Skype: Δηλαδή, τώρα οι τηλεπικοινωνίες είναι δωρεάν;

του Πάρη Καπράλου

Η δυνατότητα να συνδιαλέγεται κανείς μέσω internet σαν να μιλούσε στο τηλέφωνο, τεχνολογικά υπάρχει από τα τέλη της δεκαετίας του '90 και τεχνικά είναι εφικτή -σε ανεκτή ποιότητα ήχου- από τις αρχές της χιλιετίας. Παρόλα αυτά, αν και έχει εξαπλωθεί σα συνήθεια σε μεγάλο πλήθος ανθρώπων και στην Ελλάδα, ιδίως κατόπιν της κατακόρυφης αύξησης διείσδυσης του internet στην ελληνική αγορά, δεν έχει γνωρίσει ακόμη την ανάπτυξη που της αξίζει.

Αυτό συμβαίνει πρώτα και κύρια λόγω άγνοιας, αλλά δευτερευόντως, εξαιτίας μίας σειράς “μύθων” και παρεξηγήσεων αναφορικά με το τι μπορεί να κάνει μία ανάλογη υπηρεσία και το πώς λειτουργεί. Και είναι πραγματικά άδικο (για τους δυνητικούς χρήστες) το γεγονός ότι δεν αξιοποιούν τη δυνατότητα επικοινωνίας με φωνή & βίντεο στο διαδίκτυο, ως μία μορφή εναλλακτικής επαφής με τους συνομιλητές τους, ενώ πολλοί από αυτούς δεν θα διανοούνταν να μην έχουν facebook, email, ή μην αναζητούν πληροφορίες στο διαδίκτυο.

Η φωνητική επικοινωνία μέσω διαδικτύου είναι μία δυνατότητα που δίνεται με την χρήση μιας εφαρμογής, την αξιοποίηση ανάλογου εξοπλισμού (από την απλή ύπαρξη ενός υπολογιστή, το δίδυμο κάμερα-μικρόφωνο, μέχρι ειδικές τηλεφωνικές συσκευές, ορισμένες συσκευές κινητών και άλλα μέσα) και με την προϋπόθεση της ύπαρξης μίας σύνδεσης στο internet, με στόχο τη φωνητική αλλά ακόμη και την οπτική και φωνητική συγχρόνως επικοινωνία δύο ή περισσότερων χρηστών του συστήματος. Είναι τόσο απλό όσο να κάνετε “chat” στο MSN ή οποιαδήποτε ανάλογη πλατφόρμα, τόσο διευκολυντικό και ξεκούραστο όσο να μιλάτε στο τηλέφωνο σας, τόσο ικανοποιητικό όσο να κάνετε μία βιντεοκλήση και να βλέπετε τα αγαπημένα σας πρόσωπα που μπορεί να βρίσκονται χιλιάδες μίλια μακριά. Εύκολα, γρήγορα, και συνήθως εντελώς δωρεάν.

Πώς λειτουργεί
Για να βρίσκεστε εδώ μάλλον είστε αυτό που στην ιδιόλεκτο μας -όσοι ασχολούμαστε με τεχνολογία- αποκαλούμε “χρήστης του internet”. Ως χρήστης του internet λοιπόν γνωρίζετε καλά, ότι δύο ή περισσότεροι υπολογιστές μπορούν να συνδέονται με τη χρήση ενός παγκοσμίου δικτύου μεταξύ τους. Το δίκτυο αυτό συνήθως είναι τηλεφωνικό, ενσύρματο ή ασύρματο, καμιά φορά “κινητής τηλεφωνίας”. Σε κάθε μία αλλά και σε όλες αυτές τις περιπτώσεις έχει τη δυνατότητα να διακινεί δεδομένα.

Τα δεδομένα πάλι, είναι η κωδικοποίηση σε διακινήσιμη μορφή μέσω ενός δικτύου όλων των “αντικειμένων” που απεικονίζονται στην οθόνη του υπολογιστή μας: εικόνες, κείμενα, σελίδες, μουσική, ταινίες, κλπ. Η κωδικοποίηση αυτή επιτυγχάνεται με την κοινή χρήση -με βάση παγκόσμια καθορισμένες προδιαγραφές- της τεχνολογικής πλατφόρμας IP (από τα αρχικά των αγγλικών λέξεων Internet Protocol).

Η αμφίδρομη μετάδοση φωνής και βίντεο σε πραγματικό χρόνο -η δυνατότητα δηλαδή να βλέπουμε στην οθόνη μας τον συνομιλητή μας και εκείνος εμάς καθώς μιλάμε- είναι μία δυνατότητα που δίνεται από μία επέκταση του ΙΡ, το λεγόμενο VoIP ( από τα αρχικά των αγγλικών λέξεων Voice over Internet Protocol), το οποίο επιπλέον του IP κωδικοποιεί και συμπιέζει τα δεδομένα στα οποία μεταφράζει σε πραγματικό χρόνο (δηλαδή καθώς μιλάμε) σε μιά ροή (stream) δεδομένων, τα διακινεί μέσω των δικτύων και τα αποδίδει και πάλι στην κανονική τους μορφή στην “άλλη” πλευρά.

Τα σύγχρονα τηλεφωνικά δίκτυα μοιάζουν με την κοίτη ενός ποταμού χωρισμένη σε κανάλια. Κάθε “κανάλι” χρησιμοποιείται από διαφορετικά μέσα. Έτσι, το κανάλι της τηλεφωνικής επικοινωνίας και όλων των υπηρεσιών που μας προσφέρει ο πάροχος τηλεφωνίας στον οποίο είμαστε συνδρομητές έχουν ένα κανάλι, το internet ένα άλλο, κ.ο.κ. Έτσι, η φωνητική επικοινωνία μέσω διαδικτύου εκλαμβάνεται από το δίκτυο -υπό κανονικές συνθήκες- ως υπηρεσία δεδομένων, και δεν βαρύνεται από κάποια χρέωση.

Η αντίδραση των παρόχων
Ωστόσο, αρκετές εταιρείες παροχής υπηρεσιών σταθερής τηλεφωνίας και internet και παλιότερα κάποιοι από τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας ανίχνευαν την χρήση και τέτοιων υπηρεσιών και την εμπόδιζαν. Ορισμένες το κάνουν ακόμη, με τον ισχυρισμό ότι η χρήση της υπηρεσίας περιορίζει τα έσοδα τους από φωνητικές κλήσεις. Πέρα από το έκνομο της ανάλογης πρακτικής, και τις περί το αντίθετο συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ιδιαίτερα στη περίπτωση των παρόχων κινητής τηλεφωνίας, είναι μάλλον και λίγο κοντόφθαλμο, διότι δεν μπορώ να σκεφτώ πολλούς που θα αντάλλασαν την ευκολία χρήσης παντού και πάντα του κινητού τους τηλεφώνου με αυτή μιας σαφώς φτωχότερης ποιοτικά -αν και πλέον σε αποδεκτά επίπεδα- λύσης φωνητικής επικοινωνίας, η οποία απαιτεί την καθήλωση εν πολλοίς του χρήστη μπροστά ή έστω σε κοντινή απόσταση από τον υπολογιστή του.

Η αλήθεια είναι ότι αυτή η μορφή επικοινωνίας μπορεί να στερήσει μέρος των εσόδων των παρόχων από τις διεθνείς κλήσεις. Αλλά ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, η απάντηση είναι ότι μέσω της χρήσης των εν λόγω υπηρεσιών επικοινωνούν άνθρωποι που δεν θα είχαν την οικονομική δυνατότητα να επικοινωνήσουν με το εξωτερικό με τις τρέχουσες χρεώσεις, συνεπώς, αν ένας πάροχος τους αφήσει ελεύθερους ή έστω με μια μικρή χρέωση να χρησιμοποιήσουν το skype, αυτό μπορεί να αποτελέσει κίνητρο ώστε να παραμείνουν συνδρομητές στη συγκεκριμένη εταιρεία.

Ζητήματα ποιότητας
Διαδίδεται γενικά ότι η ποιότητα του ήχου στη επικοινωνία μέσω υπηρεσιών και εφαρμογών VoIP στο internet δεν είναι καλή. Εκτός όσων έχουν -ή νομίζουν ότι έχουν- συμφέρον να υπαινίσσονται κάτι ανάλογο, υπάρχουν και οι πρωτοπόροι, δηλαδή όλοι όσοι χρησιμοποίησαν πρώτοι τις ανάλογες δυνατότητες στα τέλη του '90 ή στις αρχές της χιλιετίας, με αποτέλεσμα να έχουν αποκομίσει μία αλγεινή εντύπωση.

Πράγματι, η ποιότητα του ήχου των φωνητικών κλήσεων VoIP έχει πολύ λίγα χρόνια που κινείται σε ανεκτά επίπεδα, και πλέον, θα μπορούσε να πει κανείς, ότι -υπό προϋποθέσεις- φτάνει σε ποιότητα την κανονική τηλεφωνική κλήση από σταθερό τηλέφωνο. Η ποιότητα στον ήχο στις φωνητικές κλήσεις συνήθως είναι πολύ καλή με τις περισσότερες από τις δημοφιλέστερες εφαρμογές, αν και όχι τόσο καλή όσο αυτή μια καλής “γραμμής” τηλεφώνου.

Η βιντεοκλήση είναι μια άλλη ιστορία. Σχεδόν καμία βιντεοκλήση μέσω VoIP υπηρεσίας ελεύθερης πρόσβασης δεν είναι καλή. Στην πραγματικότητα είναι “ανεκτή”, με την έννοια ότι όλοι χαιρόμαστε να βλέπουμε τους αγαπημένους μας που π.χ. αυτό το εξάμηνο θα το περάσουν στις Αζόρες, αλλά συχνά η εικόνα “έχει καθυστέρηση”, είναι θολή, και σε χαμηλή ανάλυση. Βεβαίως, σε όλα αυτά παίζουν ρόλο μια σειρά παράγοντες, όπως π.χ. η ποιότητα της κάμερας που χρησιμοποιεί το κάθε μέρος που επικοινωνεί, η σταθερότητα της ποιότητας της γραμμής, η εφαρμογή, κ.α.

Πώς το αξιοποιώ
Για να αξιοποιήσετε τη δυνατότητα φωνητικής και βίντεο επικοινωνίας είναι καλό να έχετε μία ευρυζωνική σύνδεση -αν και, εφόσον θα θέλατε να μιλήσετε μόνο φωνητικά, δεν είναι απολύτως απαραίτητο, μπορείτε να το πετύχετε και με χαμηλότερης χωρητικότητας / ταχύτητας σύνδεση, έναν υπολογιστή συνδεδεμένο με τη προαναφερθείσα σύνδεση, μία κάμερα -αν θα θέλατε να πραγματοποιείτε βιντεοκλήσεις- και ένα μικρόφωνο, καθώς και να έχετε εγκαταστήσει μία εφαρμογή για κλήσεις μέσω internet, όπως για παράδειγμα το Skype, τη νέα έκδοση του MSN που δίνει ανάλογες δυνατότητες, κλπ.

Εναλλακτικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε 100% online πλατφόρμες που σας προσφέρουν ανάλογη υπηρεσία, χωρίς να είστε αναγκασμένοι να εγκαταστήσετε καμία απολύτως εφαρμογή. Χαρακτηριστική περίπτωση ως προς αυτό είναι το Google Talk, μια υπηρεσία της γνωστής πλατφόρμας υπηρεσιών Google. Βεβαίως, ακόμη και σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να έχετε εγγραφεί στην πλατφόρμα, ενώ οι υπηρεσίες δεν έχουν τη σταθερότητα ή την ποιότητα που θα είχαν αν επιλέγατε τη λύση της εγκατάσταση μίας εφαρμογής όπως οι προαναφερθείσες.

Εναλλακτικά του υπολογιστή θα μπορούσατε να αγοράσετε μία από τις ειδικές συσκευές τηλεφώνου που έχουν τη δυνατότητα χρήσης ανάλογης υπηρεσίας, με τη χρήση συνήθως των εφαρμογών του Skype και άλλων, όπως και ορισμένα κινητά τηλέφωνα με ανάλογες δυνατότητες, στην περίπτωση βεβαίως που η εταιρεία κινητής τηλεφωνίας με την οποία συνδέεστε σας επιτρέπει να χρησιμοποιείτε τη δυνατότητα σύνδεσης στο internet μέσω του κινητού σας κατά αυτό τον τρόπο. Στην Ελλάδα, υπό όρους έχετε το δικαίωμα να χρησιμοποιήσετε ανεξάρτητα μια τέτοια υπηρεσία και σε ορισμένες περιπτώσεις να αγοράσετε -έναντι μικρού αλλά όχι αμελητέου κόστους- αυτή τη δυνατότητα από τον ίδιο τον πάροχο. Θεωρητικά -και μόνο- αυτό συμβαίνει για λόγους ποιότητας...

Ζητείται συνομιλητής...
Ο απλούστερος τρόπος σύνδεσης λοιπόν είναι να συνδέσετε κάμερα -αν θέλετε να κάνετε βιντεοκλήσεις- και μικρόφωνο στον υπολογιστή σας, ή απλώς να τα ενεργοποιήσετε, εφόσον χρησιμοποιείτε φορητό υπολογιστή με ενσωματωμένη κάμερα, να “κατεβάσετε” δωρεάν τα προγράμματα που δίνονται για αυτό τον σκοπό και να τα εγκαταστήσετε.

Βεβαίως, στη συνέχεια θα πρέπει να πείσετε τους φίλους σας να κάνουν το ίδιο, ή να αναζητήσετε τους φίλους σας που έχουν εγκατεστημένη την ίδια πλατφόρμα. Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στον πραγματικό κόσμο, εδώ δεν μπορείτε να καλέσετε οποιονδήποτε είναι συνδεδεμένος με οποιοδήποτε πρόγραμμα στο internet. Θα πρέπει οι φίλοι σας να χρησιμοποιούν την ίδια πλατφόρμα υπηρεσιών.

Με την πρώτη εκκίνηση της εφαρμογής που σας βοηθά να κάνετε κλήσεις μέσω internet, πρακτικά σας δίνετε μία σειρά από δυνατότητες διαμόρφωσης ενός προφίλ, το οποίο δεν συγκρατεί μονάχα τις προτιμήσεις σας, αλλά κρατά και ένα κατάλογο με φίλους σας με τους οποίους παραμένετε συνδεδεμένοι, έχοντας τη δυνατότητα να ειδοποιείστε όταν βρίσκονται online ή διαθέσιμοι. Το ίδιο συμβαίνει και με εσάς. Η πρακτικότερη σκέψη στη προκειμένη περίπτωση είναι να αφήνετε ανοικτό τον υπολογιστή σας όταν είστε διαθέσιμοι ακόμη και σε ώρες που δεν εργάζεστε σε αυτόν, ή εναλλακτικά να κλείνετε τηλεφωνικά “ραντεβού”.

Skype
To Skype αξίζει ξεχωριστής αναφοράς γιατί σας παρέχει μία μεγάλη ποικιλία από δυνατότητες. Ναι, με την πλατφόρμα μπορείτε να πραγματοποιήσετε φωνητικές και video κλήσεις προς άλλους χρήστες skype εντελώς δωρεάν, ξέροντας μόνο το όνομα του προφίλ τους, και να προσθέσετε επαφές όπως ακριβώς στον MSN Mesenger ή οποιοδήποτε site κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. το facebook) και μπορείτε να ψάξετε για νέες επαφές χρησιμοποιώντας είτε το πραγματικό όνομα είτε το email αυτού που ψάχνετε. Εκτός από τις φωνητικές συνδιαλέξεις με τις επαφές σας μπορείτε ακόμα να κάνετε chat μαζί τους και να τους στείλετε κάποιο αρχείο.

Εντούτοις, μια υπηρεσία που δεν θα σας την παρέχει κανένα άλλο εργαλείο του είδους είναι ότι στο Skype, εκτός από όλες τις δωρεάν υπηρεσίες του, μπορείτε να πραγματοποιείτε και τηλεδιασκέψεις, ομαδικές δηλαδή φωνητικές συνομιλίες με μέχρι δέκα χρήστες. Επιπρόσθετα, σας παρέχει και ένα σωρό extra υπηρεσίες που μολονότι απαιτούν την πληρωμή κάποιου χρηματικού ποσού από μέρους σας στην ουσία σας γλυτώνουν από πολύ περισσότερα χρήματα.

Στο πλαίσιο αυτών των υπηρεσιών, σας δίνεται η δυνατότητα να καλέσετε οποιοδήποτε σταθερό ή κινητό σε όλο τον κόσμο και να χρεωθείτε για την συνομιλία μία αστική κλήση. Μέσα από ένα σύνδεσμο με την ένδειξη "Απόκτηση μονάδων Skype" στην εφαρμογή μπορείτε να “ανανεώσετε” τις μονάδες σας επιλέγοντας τρόπο πληρωμής (πιστωτική κάρτα, paypal, κλπ.). Παράλληλα, με ένα μικρό κόστος μπορείτε να αποκτήσετε δικό σας Skype αριθμό στον οποίο θα μπορούν να σας καλούν από οποιοδήποτε σταθερό ή κινητό τηλέφωνο από όλο τον κόσμο άλλοι, κι άλλες συμπληρωματικές υπηρεσίες, όπως π.χ. τηλεφωνητή κ.α.

Άνετη επικοινωνία
Στην ελληνική αγορά θα βρείτε μία σειρά από αξεσουάρ και συσκευές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εναλλακτικά μικροφώνων και ακουστικών. Προσωπικά τα τελευταία τρία χρόνια προτιμώ να συνομιλώ αξιοποιώντας ένα πρακτικό στερεοφωνικό bluetooth headset (ζεύγος ασύρματων ακουστικών κεφαλής με ενσωματωμένο μικρόφωνο) της Plantronics, ένα μοντέλο που πλέον δεν κυκλοφορεί, αν και έχει αντικατασταθεί με άλλα, από μια ποικιλία από μάρκες. Εναλλακτικά θα μπορούσατε να αναζητήσετε ενσύρματες και ασύρματες τηλεφωνικές συσκευές που συνδέονται με κάποια από τις USB θύρες του υπολογιστή σας, και σε ορισμένες περιπτώσεις και υπό προϋποθέσεις θα μπορούσατε να συνδέσετε και ένα κοινό bluetooth hands-free ακουστικό.

Ως προς τα ασύρματα ακουστικά πιστεύω ότι είναι η ιδανική λύση, καθώς σας δίνουν απόλυτη ελευθερία κινήσεων και άνεση. Υπάρχουν ακουστικά έτοιμα για χρήση με το skype και άλλα που μπορείτε να τα προσαρμόσετε. Στη δεύτερη περίπτωση, και εφόσον δεν έχετε φορητό υπολογιστή αλλά υπολογιστή γραφείου χωρίς Bluetooth δυνατότητα, εκτός από τα ακουστικά θα χρειαστείτε ένα “dongle”.

Πρόκειται για έναν προσαρμογέα που μοιάζει με μικροσκοπικό USB stick, και προσαρμόζεται σε οποιαδήποτε ελεύθερη USB 2.0 θύρα του υπολογιστή σας, κατόπιν της εγκατάστασης λογισμικού που το συνοδεύει. Είναι ένα εξαιρετικά φθηνό αξεσουάρ (οι τιμές κυμαίνονται από 2 μέχρι 12 ευρώ) το οποίο εκτός από την ασύρματη σύνδεση των ακουστικών σας μπορεί να σας χρησιμεύσει για τη σύνδεση κάθε άλλης συσκευής με Bluetooth με τον υπολογιστή σας και να σας φανεί χρήσιμη σε μια πληθώρα εργασιών.

Αντίθετα, τα σταθερά τηλέφωνα που είναι φτιαγμένα για χρήση στο skype χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: σε αυτά που μιλάτε έχοντας συνδέσει το τηλέφωνο με τον υπολογιστή σας και σε αυτά που δεν απαιτούν τη μεσολάβηση υπολογιστή στη σύνδεση, αφού έχουν προεγκατεστημένο λογισμικό σύνδεσης με το skype και το ανάλογο μενού επιλογών για τη διαχείριση των σχετικών λειτουργιών.

Τέλος, για ορισμένα μοντέλα κάθε μάρκας κινητών τηλεφώνων υπάρχει η δυνατότητα εγκατάστασης ειδικού λογισμικού σε αυτά που θα τους δίνει τη δυνατότητα να συνδέονται απευθείας στο skype αξιοποιώντας τη σύνδεση δεδομένων που παρέχει η κάθε εταιρεία στην οποία ο χρήστης είναι συνδρομητής. Συνεπώς πριν προκρίνετε την αγορά ενός τέτοιου μοντέλου με αυτό το κριτήριο, καλό είναι να ρωτήσετε στο τμήμα εξυπηρέτησης πελατών του παρόχου κινητής τηλεφωνίας με τον οποίο συνδέεστε υπό ποιους όρους μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το Skype από το τηλέφωνο σας.

Aν είστε φανατικός χρήστης των gadgets της Apple υπάρχει μία λύση κομμένη και ραμμένη στα μέτρα σας. Πρόκειται για τη νέα έκδοση του Skype που φέρνει τη δυνατότητα βιντεοκλήσης στο iPhone, το iPad ή το iPod Touch σας. Η έκδοση 3.0 της εφαρμογής είναι πλέον διαθέσιμη στο iTunes Store, επιτρέποντας σε δύο χρήστες των gadgets της Apple να συνομιλούν αλλά και να βλέπουν ο ένας τον άλλο. Η υπηρεσία λειτουργεί κανονικά στα iPhone 4, iPhone 3GS και iPod touch 4th gen, ενώ οι χρήστες iPad και iPod touch 3rd gen μπορούν να λαμβάνουν video, αλλά όχι και να στέλνουν, καθώς οι συσκευές τους δε διαθέτουν κάμερα για βιντεοκλήση.