Θανατική ποινή στην Ελλάδα: Οι τελευταίες εκτελέσεις

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Η επιβολή της θανατικής ποινής στην Ελλάδα ουδέποτε υπήρξε τόσο «διαδεδομένη» όσο σε άλλα κράτη (π.χ. Αμερική, Βρετανία, Κίνα), παρ’ όλα αυτά συνέχισε να ισχύει μέχρι και το 1973 όταν και έγινε η τελευταία εκτέλεση στη χώρα. Από το 1952 και μετά σπάνια εφαρμόστηκε στην πράξη, ενώ από το 1972 και ύστερα χρησιμοποιούταν μόνο για περιπτώσεις εσχάτης προδοσίας, αν και δεν εφαρμόστηκε έκτοτε.

Η κατάργησή της ήρθε εν τέλει το Δεκέμβριο του 1993 από την κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου με τον Νόμο 2172/1993, κάτι το οποίο επιβεβαιώθηκε και στη συνταγματική αναθεώρηση του 2001.

Παρακάτω ακολουθούν μερικές από τις τελευταίες και πιο πολύκροτες υποθέσεις στις οποίες εφαρμόστηκε η θανατική ποινή στην Ελλάδα.

Νίκος Μπελογιάννης – 30 Μαρτίου 1952

Αγωνιστής της αντίστασης κατά των Γερμανών και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, ο Νίκος Μπελογιάννης εκτελέστηκε το 1952 με την κατηγορία της κατασκοπείας. Είχε προηγηθεί η σύλληψή του τον Δεκέμβριο του 1950 όταν επέστρεψε στην Ελλάδα για να ξαναφτιάξει τις οργανώσεις του παράνομου ΚΚΕ στην Αθήνα. Δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο από το Έκτακτο Στρατοδικείο για την συμμετοχή του στην «εγκληματική οργάνωση» του ΚΚΕ και για κατασκοπεία υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης. Εκτελέστηκε δια τυφεκισμού στις 30 Μαρτίου, μαζί με τρεις ακόμα συντρόφους του (Δημήτρης Μπάτσης, Ηλίας Αργυριάδης, Νίκος Καλούμενος), παρά τις διεθνείς εκκλήσεις και την παγκόσμια κινητοποίηση για τον «άνθρωπο με το γαρύφαλλο».

Νίκος Πλουμπίδης -14 Αυγούστου 1954
Στις 3 Αυγούστου 1954, το ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, Νίκος Πλουμπίδης καταδικάζεται σε θάνατο για κατασκοπεία, ενώ λίγες μέρες αργότερα οδηγείται στο εκτελεστικό απόσπασμα. Η δίκη του στο στρατοδικείο της Αθήνας ξεκίνησε στις 24 Ιουλίου 1953 και η εκτέλεσή του έγινε στο δάσος του Δαφνιού την αυγή της 14ης Αυγούστου. Ο Νίκος Πλουμπίδης καταδικάστηκε δις εις θάνατον, ενώ ήταν χαρακτηρισμένος και από την Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ ως «πράκτορας του εχθρού», απόφαση η οποία αργότερα θα χαρακτηριστεί από την ΚΕ ως «τραγικό λάθος».




Σταυρούλα Γκουβούση – 27 Αυγούστου 1960
Υπήρξε η πρώτη γυναίκα στην Ελλάδα η οποία καταδικάστηκε σε θάνατο για ποινικό αδίκημα. Στις 7 Ιανουαρίου του 1959, η Γκουβούση είχε πνίξει την έγκυο νύφη της Μεταξία Γκουβούση μέσα σε ένα πηγάδι στον κήπο του σπιτιού της, επειδή θεωρούσε ότι το βρέφος ήταν καρπός παράνομου έρωτα. Στην δολοφονία την βοήθησε και ο 22χρονος γιός της και σύζυγος του θύματος Δημήτρης. Μητέρα και γιος αρχικά, προσπάθησαν να εμφανίσουν την δολοφονία ως ατύχημα, όμως οι αρχές δεν παραπλανήθηκαν. Η Γκουβούση εκτελέστηκε στις 27 Αυγούστου του 1960 στον Άγιο Ιωάννη Θεολόγο Υμηττού, ενώ ο γιος της στις φυλακές της Κέρκυρας, τρεις ημέρες μετά, στις 2 Σεπτεμβρίου.

Αλεξάνδρα Μέρδη – 4 Σεπτεμβρίου 1962
Στις 4 Δεκεμβρίου του 1960, η 62χρονη Αλεξάνδρα Μέρδη συλλαμβάνεται για τον φόνο του γαμπρού της Χρήστου Περβέντζα, τον οποίο είχε δηλητηριάσει με παραθείο στο φαγητό του. Ο Περβέντζας είχε παντρευτεί την κόρη της, Μαρία, όμως η Μέρδη δεν ήταν αυτό που θα έλεγε κανείς «καλή πεθερά». Στην απολογία της στους αστυνομικούς και τον εισαγγελέα Μεσολογγίου, είπε ότι σκότωσε τον «σώγαμπρό» της, επειδή «τους είχεν αποξενώσει τόσον αυτήν όσον και τον σύζυγόν της». Το Κακουργιοδικείο Αμαλιάδας την καταδίκασε σε θάνατο για ανθρωποκτονία από πρόθεση. Η Μέρδη εκτελέστηκε το πρωί της 4ης Σεπτεμβρίου του 1962 στην περιοχή του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου στον Υμηττό.

Αθανασία Αγγελινού – 4 Οκτωβρίου 1962
Στις 23 Ιουνίου του 1960, η 52χρονη Αθανασία Αγγελινού, σκοτώνει τον σύζυγό και ξάδελφο της Νικόλα την ώρα που κοιμόταν πολτοποιώντας με μια αξίνα το κεφάλι του. Η Αγγελινού, δευτεροπαντρεμένη και με μια κόρη τριάντα ετών, σύμφωνα με το κατηγορητήριο «μετά από ατύχημα εμφάνιζε υποσεξουαλισμό και ήταν θρησκομανής, ενώ ο σύζυγός της είχε έντονο υπερσεξουαλισμό. Συνήψε ερωτικές σχέσεις με άλλες γυναίκες και αυτό, μαζί με άλλα αίτια, προξένησαν το έγκλημα». Στις 4 Οκτωβρίου, εκτελείται στο ίδιο μέρος, στον Υμηττό.

Αικατερίνη Δημητρέα - 10 Ιουλίου 1965
Η εμβληματικότερη υπόθεση στην Ελλάδα με την χρήση δηλητηρίου είναι αυτή της 42χρονης Αικατερίνης Δημητρέα από την Μάνη, η οποία σε διάστημα τρεισήμισι μηνών το 1962 δηλητηρίασε συνολικά τέσσερα άτομα με παραθείο και αποπειράθηκε να δηλητηριάσει άλλα δύο. Θύματά της ήταν η 80χρονη μητέρα της Στεφούλα, η θεία της Ποτούλα Τσιλιγγονέα, ο αδελφός της Κωσταντίνος και ο 5χρονος ανιψιός της Ηλίας Πιτσούλας. Μετά την σύλληψή της τον Σεπτέμβριο του 1962, η Δημητρέα ομολόγησε τα εγκλήματά της ενώπιον των αξιωματικών της χωροφυλακής, λέγοντας πως «έπρεπε να πεθάνουν γιατί με κακομεταχειρίζονταν, αν και δεν ήθελα να κάνω κακό σε κανέναν εκτός από τον αδελφό μου». Στις 8 Μαΐου 1963 το δικαστήριο την καταδίκασε τετράκις στην ποινή του θανάτου και σε 15ετή κάθειρξη για απόπειρα ανθρωποκτονίας από πρόθεση. Δύο χρόνια αργότερα, η Δημητρέα εκτελέστηκε στο Γουδί περνώντας στην ιστορία ως η «δηλητηριάστρια της Μάνης».

Βασίλειος Λυμπέρης - 25 Αυγούστου 1972

Ο τελευταίος θανατοποινίτης που εκτελέστηκε στην Ελλάδα, κρίθηκε ένοχος και καταδικάστηκε στις 6 Μαΐου του 1972 σε τετράκις σε θάνατο, μια φορά για κάθε θύμα που είχε σκοτώσει. Τις πρωινές ώρες της 5ης Ιανουαρίου του 1972, ο Λυμπέρης έκαψε ζωντανούς την εν διαστάσει σύζυγό του Βασιλική Λυμπέρη, την πεθερά του Αντιγόνη Μάρκου, την κόρη του Παναγιώτα Λυμπέρη και τον γιο του Γιώργο Λυμπέρη, στο σπίτι τους στο Χαλάνδρι. Την Παρασκευή 25 Αυγούστου του 1972, ο Λυμπέρης εκτελείται στην θέση «Δυο Κοράκια» στο Ηράκλειο Κρήτης. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι και ο ίδιος είχε ζητήσει από τον ανακριτή να του επιβληθεί η θανατική ποινή, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Ο κάθε άνθρωπος δημιουργεί κάτι στη ζωή του. Αυτό που δημιούργησα εγώ δεν υπάρχει πλέον. Γιατί να ζω;».