόκειται συνήθως για LCD ή Plasma τηλεοράσεις μεγάλων διαστάσεων, δηλαδή για μοντέλα που ξεκινούν από τα 1.700 ευρώ. Το βασικότερο κριτήριο κατά τη γνώμη του γράφοντος είναι όχι τα εφέ του 3D αλλά το πόσο καλή και βολική ως προς τις προτιμήσεις σας είναι η συσκευή που θα επιλέξετε λαμβάνοντας υπόψη σας τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά της. Σε επίπεδο ποιότητας 3D προβολής όλες οι τηλεοράσεις των γνωστών κατασκευαστών είναι παρόμοια ποιοτικές.

Επίσης, έχετε υπόψη σας ότι στις περισσότερες περιπτώσεις θα απαιτηθεί να αγοράσετε ξεχωριστά στερεοσκοπικά γυαλιά, τα οποία συνήθως στοιχίζουν 20 – 40 ευρώ.