Ιατρικές ανακαλύψεις που άλλαξαν τον κόσμο
Οι ιατρικές ανακαλύψεις έχουν συνεισφέρει και στην ποιότητα και στο προσδόκιμο ζωής –κι άστε τους συνομωσιολόγους να λένε.
Το προσδόκιμο ζωής του μέσου ανθρώπου της εποχής μας έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Ένας άνθρωπος που γεννήθηκε το 1960, τη χρονιά που ο ΟΗΕ άρχισε να καταγράφει επισήμως τα στοιχεία που αφορούν το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων σε παγκόσμια κλίμακα περίμενε ότι θα φτάσει τα 52.5 χρόνια ζωής. Ο σημερινός μέσος όρος παγκοσμίως είναι τα 72 χρόνια και ο πολίτης μιας χώρας του δυτικού κόσμου πιθανόν να φτάσει τα 82.
Πάμε να δούμε 6 από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις
Εμβόλια
Πονάτε συνομωσιολόγοι; Οι μεταδιδόμενες ασθένειες είχαν και έχουν τεράστιο αντίκτυπο στην ανθρώπινη ιστορία (βλ. Μαύρη Πανώλη). Αυτόν τον αντίκτυπο ήρθε να ισορροπήσει ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για την άμυνα κατά της ανεξέλεγκτης ιογενούς λοίμωξης: ο εμβολιασμός.
Πρώτος ο Έντουαρντ Τζένερ εισήγαγε την ιδέα των εμβολιασμών το 1796 όταν εμπόδισε με επιτυχία ένα νεαρό αγόρι να πάθει ευλογιά. Η ιδέα του εμβολιασμού επεκτάθηκε περισσότερο από επιστήμονες όπως ο Λουί Παστέρ και, στη σύγχρονη εποχή, ο εμβολιασμός άρχισε να γίνεται ευρύς για το κοινό όταν μεγάλες ομάδες στρατιωτών εμβολιάζονταν κατά τον Α’ ή Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για ασθένειες όπως ο τέτανος, η διφθερίτιδα και ο τύφος.
"Το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας είναι το πρώτο εμβόλιο που μας έρχεται στο μυαλό όταν αναφερόμαστε στον μεγάλο αντίκτυπο των εμβολίων", δήλωσε ο Δρ. Τζέφρι Μπέικερ στο ABC News, διευθυντής του προγράμματος «Ιστορία της Ιατρικής» στη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου Duke.
Ωστόσο, από την άποψη του παγκόσμιου αντίκτυπου στην υγεία, ο Μπέικερ είπε ότι η συμβολή του Τζένερ στο εμβόλιο της ευλογιάς ίσως είναι η σημαντικότερη αναφορικά με το πόσες ζωές έσωσε διεθνώς.
Αναισθησιολογία και αντισηψία
Χωρίς αμφιβολία, εκατοντάδες χρόνια πριν, η χειρουργική επέμβαση ήταν η ύστατη πρόταση ενός γιατρού προς τον ασθενή του. Ένας από τους βασικότερους λόγους δεν είναι άλλος από την αναισθησία –πριν τον 19ο αιώνα δεν υπήρχε σαν επιλογή.
Αυτό άλλαξε στις 16 Οκτωβρίου 1846, όταν ο Γουίλιαμ Μόρτον παρουσίασε το μυστηριώδες θαύμα που λέγεται αιθέρας - μια ουσία αρκετά ισχυρή για να εξαφανίσει τον πόνο της χειρουργικής επέμβασης.
Ωστόσο, ενώ η αναισθησία ήταν μια τεράστια πρόοδος από μόνη της, ήρθε ακόμα μία ανακάλυψη, ακόμη πιο ευεργετική, και δεν είναι άλλη από την δημιουργία αποστειρωμένου χειρουργικού περιβάλλοντος.
"Η αναισθησία κατέστησε δυνατή τη χειρουργική επέμβαση σε έναν ασθενή χωρίς πόνο", σημειώνει ο Baker, "αλλά χωρίς αντισηψία θα πέθαινε ούτως ή άλλως."
Αντιβιοτικά και αντιικά
Όπως ο εμβολιασμός, έτσι και τα αντιβιοτικά χάραξαν νέα εποχή στη θεραπεία των μεταδοτικών ασθενειών.
Το αστείο είναι ότι τα αντιβιοτικά ανακαλύφθηκαν κατά λάθος. Το 1928, ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ άφησε ένα τρυβλίο Petri (ρηχό γυάλινο ή πλαστικό κυλινδρικό πιάτο για μικροβιολογικές δοκιμές) με βακτήρια Staphylococci και αργότερα παρατήρησε ότι τα βακτήρια είχαν σκοτωθεί από μύκητες.
Αφού μελέτησε περισσότερο τους μύκητες αυτούς, ανακάλυψε ότι ήταν από μια οικογένεια που ονομάζεται Penicillium notatum. Παρ’ όλα αυτά επειδή υπήρχαν δυσκολίες σχετικά με τις ποσότητες που μπορούσαν να παραχθούν, το βάρος της μαζικής παραγωγής έπεσε στις πλάτες δύο μελετητών του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, του Χάουαρντ Φλόρεϊ και του Έρνστ Τσέιν.
Σήμερα, τα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία πληθώρας βακτηριακών ασθενειών. Και σήμερα, οι ερευνητές αναπτύσσουν αντιικά - κυρίως το αντιικό AZT που καταπολεμά το AIDS - για να αντιμετωπίσουν διάφορες ιογενείς ασθένειες.
Το αντισυλληπτικό χάπι
Λίγες ιατρικές ανακαλύψεις είχαν τόσο βαθιά κοινωνική επίδραση όσο η ανακάλυψη του αντισυλληπτικού χαπιού –είναι εξαιρετικά επαναστατικό μία γυναίκα να έχει τον έλεγχο της γονιμότητάς της. Όπως όμως πολλές ιατρικές ανακαλύψεις βρίσκουν εμπόδια στην αρχή, έτσι και το αντισυλληπτικό χάπι άργησε να διατεθεί στο κοινό.
Αν και η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Φαρμάκων ενέκρινε την αντισύλληψη ως ασφαλή στις αρχές της δεκαετίας του 1960, η χρήση του αντισυλληπτικού χαπιού νομιμοποιήθηκε για τα παντρεμένα ζευγάρια το 1965 και για τα ανύπαντρα ζευγάρια το 1972.
«Το αντισυλληπτικό χάπι έχει μεταμορφώσει τη ζωή των γυναικών, όσον αφορά τον οικογενειακό προγραμματισμό και την ενσωμάτωσή/συμμετοχή τους στο εργατικό δυναμικό», δήλωσε ο Μπέικερ. «Κατά μία έννοια ήταν το πρώτο φάρμακο που ανακαλύφθηκε για να αλλάξει τις συνθήκες ζωής. Ήταν το πρώτο φάρμακο τρόπου ζωής. Δεν θεραπεύει κάποια ασθένεια, αλλά καλυτέρευσε τη ζωή των γυναικών».
Τυχαίες ελεγχόμενες δοκιμές
Μια άλλη όχι και τόσο δημοφιλής εξέλιξη, είναι η τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή - αυτό που πολλοί της ιατρικής κοινότητας αναφέρουν ως το χρυσό πρότυπο της ιατρικής έρευνας. Η τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για τους ιατρικούς ερευνητές για τον προσδιορισμό της αποτελεσματικότητας των θεραπειών.
Τι είναι η τυχαιοποιημένη δοκιμή; Κατά μία τυχαιοποιημένη δοκιμή, οι ασθενείς χωρίζονται σε δύο ομάδες, όπου η μία ομάδα λαμβάνει, για παράδειγμα, το φάρμακο που πρέπει να μελετηθεί, ενώ η άλλη όχι. Στη συνέχεια εξετάζονται οι διαφορές μεταξύ των ομάδων για να ελεχθεί κατά πόσο το φάρμακο δρα σαν ουσία ή σαν placebo. Αυτό οδήγησε σε μια νέα εποχή φαρμάκων: φάρμακα τα οποία τελικά βγαίνουν στην αγορά βάσει τεκμηρίων.
“Αυτή η ανακάλυψη άλλαξε πραγματικά το πώς αντιμετωπίζουμε τον καρκίνο και πολλές άλλες ασθένειες", είπε ο Μπέικερ.
Ακτινολογική απεικόνιση
Πριν από την ανάπτυξη τεχνολογιών ακτινολογικής απεικόνισης, οι γιατροί συνήθως συμβιβάζονταν με την αναζήτηση μονάχα εξωτερικών σημαδιών τραυματισμού ή βλάβης.
Σήμερα, η ικανότητα να κοιτάξουμε μέσα στο σώμα και να προσδιορίσουμε την αιτία, την έκταση ή την παρουσία ασθένειας, έχει φέρει την επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται ιατρικά μία νόσος, και έχει σώσει αμέτρητες ζωές.
Ένα μεγάλο μέρος της εφεύρεσης των ακτίνων Χ πραγματοποιήθηκε στα τέλη του 1800 και χρεώνεται στον Roentgen. Αρχικά, οι ακτινογραφίες θεωρήθηκαν εισβολή στην ιδιωτική ζωή και όχι ένα ακόμη όπλο στην ιατρική φαρέτρα.
Παρ’ όλα αυτά, ο κόσμος δεν άργησε να καταλάβει ότι οι ακτινολογικές απεικονίσεις είναι προς όφελος του και σύντομα ακολούθησαν πολλές πρόσθετες τεχνολογίες απεικόνισης.
"Οι αξονικές τομογραφίες εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1970", δήλωσε ο Μπέικερ, προσθέτοντας ότι αυτή την τεχνολογία μας έφερε η εταιρεία BMI - η ίδια BMI που έβγαλε αμύθητα κέρδη από το βρετανικό συγκρότημα γνωστό ως Beatles.
Πηγή: ABC News
Πάμε να δούμε 6 από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις
Εμβόλια
Πονάτε συνομωσιολόγοι; Οι μεταδιδόμενες ασθένειες είχαν και έχουν τεράστιο αντίκτυπο στην ανθρώπινη ιστορία (βλ. Μαύρη Πανώλη). Αυτόν τον αντίκτυπο ήρθε να ισορροπήσει ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για την άμυνα κατά της ανεξέλεγκτης ιογενούς λοίμωξης: ο εμβολιασμός.
Πρώτος ο Έντουαρντ Τζένερ εισήγαγε την ιδέα των εμβολιασμών το 1796 όταν εμπόδισε με επιτυχία ένα νεαρό αγόρι να πάθει ευλογιά. Η ιδέα του εμβολιασμού επεκτάθηκε περισσότερο από επιστήμονες όπως ο Λουί Παστέρ και, στη σύγχρονη εποχή, ο εμβολιασμός άρχισε να γίνεται ευρύς για το κοινό όταν μεγάλες ομάδες στρατιωτών εμβολιάζονταν κατά τον Α’ ή Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για ασθένειες όπως ο τέτανος, η διφθερίτιδα και ο τύφος.
"Το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας είναι το πρώτο εμβόλιο που μας έρχεται στο μυαλό όταν αναφερόμαστε στον μεγάλο αντίκτυπο των εμβολίων", δήλωσε ο Δρ. Τζέφρι Μπέικερ στο ABC News, διευθυντής του προγράμματος «Ιστορία της Ιατρικής» στη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου Duke.
Ωστόσο, από την άποψη του παγκόσμιου αντίκτυπου στην υγεία, ο Μπέικερ είπε ότι η συμβολή του Τζένερ στο εμβόλιο της ευλογιάς ίσως είναι η σημαντικότερη αναφορικά με το πόσες ζωές έσωσε διεθνώς.
Αναισθησιολογία και αντισηψία
Χωρίς αμφιβολία, εκατοντάδες χρόνια πριν, η χειρουργική επέμβαση ήταν η ύστατη πρόταση ενός γιατρού προς τον ασθενή του. Ένας από τους βασικότερους λόγους δεν είναι άλλος από την αναισθησία –πριν τον 19ο αιώνα δεν υπήρχε σαν επιλογή.
Αυτό άλλαξε στις 16 Οκτωβρίου 1846, όταν ο Γουίλιαμ Μόρτον παρουσίασε το μυστηριώδες θαύμα που λέγεται αιθέρας - μια ουσία αρκετά ισχυρή για να εξαφανίσει τον πόνο της χειρουργικής επέμβασης.
Ωστόσο, ενώ η αναισθησία ήταν μια τεράστια πρόοδος από μόνη της, ήρθε ακόμα μία ανακάλυψη, ακόμη πιο ευεργετική, και δεν είναι άλλη από την δημιουργία αποστειρωμένου χειρουργικού περιβάλλοντος.
"Η αναισθησία κατέστησε δυνατή τη χειρουργική επέμβαση σε έναν ασθενή χωρίς πόνο", σημειώνει ο Baker, "αλλά χωρίς αντισηψία θα πέθαινε ούτως ή άλλως."
Αντιβιοτικά και αντιικά
Όπως ο εμβολιασμός, έτσι και τα αντιβιοτικά χάραξαν νέα εποχή στη θεραπεία των μεταδοτικών ασθενειών.
Το αστείο είναι ότι τα αντιβιοτικά ανακαλύφθηκαν κατά λάθος. Το 1928, ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ άφησε ένα τρυβλίο Petri (ρηχό γυάλινο ή πλαστικό κυλινδρικό πιάτο για μικροβιολογικές δοκιμές) με βακτήρια Staphylococci και αργότερα παρατήρησε ότι τα βακτήρια είχαν σκοτωθεί από μύκητες.
Αφού μελέτησε περισσότερο τους μύκητες αυτούς, ανακάλυψε ότι ήταν από μια οικογένεια που ονομάζεται Penicillium notatum. Παρ’ όλα αυτά επειδή υπήρχαν δυσκολίες σχετικά με τις ποσότητες που μπορούσαν να παραχθούν, το βάρος της μαζικής παραγωγής έπεσε στις πλάτες δύο μελετητών του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, του Χάουαρντ Φλόρεϊ και του Έρνστ Τσέιν.
Σήμερα, τα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία πληθώρας βακτηριακών ασθενειών. Και σήμερα, οι ερευνητές αναπτύσσουν αντιικά - κυρίως το αντιικό AZT που καταπολεμά το AIDS - για να αντιμετωπίσουν διάφορες ιογενείς ασθένειες.
Το αντισυλληπτικό χάπι
Λίγες ιατρικές ανακαλύψεις είχαν τόσο βαθιά κοινωνική επίδραση όσο η ανακάλυψη του αντισυλληπτικού χαπιού –είναι εξαιρετικά επαναστατικό μία γυναίκα να έχει τον έλεγχο της γονιμότητάς της. Όπως όμως πολλές ιατρικές ανακαλύψεις βρίσκουν εμπόδια στην αρχή, έτσι και το αντισυλληπτικό χάπι άργησε να διατεθεί στο κοινό.
Αν και η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Φαρμάκων ενέκρινε την αντισύλληψη ως ασφαλή στις αρχές της δεκαετίας του 1960, η χρήση του αντισυλληπτικού χαπιού νομιμοποιήθηκε για τα παντρεμένα ζευγάρια το 1965 και για τα ανύπαντρα ζευγάρια το 1972.
«Το αντισυλληπτικό χάπι έχει μεταμορφώσει τη ζωή των γυναικών, όσον αφορά τον οικογενειακό προγραμματισμό και την ενσωμάτωσή/συμμετοχή τους στο εργατικό δυναμικό», δήλωσε ο Μπέικερ. «Κατά μία έννοια ήταν το πρώτο φάρμακο που ανακαλύφθηκε για να αλλάξει τις συνθήκες ζωής. Ήταν το πρώτο φάρμακο τρόπου ζωής. Δεν θεραπεύει κάποια ασθένεια, αλλά καλυτέρευσε τη ζωή των γυναικών».
Τυχαίες ελεγχόμενες δοκιμές
Μια άλλη όχι και τόσο δημοφιλής εξέλιξη, είναι η τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή - αυτό που πολλοί της ιατρικής κοινότητας αναφέρουν ως το χρυσό πρότυπο της ιατρικής έρευνας. Η τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για τους ιατρικούς ερευνητές για τον προσδιορισμό της αποτελεσματικότητας των θεραπειών.
Τι είναι η τυχαιοποιημένη δοκιμή; Κατά μία τυχαιοποιημένη δοκιμή, οι ασθενείς χωρίζονται σε δύο ομάδες, όπου η μία ομάδα λαμβάνει, για παράδειγμα, το φάρμακο που πρέπει να μελετηθεί, ενώ η άλλη όχι. Στη συνέχεια εξετάζονται οι διαφορές μεταξύ των ομάδων για να ελεχθεί κατά πόσο το φάρμακο δρα σαν ουσία ή σαν placebo. Αυτό οδήγησε σε μια νέα εποχή φαρμάκων: φάρμακα τα οποία τελικά βγαίνουν στην αγορά βάσει τεκμηρίων.
“Αυτή η ανακάλυψη άλλαξε πραγματικά το πώς αντιμετωπίζουμε τον καρκίνο και πολλές άλλες ασθένειες", είπε ο Μπέικερ.
Ακτινολογική απεικόνιση
Πριν από την ανάπτυξη τεχνολογιών ακτινολογικής απεικόνισης, οι γιατροί συνήθως συμβιβάζονταν με την αναζήτηση μονάχα εξωτερικών σημαδιών τραυματισμού ή βλάβης.
Σήμερα, η ικανότητα να κοιτάξουμε μέσα στο σώμα και να προσδιορίσουμε την αιτία, την έκταση ή την παρουσία ασθένειας, έχει φέρει την επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται ιατρικά μία νόσος, και έχει σώσει αμέτρητες ζωές.
Ένα μεγάλο μέρος της εφεύρεσης των ακτίνων Χ πραγματοποιήθηκε στα τέλη του 1800 και χρεώνεται στον Roentgen. Αρχικά, οι ακτινογραφίες θεωρήθηκαν εισβολή στην ιδιωτική ζωή και όχι ένα ακόμη όπλο στην ιατρική φαρέτρα.
Παρ’ όλα αυτά, ο κόσμος δεν άργησε να καταλάβει ότι οι ακτινολογικές απεικονίσεις είναι προς όφελος του και σύντομα ακολούθησαν πολλές πρόσθετες τεχνολογίες απεικόνισης.
"Οι αξονικές τομογραφίες εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1970", δήλωσε ο Μπέικερ, προσθέτοντας ότι αυτή την τεχνολογία μας έφερε η εταιρεία BMI - η ίδια BMI που έβγαλε αμύθητα κέρδη από το βρετανικό συγκρότημα γνωστό ως Beatles.
Πηγή: ABC News
