Μάνα, πάω μια βόλτα από τις αγορές
Πήγαμε ως τις αγορές να δούμε αν κινείται το 5%. Και ναι, κινείται και μας αγαπάει. Και μετά; Τελείωσαν τα προβλήματά μας;
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Ειλικρινά, άλλο λόγο πέρα από το να δοθεί η εντύπωση ότι όλα είναι μια χαρά (ελάφι; Ποιο ελάφι;) δεν βρίσκω ώστε η Ελλάδα να προχωρήσει στην έκδοση του πανηγυρικού ομολόγου, όπως έκανε.
Τι μας είπαν οι πανίσχυρες αγορές; Ότι αν θέλουμε να δανειστούμε χρήματα, είναι διατεθειμένες να πάρουν το ρίσκο εφόσον είναι να βγάλουν περίπου 5%- σημαντικά παραπάνω δηλαδή από το ποσοστό με το οποίο δανειζόμαστε σήμερα, που είμαστε εντός της γερμανικής αγκάλης.
Εδώ αρχίζει το θέμα. Γιατί να δανειστούμε ακριβότερα, ρωτούν οι συριζαίοι (και εγώ μαζί τους). Μπα, τώρα σας αρέσει το χαμηλό επιτόκιο; Το χαμηλό επιτόκιο το έχουμε επειδή έχουμε Μνημόνιο. Μήπως σας αρέσει και το μνημόνιο;, απαντούν οι κυβερνητικοί. Εδώ- ας μου επιτραπεί- υπάρχει χαρακτηριστική περίπτωση ψευδοεπιχειρήματος.
Το Μνημόνιο δεν είναι αρεστό στην κοινή γνώμη, όπως αρεστό δεν είναι και το να αυξάνεται αδικαιολόγητα το χρέος μας με υψηλότερα επιτόκια. Αφού όμως στην παρούσα φάση δεν γίνεται να διαλέξουμε αν θα έχουμε το Μνημόνιο ή όχι, ας νιώθουμε ανακουφισμένοι που για τις δανειακές ανάγκες μας θα έχουμε το μικρό επιτόκιο και όχι «των αγορών». Αν ήταν ωστόσο να διαλέξουμε, φαντάζομαι ότι οι περισσότεροι θα διάλεγαν να ξεμπερδεύουμε με το Μνημόνιο και ας πληρώνουμε 5% αντί για 1,5%- και ανάθεμά με αν ήξεραν τι θα σημαίνει αυτό για την εθνική οικονομία και αν είναι βιώσιμο.
Είναι οι αγορές ο ύψιστος κριτής; Θα έλεγα ναι, αλλά είναι ο ύψιστος κριτής μιας δέσμης πραγμάτων και όχι απλώς της ευρωστίας της ελληνικής οικονομίας. Εννοώ ότι οι αγορές μπορεί να μας εμπιστεύονται σήμερα με 5% και όχι με 20%, αλλά αυτό να συμβαίνει γιατί αξιολογούν πως τα γεωπολιτικά παιχνίδια της Ευρώπης επιβάλουν στη Γερμανία να ενδυναμώσει τους δεσμούς της Ε.Ε. και άρα να μην ρισκάρει μια έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Με δυο λόγια, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι η υπερκάλυψη της προσφοράς μας σημαίνει ότι εκτιμούν την ελληνική οικονομία, αλλά δεν μπορούμε και να το υποστηρίζουμε. Για να το πω πιο απλά, το να λες «οι αγορές μας εμπιστεύθηκαν» και να εννοείς την υπερκάλυψη του ομολόγου, είναι σχεδόν σαν να λες «ο θεός ποτίζει την Ελλάδα» και να εννοείς ότι βρέχει.
Η κυβερνητική πρωτοβουλία παραμονές άφιξης της Μέρκελ κάνει μπαμ ότι είναι προεκλογικό τραλαλά. Ωστόσο υπάρχει ένα ακόμη μεγάλο εμπόδιο ανάμεσα στην κυβερνητική προπαγάνδα και στον αποδέκτη της: Ο μέσος ψηφοφόρος δεν έχει ιδέα τι σημαίνει «βγαίνω στις αγορές» (ακόμα και αν κάτι σημαίνει) και θεωρεί ότι ακούει άλλη μια διαβεβαίωση ότι βλέπουμε την άκρη του τούνελ.
To cut a long story short, που λένε όμως και οι αγγλοσάξωνες, μου φαίνεται σχεδόν μαύρο χιούμορ να πανηγυρίζεις «που δανείστηκες από τις αγορές» ή «από ευυπόληπτα μεγάλα funds» όταν έχεις ανεργία 30%. Γιατί απλώς έχεις άλλα, σημαντικότερα προβλήματα. Αν αυτό ακούγεται συριζαίικο, λυπάμαι. Δεν ήταν στις προθέσεις μου.
Τι μας είπαν οι πανίσχυρες αγορές; Ότι αν θέλουμε να δανειστούμε χρήματα, είναι διατεθειμένες να πάρουν το ρίσκο εφόσον είναι να βγάλουν περίπου 5%- σημαντικά παραπάνω δηλαδή από το ποσοστό με το οποίο δανειζόμαστε σήμερα, που είμαστε εντός της γερμανικής αγκάλης.
Εδώ αρχίζει το θέμα. Γιατί να δανειστούμε ακριβότερα, ρωτούν οι συριζαίοι (και εγώ μαζί τους). Μπα, τώρα σας αρέσει το χαμηλό επιτόκιο; Το χαμηλό επιτόκιο το έχουμε επειδή έχουμε Μνημόνιο. Μήπως σας αρέσει και το μνημόνιο;, απαντούν οι κυβερνητικοί. Εδώ- ας μου επιτραπεί- υπάρχει χαρακτηριστική περίπτωση ψευδοεπιχειρήματος.
Το Μνημόνιο δεν είναι αρεστό στην κοινή γνώμη, όπως αρεστό δεν είναι και το να αυξάνεται αδικαιολόγητα το χρέος μας με υψηλότερα επιτόκια. Αφού όμως στην παρούσα φάση δεν γίνεται να διαλέξουμε αν θα έχουμε το Μνημόνιο ή όχι, ας νιώθουμε ανακουφισμένοι που για τις δανειακές ανάγκες μας θα έχουμε το μικρό επιτόκιο και όχι «των αγορών». Αν ήταν ωστόσο να διαλέξουμε, φαντάζομαι ότι οι περισσότεροι θα διάλεγαν να ξεμπερδεύουμε με το Μνημόνιο και ας πληρώνουμε 5% αντί για 1,5%- και ανάθεμά με αν ήξεραν τι θα σημαίνει αυτό για την εθνική οικονομία και αν είναι βιώσιμο.
Είναι οι αγορές ο ύψιστος κριτής; Θα έλεγα ναι, αλλά είναι ο ύψιστος κριτής μιας δέσμης πραγμάτων και όχι απλώς της ευρωστίας της ελληνικής οικονομίας. Εννοώ ότι οι αγορές μπορεί να μας εμπιστεύονται σήμερα με 5% και όχι με 20%, αλλά αυτό να συμβαίνει γιατί αξιολογούν πως τα γεωπολιτικά παιχνίδια της Ευρώπης επιβάλουν στη Γερμανία να ενδυναμώσει τους δεσμούς της Ε.Ε. και άρα να μην ρισκάρει μια έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Με δυο λόγια, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι η υπερκάλυψη της προσφοράς μας σημαίνει ότι εκτιμούν την ελληνική οικονομία, αλλά δεν μπορούμε και να το υποστηρίζουμε. Για να το πω πιο απλά, το να λες «οι αγορές μας εμπιστεύθηκαν» και να εννοείς την υπερκάλυψη του ομολόγου, είναι σχεδόν σαν να λες «ο θεός ποτίζει την Ελλάδα» και να εννοείς ότι βρέχει.
Η κυβερνητική πρωτοβουλία παραμονές άφιξης της Μέρκελ κάνει μπαμ ότι είναι προεκλογικό τραλαλά. Ωστόσο υπάρχει ένα ακόμη μεγάλο εμπόδιο ανάμεσα στην κυβερνητική προπαγάνδα και στον αποδέκτη της: Ο μέσος ψηφοφόρος δεν έχει ιδέα τι σημαίνει «βγαίνω στις αγορές» (ακόμα και αν κάτι σημαίνει) και θεωρεί ότι ακούει άλλη μια διαβεβαίωση ότι βλέπουμε την άκρη του τούνελ.
To cut a long story short, που λένε όμως και οι αγγλοσάξωνες, μου φαίνεται σχεδόν μαύρο χιούμορ να πανηγυρίζεις «που δανείστηκες από τις αγορές» ή «από ευυπόληπτα μεγάλα funds» όταν έχεις ανεργία 30%. Γιατί απλώς έχεις άλλα, σημαντικότερα προβλήματα. Αν αυτό ακούγεται συριζαίικο, λυπάμαι. Δεν ήταν στις προθέσεις μου.
