Όσα δεν ξέρατε για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Οι ανήλικοι στρατιώτες, η πλαστική χειρουργική, οι τράπεζες αίματος που εφευρέθηκαν στα χαρακώματα και άλλα πράγματα που δεν ξέρατε για τον Α’ Παγκόσμιο.
Με αφορμή την συμπλήρωση εκατό χρόνων από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (στις 28 Ιουλίου του 1914, για όσους χρειάζονται ένα φρεσκάρισμα μνήμης) το BBC συγκεντρώνει σε ένα επετειακό αφιέρωμα ενδιαφέροντα πράγματα που δεν ξέραμε για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κι εμείς διαβάζουμε και μαθαίνουμε μαζί σας.
Μια έκρηξη στο Βέλγιο ακούστηκε ως το Λονδίνο
Ένας διαφορετικός πόλεμος μαινόταν στην κυριολεξία κάτω από τα πόδια των στρατιωτών στο Δυτικό Μέτωπο. Μια ειδικά εκπαιδευμένη ομάδα μεταλλωρύχων, ενεργώντας σε απόλυτη μυστικότητα, έσκαβε τούνελ έως και 30 μέτρα κάτω από τη Γη για να «φυτέψει» νάρκες κάτω από τα χαρακώματα του εχθρού. Η μεγαλύτερη επιτυχία τους ήταν στην Messines του Βελγίου, όταν περισσότεροι από 408 τόνοι εκρηκτικών εξερράγησαν ταυτόχρονα σε δεκαεννιά υπόγεια τούνελ. Το μεγαλύτερο μέρος της γερμανικής πρώτης γραμμής καταστράφηκε, και ο Βρετανός Πρωθυπουργός άκουσε την έκρηξη στη Downing Street του Λονδίνου, 225 χιλιόμετρα μακριά.
Βρετανοί δημοσιογράφοι ρίσκαραν τη ζωή τους
Καθώς η βρετανική κυβέρνηση επιχειρούσε να ελέγξει την ροή της πληροφορίας από τα μέτωπα στην αρχή του πολέμου, οι δημοσιογραφικές αποστολές είχαν απαγορευτεί. Το ρεπορτάζ από το μέτωπο βοηθούσε, κατά την γνώμη του Υπουργείου Πολέμου, τον εχθρό. Ελάχιστοι γενναίοι αψηφούσαν την απαγόρευση και έστελναν τα ρεπορτάζ τους από την πρώτη γραμμή. Αν τους έπιαναν, καταδικάζονταν σε θανατική ποινή.
Το δέρμα των γυναικών βάφτηκε κίτρινο
Όταν μια ολόκληρη γενιά ανδρών έφυγε για τον πόλεμο, εκατομμύρια γυναίκες ανά την Ευρώπη κλήθηκαν να πάρουν την θέση τους στο εργατικό δυναμικό. Δούλευαν πολλές ώρες, σε άθλιες συνθήκες εργασίες και με επικίνδυνα πολλές φορές χημικά. Στη Βρετανία, μάλιστα, καθιερώθηκε ο όρος «καναρίνια» για εκείνες που δούλευαν με νιτρογλυκερίνη, από την οποία πάθαιναν ίκτερο με αποτέλεσμα το δέρμα τους να γίνεται κίτρινο.
Η πλαστική χειρουργική ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου
Οι οβίδες ήταν αιτία πολλών τραυματισμών στο πρόσωπο κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σε αντίθεση, μάλιστα, με την ευθεία πληγή που προκαλεί ο τραυματισμός από σφαίρα, οι οβίδες μπορούσαν εύκολα να αφαιρέσουν εντελώς το δέρμα του προσώπου. Τρομοκρατημένος από τους τραυματισμούς που έβλεπε, ο χειρούργος Harold Gillies ανέλαβε να βοηθήσει τα θύματα και εφηύρε τις πρώτες τεχνικές της αναδόμησης του προσώπου, οι οποίες αποτέλεσαν τον πρόδρομο της πλαστικής χειρουργικής.
Υπήρχαν πολλοί ανήλικοι στρατιώτες
Ο Sidney Lewis ήταν μόλις δώδεκα χρονών όταν αποφάσισε να πει ψέματα για την ηλικία του και να καταταγεί στο πλευρό των συμμάχων. Κι εκείνος ήταν μόνο ένα από τα χιλιάδες ανήλικα παιδιά που πολεμούσαν στο πλευρό των ενήλικων συντρόφων τους –κάποια παρακινημένα από τον πατριωτισμό, κάποια άλλα απλώς για να ξεφύγουν από τις σκληρές συνθήκες της ζωής τους, καθότι η Ευρώπη των αρχών του 20ου αιώνα δεν ήταν ακριβώς ειδυλλιακό μέρος για να ζεις.
Η πρώτη τράπεζα αίματος ιδρύθηκε στο Δυτικό Μέτωπο
Ένας αμερικανός γιατρός, ο Oswald Robertson, ίδρυσε την πρώτη τράπεζα αίματος στο Δυτικό Μέτωπο το 1917, χρησιμοποιώντας κιτρικό νάτριο για να μην πήζει το αίμα και αχρηστεύεται. Το αίμα φυλασσόταν σε πάγο και αποθηκευόταν για έως και 28 ημέρες, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί σε χειρουργικές επεμβάσεις που έσωζαν ζωές.
Έντονα χρώματα και γεωμετρικά σχήματα έκρυβαν τα πολεμικά πλοία
Ένας καλλιτέχνης και εθελοντής στο πλευρό των συμμάχων, ο Norman Wilkinson, συνέλαβε κάποια στιγμή μια τρελή ιδέα: Αν αντί για το παραδοσιακό καμουφλάζ με τα γήινα χρώματα, τα πλοία που μετέφεραν φαγητό και πολεμοφόδια, βάφονταν σε ψυχεδελικά σχήματα και χρώματα, αυτό δεν θα μπέρδευε τον εχθρό; Παραδόξως, το κόλπο έπιασε, και τα πολεμικά πλοία κρύβονταν… ενώ ήταν κυριολεκτικά ηλίου φαεινότερα.
Επιμέλεια: Ηρώ Κουνάδη
Μια έκρηξη στο Βέλγιο ακούστηκε ως το Λονδίνο
Ένας διαφορετικός πόλεμος μαινόταν στην κυριολεξία κάτω από τα πόδια των στρατιωτών στο Δυτικό Μέτωπο. Μια ειδικά εκπαιδευμένη ομάδα μεταλλωρύχων, ενεργώντας σε απόλυτη μυστικότητα, έσκαβε τούνελ έως και 30 μέτρα κάτω από τη Γη για να «φυτέψει» νάρκες κάτω από τα χαρακώματα του εχθρού. Η μεγαλύτερη επιτυχία τους ήταν στην Messines του Βελγίου, όταν περισσότεροι από 408 τόνοι εκρηκτικών εξερράγησαν ταυτόχρονα σε δεκαεννιά υπόγεια τούνελ. Το μεγαλύτερο μέρος της γερμανικής πρώτης γραμμής καταστράφηκε, και ο Βρετανός Πρωθυπουργός άκουσε την έκρηξη στη Downing Street του Λονδίνου, 225 χιλιόμετρα μακριά.
Βρετανοί δημοσιογράφοι ρίσκαραν τη ζωή τους
Καθώς η βρετανική κυβέρνηση επιχειρούσε να ελέγξει την ροή της πληροφορίας από τα μέτωπα στην αρχή του πολέμου, οι δημοσιογραφικές αποστολές είχαν απαγορευτεί. Το ρεπορτάζ από το μέτωπο βοηθούσε, κατά την γνώμη του Υπουργείου Πολέμου, τον εχθρό. Ελάχιστοι γενναίοι αψηφούσαν την απαγόρευση και έστελναν τα ρεπορτάζ τους από την πρώτη γραμμή. Αν τους έπιαναν, καταδικάζονταν σε θανατική ποινή.
Το δέρμα των γυναικών βάφτηκε κίτρινο
Όταν μια ολόκληρη γενιά ανδρών έφυγε για τον πόλεμο, εκατομμύρια γυναίκες ανά την Ευρώπη κλήθηκαν να πάρουν την θέση τους στο εργατικό δυναμικό. Δούλευαν πολλές ώρες, σε άθλιες συνθήκες εργασίες και με επικίνδυνα πολλές φορές χημικά. Στη Βρετανία, μάλιστα, καθιερώθηκε ο όρος «καναρίνια» για εκείνες που δούλευαν με νιτρογλυκερίνη, από την οποία πάθαιναν ίκτερο με αποτέλεσμα το δέρμα τους να γίνεται κίτρινο.
Η πλαστική χειρουργική ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου
Οι οβίδες ήταν αιτία πολλών τραυματισμών στο πρόσωπο κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σε αντίθεση, μάλιστα, με την ευθεία πληγή που προκαλεί ο τραυματισμός από σφαίρα, οι οβίδες μπορούσαν εύκολα να αφαιρέσουν εντελώς το δέρμα του προσώπου. Τρομοκρατημένος από τους τραυματισμούς που έβλεπε, ο χειρούργος Harold Gillies ανέλαβε να βοηθήσει τα θύματα και εφηύρε τις πρώτες τεχνικές της αναδόμησης του προσώπου, οι οποίες αποτέλεσαν τον πρόδρομο της πλαστικής χειρουργικής.
Υπήρχαν πολλοί ανήλικοι στρατιώτες
Ο Sidney Lewis ήταν μόλις δώδεκα χρονών όταν αποφάσισε να πει ψέματα για την ηλικία του και να καταταγεί στο πλευρό των συμμάχων. Κι εκείνος ήταν μόνο ένα από τα χιλιάδες ανήλικα παιδιά που πολεμούσαν στο πλευρό των ενήλικων συντρόφων τους –κάποια παρακινημένα από τον πατριωτισμό, κάποια άλλα απλώς για να ξεφύγουν από τις σκληρές συνθήκες της ζωής τους, καθότι η Ευρώπη των αρχών του 20ου αιώνα δεν ήταν ακριβώς ειδυλλιακό μέρος για να ζεις.
Η πρώτη τράπεζα αίματος ιδρύθηκε στο Δυτικό Μέτωπο
Ένας αμερικανός γιατρός, ο Oswald Robertson, ίδρυσε την πρώτη τράπεζα αίματος στο Δυτικό Μέτωπο το 1917, χρησιμοποιώντας κιτρικό νάτριο για να μην πήζει το αίμα και αχρηστεύεται. Το αίμα φυλασσόταν σε πάγο και αποθηκευόταν για έως και 28 ημέρες, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί σε χειρουργικές επεμβάσεις που έσωζαν ζωές.
Έντονα χρώματα και γεωμετρικά σχήματα έκρυβαν τα πολεμικά πλοία
Ένας καλλιτέχνης και εθελοντής στο πλευρό των συμμάχων, ο Norman Wilkinson, συνέλαβε κάποια στιγμή μια τρελή ιδέα: Αν αντί για το παραδοσιακό καμουφλάζ με τα γήινα χρώματα, τα πλοία που μετέφεραν φαγητό και πολεμοφόδια, βάφονταν σε ψυχεδελικά σχήματα και χρώματα, αυτό δεν θα μπέρδευε τον εχθρό; Παραδόξως, το κόλπο έπιασε, και τα πολεμικά πλοία κρύβονταν… ενώ ήταν κυριολεκτικά ηλίου φαεινότερα.
Επιμέλεια: Ηρώ Κουνάδη
