Βίλνιους: Η Λιθουανία… σε 10 βήματα
Μπαρόκ σοκάκια, μποέμ γειτονιές, βόλτες με συγκλονιστική θέα, low budget απολαύσεις και sui generis γοητεία. Λίγοι από τους λόγους που αξίζει να ανακαλύψετε το Βίλνιους.
του Γιώργου Κόκουβα
Το μπαρόκ διαμάντι της Βαλτικής είναι η νοτιότερη πρωτεύουσα των χωρών της και ταυτόχρονα η πιο αυθεντική. Το Βίλνιους δεν διεκδικεί status σύγχρονης μητρόπολης: Ο πληθυσμός του φτάνει μετά βίας το μισό εκατομμύριο κατοίκους, το μεσαιωνικό couleur locale έχει διατηρηθεί ατόφιο, μαζί με το έντονο καθολικό στοιχείο (κι αυτό γιατί διατηρούσε στενότερους δεσμούς με την Πολωνία, παρά με την τελευταία της «μαμά», τη Σοβιετική Ένωση), ενώ στις συνοικίες γύρω από το κέντρο θα βρείτε ακόμα αγροτικά σπιτάκια και χωματόδρομους που παραπέμπουν περισσότερο σε χωριουδάκι παρά μεγαλούπολη.
Πράγμα που σημαίνει ότι ένα διήμερο city break είναι αρκετό για να το γυρίσετε και να το γνωρίσετε… στα γρήγορα – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα το αγαπήσετε. Όχι μόνο επειδή είναι άκρως οικονομικό – παρ’ ότι μπήκε στην ευρωζώνη, η Λιθουανία παραμένει η πιο low budget χώρα της Βαλτικής. Αλλά κυρίως επειδή είναι η πιο sui generis βαλτική πόλη: Καλλιτεχνικές γειτονιές αυτοανακηρύσσονται αυτόνομα κράτη, λόφοι προσφέρουν θέα μέσα από σταυρούς και πυροβόλα, αυλές κρύβουν ιστορικά μυστικά και hipster κήποι κρύβονται πίσω από μπαρόκ αψίδες. Εμείς παρακάτω… βάζουμε όλη αυτή την ετερόκλητη γοητεία του Βίλνιους σε μια σειρά, για να το γνωρίσετε σε δέκα απολαυστικά βήματα.
Ο λόφος Γκεντιμίνας
Είναι ο λόφος όπου γεννήθηκε η πόλη, εκεί που χτίστηκε το κάστρο της τον μακρινό 13ο αιώνα και αποτέλεσε την απαρχή του Βίλνιους. Βρίσκεται στην καρδιά της πόλης και στην κορυφή του ανηφορίζει ένα χωμάτινο φιδογυριστό δρομάκι που ξεκινά από την πλατεία του Καθεδρικού. Περνά δε από δύο φρουριακά κτίσματα, τα οποία λειτουργούν σήμερα ως Μουσεία του Κάστρου και μοιάζουν με σκηνικό… από το Braveheart.
Η πλατεία του Καθεδρικού
Στα πόδια του λόφου βρίσκεται η τεράστια πλατεία του Καθεδρικού της πόλης, το πιο γνωστό σημείο συνάντησης ντόπιων και επισκεπτών. Ο ναός, αρχικά αφιερωμένος στον… ντόπιο Δία, έγινε τελικά καθολικός καθεδρικός των Αγίων Stanislav και Vladislav και απέκτησε μπαρόκ/κλασική μορφή – η πρόσοψή του θα σας θυμίσει… Παρθενώνα. Το ξεχωριστό καμπαναριό του υψώνεται πάνω από τα 50 μέτρα, ενώ στη βάση του υπάρχει και το μικρό «μυστικό» της πλατείας, ένα ζωγραφιστό πλακάκι, το άγγιγμα του οποίου, λέει ο θρύλος, φέρνει καλοτυχία. Στο πίσω μέρος της πλατείας απλώνεται το αναστηλωμένο Παλάτι των Μεγάλων Δουκών και ένα υπέροχο, ολάνθιστο πάρκο, ενώ στο μπροστινό, από τη μία ξεκινά η κεντρική λεωφόρος της Νέας Πόλης, και από την άλλη τα σοκάκια της Παλιάς. Λόγω… παλαιότητας, είναι δεδομένο ότι ξεκινάμε από…
…Τα σοκάκια της Παλιάς Πόλης
Είναι η μεγαλύτερη μπαρόκ παλιά πόλη ολόκληρης της Ευρώπης και προστατευμένη σε όλη της την έκταση από την UNESCO ως μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η οδός του Κάστρου (Pilies) είναι το κεντρικό καλντερίμι, με μικρομάγαζα, μουσικούς του δρόμου και παρατεταγμένα café. Ωστόσο, αξίζει κάθε λίγο να «τρυπώνετε» στα στενοσόκακα του 15ου αιώνα που ξεφυτρώνουν σε κάθε γωνιά. Καθένα τους οδηγεί και σε μία ήσυχη, αλλά ενδιαφέρουσα τοποθεσία – μια αυλή του Πανεπιστημίου, το Δημαρχείο, το Προεδρικό Μέγαρο, τους γοητευτικά τρομακτικούς ναούς του Αγίου Μιχαήλ και της Αγίας Άννας, την αψιδωτή στοά των Βασιλιανών Πυλών ή την παλιά εβραϊκή συνοικία για παράδειγμα. Στην άλλη άκρη της Παλιάς Πόλης, κάθε βόλτα καταλήγει με μαθηματική ακρίβεια στις Πύλες της Ανατολής, εκεί όπου στο κτίσμα πάνω από την Πύλη δεσπόζει μια χρυσή εικόνα της Παναγίας, το πιο πολυσύχναστο «προσκύνημα» του Βίλνιους.
Οι αυλές του Πανεπιστημίου
Στην καρδιά της Παλιάς Πόλης κρύβεται μια μικρή πολιτεία, αυτή του Πανεπιστημίου του Βίλνιους, που ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα από Ιησουίτες και λειτουργεί ως και σήμερα. Το ενδιαφέρον με το μεσαιωνικό κτιριακό του συγκρότημα είναι πως διαθέτει δώδεκα περίβολους, μια ντουζίνα κρυμμένων, αλλά συνδεδεμένων μεταξύ τους από πλακόστρωτα σοκάκια αυλών που αξίζει να… σεργιανίσετε.
Η δημοκρατία του Uzupis
Στα ανατολικά του ιστορικού κέντρου, πέρα από τον ποταμό Vilnia, ξεκινά μια γειτονιά… αλλόκοτη. Μια περιοχή που ερήμωσε και βάλτωσε στα σοβιετικά χρόνια, αλλά μετά την ανεξαρτησία της Λιθουανίας, έσπευσαν εδώ οι μποέμ και οι καλλιτέχνες της πόλης και, με την ορμή του αγώνα, ονόμασαν τη γειτονιά… ανεπίσημο ανεξάρτητο κρατίδιο. Στο κεντρικό δρομάκι μάλιστα, μετά την γέφυρα, θα βρείτε το άγαλμα του Προστάτη Άγγελου του Uzupis –που «προσκύνησε» και ο ίδιος ο Δαλάι Λάμα. Θα δείτε επίσης χαραγμένο σε πλάκες στον τοίχο, το Σύνταγμα του Uzupis, με θεμελιώδη δικαιώματα όπως «ένας σκύλος έχει το δικαίωμα να είναι σκύλος», «οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να είναι χαρούμενοι» ή «οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να είναι λυπημένοι». Στα δρομάκια που ακροβατούν μεταξύ αρτιστίκ και… βουκολικού, θα βρείτε μικρομάγαζα, sui generis μπουτίκ και café σε εξέδρες πάνω από το ποτάμι.
Η νέα πόλη
Από την πλατεία του Καθεδρικού ξεκινά η μεγάλη λεωφόρος Gedimino, η πιο αρχοντική του Βίλνιους, με μεγάλα εμπορικά καταστήματα πλάι σε απαστράπτοντα κτίρια του 19ου αιώνα. Με μια βόλτα σε αυτή τη λεωφόρο θα περάσετε μπροστά από σημαντικά κτίρια της πόλης, όπως το Εθνικό Θέατρο, το Μουσείο της Λιθουανικής Τράπεζας, την Όπερα του Βίλνιους, τα Κυβερνητικά Γραφεία, τη Μουσική Ακαδημία, το Μουσείο KGB, το Ινστιτούτο Λιθουανικής Ιστορίας, και πίσω τους το Πάρκο Tauro, που οδηγεί ανηφορικά προς το νέο (αλλά μάλλον αδιάφορο) Βίλνιους.
Η πόλη από ψηλά
Τρία διαφορετικά σημεία του κέντρου προσφέρονται για ενδιαφέρουσες βόλτες και συγκλονιστική πανοραμική θέα της πόλης. Πιο «βατό» είναι αυτό του Προμαχώνα του Πυροβολικού, ένα λοφάκι στα νότια της παλιάς πόλης όπου θα βρείτε τους ντόπιους να αράζουν με μπύρες καθημερινά στην πράσινη αυλή του παλιού φρουριακού κτιρίου. Πιο «απαιτητικός» είναι ο λόφος των Τριών Σταυρών, που προϋποθέτει ανάβαση πολλών αντοχών στα βορειοανατολικά του κέντρου, αλλά διαθέτει σίγουρα την πιο φαντασμαγορική θέα, ανάμεσα από τους τρεις τεράστιους γλυπτούς σταυρούς της κορυφής του. Υπάρχει, τέλος, η επιλογή του ψηλότερου κτιρίου της Λιθουανίας, του Πύργου της Τηλεόρασης, που υψώνεται στα 326,5 μέτρα στην περιοχή Karoliniskes, και εκτός από πανοραμική θέα, διαθέτει και ιστορική σημασία: Εδώ ήταν που εισέβαλαν οι Σοβιετικοί και σκότωσαν 14 άμαχους Λιθουανούς το 1991 για να εμποδίσουν τη διάδοση του αγώνα της Ανεξαρτησίας - γι’ αυτό και το κτίριο έγινε κάτι σαν μνημείο Αντίστασης για τους ντόπιους.
Πού τρώμε
Στο Kitchen στην καρδιά της παλιάς πόλης με τη μοντέρνα αισθητική, το υπέροχο μικρό μπαλκόνι και τις σούπερ συνταγές ζυμαρικών. Στο Bukowski με την hip αυλή, τις live μουσικές, τις τοπικές μπύρες και τα λαχταριστά burgers και σάντουιτς που σερβίρονται σε γενναιόδωρα ταψάκια. Στο Bistro 18 για μοντέρνα κουζίνα (δοκιμάστε το εξαιρετικό ριζότο). Στην πιτσαρία του Uzupio στο κεντρικό καλντερίμι του Uzupis. Στο Kavos Era στη νέα πόλη για μοντέρνο brunch και υπέροχα ροφήματα. Πουθενά δεν θα πληρώσετε πάνω από 10-15€ το άτομο.
Πού μένουμε
Στα μοντέρνα, άνετα δωμάτια του Corner Hotel στη νέα πόλη από 45€ το δίκλινο.
Στα λιτά αλλά μοντέρνα δωμάτια του Green Hotel σε ένα ήσυχο προάστιο της πόλης από 38€ το δίκλινο.
Στο τριών αστέρων Europa City στο κέντρο της πόλης από 49€ το δίκλινο.
Στις μικρές αλλά ρομαντικές σοφίτες του Alexa στην παλιά πόλη από 50€ το δίκλινο.
Στα δωμάτια του Ivolita στην παλιά πόλη, με όλες τις ανέσεις τριών αστέρων από 55€ το δίκλινο.
Στα κουκλίστικα δωμάτια του Domus Maria, σε ένα παλιό μοναστήρι στην παλιά πόλη, από 79€ το δίκλινο.
Πώς πάμε
Με τις πτήσεις της Aegean, που όμως είναι αρκετά… τσουχτερές – κυμαίνονται στα 300€ μετ’ επιστροφής ή με τις πτήσεις της Air Baltic (μέσω Ρίγας) που ξεκινούν από τα 185€ μετ’ επιστροφής και της Ukrainian Airlines (μέσω Κιέβου) από 200€ μετ’ επιστροφής
Το μπαρόκ διαμάντι της Βαλτικής είναι η νοτιότερη πρωτεύουσα των χωρών της και ταυτόχρονα η πιο αυθεντική. Το Βίλνιους δεν διεκδικεί status σύγχρονης μητρόπολης: Ο πληθυσμός του φτάνει μετά βίας το μισό εκατομμύριο κατοίκους, το μεσαιωνικό couleur locale έχει διατηρηθεί ατόφιο, μαζί με το έντονο καθολικό στοιχείο (κι αυτό γιατί διατηρούσε στενότερους δεσμούς με την Πολωνία, παρά με την τελευταία της «μαμά», τη Σοβιετική Ένωση), ενώ στις συνοικίες γύρω από το κέντρο θα βρείτε ακόμα αγροτικά σπιτάκια και χωματόδρομους που παραπέμπουν περισσότερο σε χωριουδάκι παρά μεγαλούπολη.
Πράγμα που σημαίνει ότι ένα διήμερο city break είναι αρκετό για να το γυρίσετε και να το γνωρίσετε… στα γρήγορα – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα το αγαπήσετε. Όχι μόνο επειδή είναι άκρως οικονομικό – παρ’ ότι μπήκε στην ευρωζώνη, η Λιθουανία παραμένει η πιο low budget χώρα της Βαλτικής. Αλλά κυρίως επειδή είναι η πιο sui generis βαλτική πόλη: Καλλιτεχνικές γειτονιές αυτοανακηρύσσονται αυτόνομα κράτη, λόφοι προσφέρουν θέα μέσα από σταυρούς και πυροβόλα, αυλές κρύβουν ιστορικά μυστικά και hipster κήποι κρύβονται πίσω από μπαρόκ αψίδες. Εμείς παρακάτω… βάζουμε όλη αυτή την ετερόκλητη γοητεία του Βίλνιους σε μια σειρά, για να το γνωρίσετε σε δέκα απολαυστικά βήματα.
Ο λόφος Γκεντιμίνας
Είναι ο λόφος όπου γεννήθηκε η πόλη, εκεί που χτίστηκε το κάστρο της τον μακρινό 13ο αιώνα και αποτέλεσε την απαρχή του Βίλνιους. Βρίσκεται στην καρδιά της πόλης και στην κορυφή του ανηφορίζει ένα χωμάτινο φιδογυριστό δρομάκι που ξεκινά από την πλατεία του Καθεδρικού. Περνά δε από δύο φρουριακά κτίσματα, τα οποία λειτουργούν σήμερα ως Μουσεία του Κάστρου και μοιάζουν με σκηνικό… από το Braveheart.
Η πλατεία του Καθεδρικού
Στα πόδια του λόφου βρίσκεται η τεράστια πλατεία του Καθεδρικού της πόλης, το πιο γνωστό σημείο συνάντησης ντόπιων και επισκεπτών. Ο ναός, αρχικά αφιερωμένος στον… ντόπιο Δία, έγινε τελικά καθολικός καθεδρικός των Αγίων Stanislav και Vladislav και απέκτησε μπαρόκ/κλασική μορφή – η πρόσοψή του θα σας θυμίσει… Παρθενώνα. Το ξεχωριστό καμπαναριό του υψώνεται πάνω από τα 50 μέτρα, ενώ στη βάση του υπάρχει και το μικρό «μυστικό» της πλατείας, ένα ζωγραφιστό πλακάκι, το άγγιγμα του οποίου, λέει ο θρύλος, φέρνει καλοτυχία. Στο πίσω μέρος της πλατείας απλώνεται το αναστηλωμένο Παλάτι των Μεγάλων Δουκών και ένα υπέροχο, ολάνθιστο πάρκο, ενώ στο μπροστινό, από τη μία ξεκινά η κεντρική λεωφόρος της Νέας Πόλης, και από την άλλη τα σοκάκια της Παλιάς. Λόγω… παλαιότητας, είναι δεδομένο ότι ξεκινάμε από…
…Τα σοκάκια της Παλιάς Πόλης
Είναι η μεγαλύτερη μπαρόκ παλιά πόλη ολόκληρης της Ευρώπης και προστατευμένη σε όλη της την έκταση από την UNESCO ως μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η οδός του Κάστρου (Pilies) είναι το κεντρικό καλντερίμι, με μικρομάγαζα, μουσικούς του δρόμου και παρατεταγμένα café. Ωστόσο, αξίζει κάθε λίγο να «τρυπώνετε» στα στενοσόκακα του 15ου αιώνα που ξεφυτρώνουν σε κάθε γωνιά. Καθένα τους οδηγεί και σε μία ήσυχη, αλλά ενδιαφέρουσα τοποθεσία – μια αυλή του Πανεπιστημίου, το Δημαρχείο, το Προεδρικό Μέγαρο, τους γοητευτικά τρομακτικούς ναούς του Αγίου Μιχαήλ και της Αγίας Άννας, την αψιδωτή στοά των Βασιλιανών Πυλών ή την παλιά εβραϊκή συνοικία για παράδειγμα. Στην άλλη άκρη της Παλιάς Πόλης, κάθε βόλτα καταλήγει με μαθηματική ακρίβεια στις Πύλες της Ανατολής, εκεί όπου στο κτίσμα πάνω από την Πύλη δεσπόζει μια χρυσή εικόνα της Παναγίας, το πιο πολυσύχναστο «προσκύνημα» του Βίλνιους.
Οι αυλές του Πανεπιστημίου
Στην καρδιά της Παλιάς Πόλης κρύβεται μια μικρή πολιτεία, αυτή του Πανεπιστημίου του Βίλνιους, που ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα από Ιησουίτες και λειτουργεί ως και σήμερα. Το ενδιαφέρον με το μεσαιωνικό κτιριακό του συγκρότημα είναι πως διαθέτει δώδεκα περίβολους, μια ντουζίνα κρυμμένων, αλλά συνδεδεμένων μεταξύ τους από πλακόστρωτα σοκάκια αυλών που αξίζει να… σεργιανίσετε.
Η δημοκρατία του Uzupis
Στα ανατολικά του ιστορικού κέντρου, πέρα από τον ποταμό Vilnia, ξεκινά μια γειτονιά… αλλόκοτη. Μια περιοχή που ερήμωσε και βάλτωσε στα σοβιετικά χρόνια, αλλά μετά την ανεξαρτησία της Λιθουανίας, έσπευσαν εδώ οι μποέμ και οι καλλιτέχνες της πόλης και, με την ορμή του αγώνα, ονόμασαν τη γειτονιά… ανεπίσημο ανεξάρτητο κρατίδιο. Στο κεντρικό δρομάκι μάλιστα, μετά την γέφυρα, θα βρείτε το άγαλμα του Προστάτη Άγγελου του Uzupis –που «προσκύνησε» και ο ίδιος ο Δαλάι Λάμα. Θα δείτε επίσης χαραγμένο σε πλάκες στον τοίχο, το Σύνταγμα του Uzupis, με θεμελιώδη δικαιώματα όπως «ένας σκύλος έχει το δικαίωμα να είναι σκύλος», «οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να είναι χαρούμενοι» ή «οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να είναι λυπημένοι». Στα δρομάκια που ακροβατούν μεταξύ αρτιστίκ και… βουκολικού, θα βρείτε μικρομάγαζα, sui generis μπουτίκ και café σε εξέδρες πάνω από το ποτάμι.
Η νέα πόλη
Από την πλατεία του Καθεδρικού ξεκινά η μεγάλη λεωφόρος Gedimino, η πιο αρχοντική του Βίλνιους, με μεγάλα εμπορικά καταστήματα πλάι σε απαστράπτοντα κτίρια του 19ου αιώνα. Με μια βόλτα σε αυτή τη λεωφόρο θα περάσετε μπροστά από σημαντικά κτίρια της πόλης, όπως το Εθνικό Θέατρο, το Μουσείο της Λιθουανικής Τράπεζας, την Όπερα του Βίλνιους, τα Κυβερνητικά Γραφεία, τη Μουσική Ακαδημία, το Μουσείο KGB, το Ινστιτούτο Λιθουανικής Ιστορίας, και πίσω τους το Πάρκο Tauro, που οδηγεί ανηφορικά προς το νέο (αλλά μάλλον αδιάφορο) Βίλνιους.
Η πόλη από ψηλά
Τρία διαφορετικά σημεία του κέντρου προσφέρονται για ενδιαφέρουσες βόλτες και συγκλονιστική πανοραμική θέα της πόλης. Πιο «βατό» είναι αυτό του Προμαχώνα του Πυροβολικού, ένα λοφάκι στα νότια της παλιάς πόλης όπου θα βρείτε τους ντόπιους να αράζουν με μπύρες καθημερινά στην πράσινη αυλή του παλιού φρουριακού κτιρίου. Πιο «απαιτητικός» είναι ο λόφος των Τριών Σταυρών, που προϋποθέτει ανάβαση πολλών αντοχών στα βορειοανατολικά του κέντρου, αλλά διαθέτει σίγουρα την πιο φαντασμαγορική θέα, ανάμεσα από τους τρεις τεράστιους γλυπτούς σταυρούς της κορυφής του. Υπάρχει, τέλος, η επιλογή του ψηλότερου κτιρίου της Λιθουανίας, του Πύργου της Τηλεόρασης, που υψώνεται στα 326,5 μέτρα στην περιοχή Karoliniskes, και εκτός από πανοραμική θέα, διαθέτει και ιστορική σημασία: Εδώ ήταν που εισέβαλαν οι Σοβιετικοί και σκότωσαν 14 άμαχους Λιθουανούς το 1991 για να εμποδίσουν τη διάδοση του αγώνα της Ανεξαρτησίας - γι’ αυτό και το κτίριο έγινε κάτι σαν μνημείο Αντίστασης για τους ντόπιους.
Πού τρώμε
Στο Kitchen στην καρδιά της παλιάς πόλης με τη μοντέρνα αισθητική, το υπέροχο μικρό μπαλκόνι και τις σούπερ συνταγές ζυμαρικών. Στο Bukowski με την hip αυλή, τις live μουσικές, τις τοπικές μπύρες και τα λαχταριστά burgers και σάντουιτς που σερβίρονται σε γενναιόδωρα ταψάκια. Στο Bistro 18 για μοντέρνα κουζίνα (δοκιμάστε το εξαιρετικό ριζότο). Στην πιτσαρία του Uzupio στο κεντρικό καλντερίμι του Uzupis. Στο Kavos Era στη νέα πόλη για μοντέρνο brunch και υπέροχα ροφήματα. Πουθενά δεν θα πληρώσετε πάνω από 10-15€ το άτομο.
Πού μένουμε
Στα μοντέρνα, άνετα δωμάτια του Corner Hotel στη νέα πόλη από 45€ το δίκλινο.
Στα λιτά αλλά μοντέρνα δωμάτια του Green Hotel σε ένα ήσυχο προάστιο της πόλης από 38€ το δίκλινο.
Στο τριών αστέρων Europa City στο κέντρο της πόλης από 49€ το δίκλινο.
Στις μικρές αλλά ρομαντικές σοφίτες του Alexa στην παλιά πόλη από 50€ το δίκλινο.
Στα δωμάτια του Ivolita στην παλιά πόλη, με όλες τις ανέσεις τριών αστέρων από 55€ το δίκλινο.
Στα κουκλίστικα δωμάτια του Domus Maria, σε ένα παλιό μοναστήρι στην παλιά πόλη, από 79€ το δίκλινο.
Πώς πάμε
Με τις πτήσεις της Aegean, που όμως είναι αρκετά… τσουχτερές – κυμαίνονται στα 300€ μετ’ επιστροφής ή με τις πτήσεις της Air Baltic (μέσω Ρίγας) που ξεκινούν από τα 185€ μετ’ επιστροφής και της Ukrainian Airlines (μέσω Κιέβου) από 200€ μετ’ επιστροφής
