Ο φόβος δεν γουστάρει το μπουρκίνι
Ο φόβος τρυπώνει αθόρυβα στην καθημερινότητά μας. Καταλήγει να κατοικεί ακόμη και στα μυαλά σκεπτόμενων ανθρώπων.
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Οι περισσότεροι το γνωρίζαμε: Η απώτερη δυσάρεστη συνέπεια των βομβιστικών επιθέσεων από ισλαμιστές στην Ευρώπη θα ήταν η συντηρητικοποίηση των κοινωνιών αυτών και η αύξηση της ξενοφοβίας τους.
Στις καλοκαιρινές διακοπές μιλούσα με έναν αυστριακό φίλο που ζει και δουλεύει στη νότια Γερμανία, όντας γενικά προοδευτικός. Η συζήτηση ήρθε και στις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη. Δεν έκρυψε τον θαυμασμό του για τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται από τη γερμανική αστυνομία τα μέτρα εκτάκτου ανάγκης σε περίπτωση βομβιστικής επίθεσης. «Μέσα σε 30 λεπτά από τότε που εξερράγη η βόμβα στο εμπορικό κέντρο στο Μόναχο, όλοι οι δρόμοι της πόλης ήταν αποκλεισμένοι και όλοι οι άνθρωποι στα σπίτια τους- αυτό δείχνει μεγάλο βαθμό ετοιμότητας και νομίζω ότι είναι ικανοποιητικό», είπε.
Οι κάτοικοι της κεντρικής Ευρώπης, ακόμη και οι σκεπτόμενοι, βιώνουν μια άμεση απειλή και έχουν όλο και λιγότερο τη δυνατότητα να αναλογιστούν τη μεγάλη εικόνα και να δουν ότι τα αυστηρότερα μέτρα προστασίας δεν πρόκειται να θεραπεύσουν το πρόβλημα. Ο φίλος Γκέοργκ, χωρίς να το καταλαβαίνει, κάνει τα πρώτα του βήματα προς την χώρα του φόβου. Δεν το βρίσκω παράλογο. Οι θεωρίες περί γεωπολιτικής ηθικής και δικαιοσύνης είναι πολυτέλειες όταν κάποιος αισθάνεται ότι το παιδί του είναι σε κίνδυνο. Ακόμη και αν αυτός ο κάποιος έχει γενικά την ψυχραιμία και την ευθυκρισία να κατανοεί πόσο κακός σύμβουλος είναι ο φόβος.
Θυμήθηκα την συζήτηση με τον Γκέοργκ όταν προέκυψε το θέμα με το μπουρκίνι και την αντιπαράθεση για την απαγόρευσή του στη Γαλλία. Η συντηρητικοποίηση που ήδη προελαύνει στον δυτικό κόσμο δεν θα έχει μόνο τη μορφή παρελάσεων νεοναζιστών, ούτε αύξησης των ποσοστών της ακροδεξιάς. Δεν θα αφορά μόνο τα κατώτερα και ακαλλιέργητα στρώματα του πληθυσμού. Θα είναι διάχυτη και- το χειρότερο- θα φαίνεται δικαιολογημένη και εύλογη.
Αιχμή της συντηρητικοποίησης θα είναι ο φόβος. Θύμα της θα είναι η κουλτούρα της ανοχής του διαφορετικού. Αυτή η ίσως επίπλαστη, σίγουρα εύθραυστη, αλλά και πολύτιμη κατάκτηση των προοδευμένων δυτικών κοινωνιών.
Οι διαδικασίες αυτής της μεταβολής, οι οποίες σε αρκετούς ιστορικούς ίσως θυμίσουν την περίοδο του Μεσοπολέμου, θα αποτελέσουν πεδίον δόξης για ανθρωπολόγους και εθνολόγους. Και καλά θα κάνουν. Γιατί και η τρέχουσα «μεγάλη αφήγηση» περικλείει καθημερινά τσαλαπατήματα ανθρώπων- όπως αυτό της φωτογραφίας- που δεν πρέπει να αγνοούμε.
Στις καλοκαιρινές διακοπές μιλούσα με έναν αυστριακό φίλο που ζει και δουλεύει στη νότια Γερμανία, όντας γενικά προοδευτικός. Η συζήτηση ήρθε και στις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη. Δεν έκρυψε τον θαυμασμό του για τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται από τη γερμανική αστυνομία τα μέτρα εκτάκτου ανάγκης σε περίπτωση βομβιστικής επίθεσης. «Μέσα σε 30 λεπτά από τότε που εξερράγη η βόμβα στο εμπορικό κέντρο στο Μόναχο, όλοι οι δρόμοι της πόλης ήταν αποκλεισμένοι και όλοι οι άνθρωποι στα σπίτια τους- αυτό δείχνει μεγάλο βαθμό ετοιμότητας και νομίζω ότι είναι ικανοποιητικό», είπε.
Οι κάτοικοι της κεντρικής Ευρώπης, ακόμη και οι σκεπτόμενοι, βιώνουν μια άμεση απειλή και έχουν όλο και λιγότερο τη δυνατότητα να αναλογιστούν τη μεγάλη εικόνα και να δουν ότι τα αυστηρότερα μέτρα προστασίας δεν πρόκειται να θεραπεύσουν το πρόβλημα. Ο φίλος Γκέοργκ, χωρίς να το καταλαβαίνει, κάνει τα πρώτα του βήματα προς την χώρα του φόβου. Δεν το βρίσκω παράλογο. Οι θεωρίες περί γεωπολιτικής ηθικής και δικαιοσύνης είναι πολυτέλειες όταν κάποιος αισθάνεται ότι το παιδί του είναι σε κίνδυνο. Ακόμη και αν αυτός ο κάποιος έχει γενικά την ψυχραιμία και την ευθυκρισία να κατανοεί πόσο κακός σύμβουλος είναι ο φόβος.
Θυμήθηκα την συζήτηση με τον Γκέοργκ όταν προέκυψε το θέμα με το μπουρκίνι και την αντιπαράθεση για την απαγόρευσή του στη Γαλλία. Η συντηρητικοποίηση που ήδη προελαύνει στον δυτικό κόσμο δεν θα έχει μόνο τη μορφή παρελάσεων νεοναζιστών, ούτε αύξησης των ποσοστών της ακροδεξιάς. Δεν θα αφορά μόνο τα κατώτερα και ακαλλιέργητα στρώματα του πληθυσμού. Θα είναι διάχυτη και- το χειρότερο- θα φαίνεται δικαιολογημένη και εύλογη.
Αιχμή της συντηρητικοποίησης θα είναι ο φόβος. Θύμα της θα είναι η κουλτούρα της ανοχής του διαφορετικού. Αυτή η ίσως επίπλαστη, σίγουρα εύθραυστη, αλλά και πολύτιμη κατάκτηση των προοδευμένων δυτικών κοινωνιών.
Οι διαδικασίες αυτής της μεταβολής, οι οποίες σε αρκετούς ιστορικούς ίσως θυμίσουν την περίοδο του Μεσοπολέμου, θα αποτελέσουν πεδίον δόξης για ανθρωπολόγους και εθνολόγους. Και καλά θα κάνουν. Γιατί και η τρέχουσα «μεγάλη αφήγηση» περικλείει καθημερινά τσαλαπατήματα ανθρώπων- όπως αυτό της φωτογραφίας- που δεν πρέπει να αγνοούμε.
