10 διλήμματα που θα σου δείξουν πόσο ηθικός είσαι

Ο πραγματικός χαρακτήρας ενός ανθρώπου, λένε, φαίνεται από τις επιλογές του. Αλλά όχι από τις «ανώδυνες» καθημερινές επιλογές, όπως το αν θα πιει καφέ ή τσάι, αν θα φτιάξει γεμιστά ή παστίτσιο, αν θα πάει στο θέατρο ή για καφέ. Η αληθινή προσωπικότητά μας γίνεται ανάγλυφη, όταν βρισκόμαστε μπροστά σε πραγματικά δύσκολες επιλογές. Σε κρίσιμα διλήμματα, όταν έχουμε κάτι να χάσουμε, όταν καλούμαστε να διαλέξουμε το ένα και να θυσιάσουμε το άλλο.

Τι θα διαλέγατε για παράδειγμα αν έπαιρνε φωτιά η πολυκατοικία σας και είχατε μπροστά σας την επιλογή να τρέξετε και να σώσετε τον εαυτό σας ή να σταματήσετε και να βοηθήσετε την ηλικιωμένη σας γειτόνισσα να βγει; Η απάντηση στο δίλημμα θα δείξει αν είστε εγωιστής ή όχι. Ή για να το κάνουμε ακόμα πιο δύσκολο: Η πολυκατοικία σας παίρνει φωτιά και εσείς δεν είστε εγωιστής. Έχετε όμως δύο επιλογές: Να βοηθήσετε την ηλικιωμένη γειτόνισσα, που μένει μόνη, ή το μικρό παιδί του διπλανού διαμερίσματος, με την οικογένεια του οποίου δεν έχετε και τόσο καλές σχέσεις; Τώρα, θα δείτε εκτός από τον εγωισμό, αν βάζετε πάνω απ’ όλα τη λογική ή το συναίσθημα, τις προσωπικές συμπάθειες από το ηθικά σωστό.

Είδατε πόσο δύσκολες μπορούν να γίνουν οι αποφάσεις μπροστά σε μια δύσκολη κατάσταση; Αν θέλετε λοιπόν να μάθετε την πραγματική ηθική σας «φύση», προσπαθήστε να απαντήσετε στα παρακάτω κλασικά ηθικά διλήμματα και ίσως εκπλαγείτε από τις αποφάσεις που θα πάρετε.

Θα έκλεβες για να σώσεις έναν δικό σου άνθρωπο;
Ο σύντροφός σου είναι πολύ άρρωστος και ο μόνος τρόπος να σωθεί είναι να πάρει πολύ ακριβά φάρμακα, για τα οποία δεν έχετε τα χρήματα. Θα έκανες διάρρηξη ή κλοπή σε ένα φαρμακείο για να κλέψεις τα φάρμακα αν δεν υπήρχε άλλος τρόπος ή θα σεβόσουν τη νομιμότητα;

Θα έπαιρνες εκδίκηση αψηφώντας τη δικαιοσύνη;
Κάποιος δολοφονεί ένα κοντινό σου πρόσωπο. Είσαι σίγουρος ότι ξέρεις πως ο κατηγορούμενος είναι ο δράστης, αλλά η δικαιοσύνη τον κρίνει αθώο. Τι θα κάνεις μετά την απόφαση; Αν είχες την ευκαιρία, θα έπαιρνες το νόμο στα χέρια σου για να τον εκδικηθείς;

Θα θυσίαζες κάποιους για να σωθούν κάποιοι άλλοι;
Είσαι σε μια βάρκα με άλλους δέκα ανθρώπους, ο ένας εκ των οποίων είναι εξαιρετικά υπέρβαρος. Η βάρκα αρχίζει να μπάζει με νερά, και θα πνιγείτε όλοι, εκτός κι αν ξεφορτωθείτε περιττό βάρος. Θα πετούσατε τον βαρύτερο στη θάλασσα αν επρόκειτο να σωθείτε ή κάποιους άλλους; Ή θα ήταν προτιμότερο να τους αφήσετε όλους να πνιγούν, για να μη φέρει κανείς την ευθύνη ενός θανάτου παρά μόνο η κακή τύχη;

Θα άφηνες κάποιον να πάρει την ευθύνη για κάτι που έκανες;
Οδηγείς και μιλάς στο τηλέφωνο. Από την απροσεξία σου, προκαλείς ένα θανατηφόρο τροχαίο, προκαλώντας καραμπόλα. Βγαίνεις από το αυτοκίνητό σου και βλέπεις τον άνθρωπο που χτύπησες νεκρό. Βγαίνει ένας άλλος οδηγός από αυτοκίνητο που παρασύρθηκε στην καραμπόλα και φωνάζει κλαίγοντας πως τον σκότωσε: Έχει πειστεί μέσα στο χάος της σύγκρουσης ότι αυτός προκάλεσε το ατύχημα, αλλά εσύ ξέρεις ότι εσύ είσαι ο υπεύθυνος. Αφήνεις τον άλλο να πιστεύει πως το έκανε ή λες την αλήθεια με ό,τι αυτό συνεπάγεται;

Θα επέστρεφες λάθος ρέστα;
Μπαίνεις στο μανάβικο της γειτονιάς, ψωνίζεις αγαθά αξίας 8€ και δίνεις 10€. Ο ιδιοκτήτης σου επιστρέφει ρέστα 12€, νομίζοντας πως του έχεις δώσει 20€. Τα επιστρέφεις ή κάνεις ότι δεν κατάλαβες το λάθος; Κι αν τα επιστρέφεις, σκέψου – θα έκανες το ίδιο σε ένα πολυκατάστημα ή ένα supermarket; Θα τα κρατούσες αν γνώριζες ότι θα κρατηθούν από το μισθό του ταμία;

Θα έδινες τη ζωή σου για κάποιον άλλο;
Είσαι κλειδωμένος σε ένα δωμάτιο και ένας άλλος άνθρωπος είναι κλειδωμένος στο διπλανό δωμάτιο – δεν μπορείτε να επικοινωνήσετε. Έχετε ο καθένας ένα κουμπί. Αν το πατήσετε, θα πεθάνετε, αλλά θα ξεκλειδώσετε την πόρτα του άλλου δωματίου. Αν κανείς δεν το πατήσει, σε μία ώρα θα πεθάνετε και οι δύο. Τι κάνετε; Πατάτε το κουμπί ή περιμένετε μέχρι την τελευταία στιγμή να το πατήσει ο άλλος; Κι αν δεν το πατήσει κι εκείνος και έχετε πέντε δευτερόλεπτα πριν το τέλος, τι κάνετε την τελευταία στιγμή;

Η εκλογή της Σόφι
Όπως στην περίπτωση της γνωστής ταινίας, σου δίνουν την ευκαιρία να σώσεις ένα από τα δύο παιδιά σου. Θα αποφύγει τον θάνατο αυτό, το οποίο θα διαλέξεις εσύ. Αν δεν επιλέξεις ποιο παιδί θα σωθεί, θα σκοτώσουν και τα δύο. Επιλέγεις να σώσεις το αγόρι, πιο μεγάλο σε ηλικία και γερό σε σωματοδομή, που μπορεί να επιβιώσει καλύτερα, όπως έκανε η Σόφι, ή το μικρόσωμο κορίτσι, που χρειάζεται προστασία; Ή αφήνεις και τα δύο παιδιά, γιατί δεν μπορείς να επιλέξεις ανάμεσά τους;

Θα πρόδιδες τους όρκους σου για να σώσεις τη ζωή κάποιου;
Είσαι ψυχίατρος και ένας ασθενής σου εκμυστηρεύεται ότι σχεδιάζει να σκοτώσει ένα συγκεκριμένο άτομο. Ο ισχυρισμός του μπορεί και να είναι μπλόφα, αλλά μπορείς να το ρισκάρεις; Θα ειδοποιήσεις την αστυνομία ή θα σεβαστείς το ιατρικό απόρρητο;

Θα αποκάλυπτες την αλήθεια στον καλύτερό σου φίλο;
Λίγο πριν το γάμο του καλύτερού σου φίλου, βλέπεις την γυναίκα που πρόκειται να παντρευτεί να κρύβεται σε ένα δωμάτιο με άλλον για τρυφερές περιπτύξεις. Λες την αλήθεια στον φίλο σου καταστρέφοντας την ημέρα του γάμου του ή τον αφήνεις να παντρευτεί μία γυναίκα που τον απατά ακόμη και εκείνη την ημέρα;

Θα κατέδιδες έναν… «Ρομπέν των δασών»;
Είσαι αυτόπτης μάρτυρας μιας ληστείας σε τράπεζα. Αναγνωρίζεις τον ληστή, αλλά ανακαλύπτεις ότι τα χρήματα που έκλεψε, πήγαν σε ίδρυμα για παιδιά ή αστέγους της πόλης. Ακολουθείς τυφλά το νόμο και καταδίδεις τον δράστη στις αρχές – με αποτέλεσμα τα χρήματα να γυρίσουν στην τράπεζα, που θα τα πάρει πίσω από ανθρώπους που τα είχαν ανάγκη – ή δεν κάνεις τίποτα;