Τυχερά παιχνίδια και εθισμός

Η ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια δεν είναι παιχνίδι και καλύτερα να αφήνεται σε ειδικούς. Μπορεί να φαίνεται αυτονόητο, αλλά αυτό είναι το νόημα στο οποίο θα καταλήξει όποιος ασχοληθεί σοβαρά με το πώς προλαμβάνεται ή και θεραπεύεται αυτό που καλείται «εθισμός στα τυχερά παιχνίδια».

Αν έχετε βρεθεί στο καζίνο και έχετε απλώς περάσει μια βραδιά διασκέδασης δοκιμάζοντας την τύχη σας, πιθανότατα δεν μπορείτε εύκολα να κατανοήσετε το πώς ορισμένοι χάνουν τον έλεγχο και στο τυχερό παιχνίδι δεν βλέπουν πλέον την αναψυχή αλλά την ικανοποίηση της ανάγκης τους.

Ο εθισμός στα τυχερά παιχνίδια μπορεί να είναι τόσο έντονος όσο αυτός στο αλκοόλ, λένε οι ειδικοί. Σήμερα μάλιστα, στην εποχή του διαδικτύου, που η δυνατότητα του τζόγου προσφέρεται άκριτα στον καθένα, τέτοιου είδους προβλήματα είναι κατά πολύ συχνότερα και- κυρίως- δύσκολα διαγνώσιμα.

Δύσκολα θα μπορούσατε να βρείτε κάποιον που θα μπορούσε να προσδιορίσει από πότε υπάρχει εθισμός στα τυχερά παιχνίδια και στην διελκυστίνδα ανάμεσα στην εύνοια ή την περιφρόνηση της θεάς τύχης. Η επιστημονική κοινότητα έχει ένα δικό της χρονικό ορόσημο: Ήδη από το 1980, ο εθισμός στα τυχερά παιχνίδια συμπεριλαμβάνεται για πρώτη φορά στα ψυχιατρικά εγχειρίδια ως παθολογία και ταξινομείται μεταξύ των διαταραχών ελέγχου παρορμήσεων. Από τότε, αν κι εφόσον πληρούν έναν κρίσιμο αριθμό διαγνωστικών κριτηρίων, οι εθισμένοι στα τυχερά παιχνίδια θεωρούνται ασθενείς.

Σε τι συνίσταται όμως η πάθησή τους; «Αφενός στις πλείστες ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της συμπεριφοράς τους – προσωπικά και οικονομικά προβλήματα, επαγγελματικές αποτυχίες, νομικές εμπλοκές, και, αφετέρου, στην αδυναμία τους να αντισταθούν στην παρόρμηση να παίξουν», λέει στο In2life ο ψυχολόγος κ. Πάνος Δενδραμής.



Ο ίδιος μας μιλά για άλλη μία πτυχή της εξάρτησης αρκετά ενδιαφέρουσα και λιγότερο γνωστή- την γονιδιακή της κληρονομικότητα: «Έχει αναφερθεί ότι οι φερόμενοι ως εξαρτημένοι από τα τυχερά παιχνίδια, όπως και οι χρήστες ουσιών παρεμπιπτόντως, εμφανίζουν μια ανεπάρκεια σε αυτό το κρίσιμο για την ρύθμιση της ευχαρίστησης του οργανισμού κέντρο. Η ανεπάρκεια αποδίδεται κυρίως στο ντοπαμινεργικό σύστημα, και πιο συγκεκριμένα από στους υποδοχείς ντοπαμίνης D2, η παραγωγή των οποίων κωδικοποιείται από ένα γονίδιο με δύο εκδοχές, τα αλληλόμορφα A1 KAI Α2. Σύμφωνα με τις έρευνες, αν κατέχετε το αλληλόμορφο Α2, είστε προδιατεθειμένος να αισθάνεστε πιο εύκολα ασφάλεια, ηρεμία και ικανοποίηση. Αν όμως κατέχετε το A1, ο πληθυσμός των D2 υποδοχέων σας θα είναι μειωμένος κατά περίπου 30%, με αποτέλεσμα να αναζητάτε έντονα τις εξωτερικές ενισχύσεις και να εξαρτάστε ευκολότερα από δραστηριότητες και ουσίες που δίνουν μια ώθηση στο ντοπαμινεργικό σύστημα».

Η χαρά του «πονταρίσματος» είναι στην ίδια την ανθρώπινη φύση, αφού η έκκριση αδρεναλίνης εξασφαλίζει την άγρια και πολλές φορές πρωτόγονη χαρά. Δεν υπάρχει ωστόσο αμφιβολία: Όσο αναζωογονητική και αν είναι η εμπειρία του τυχερού παιχνιδιού είναι σημαντικό για τον ίδιο τον παίκτη και για τον κοινωνικό και οικογενειακό του περίγυρο, να υπάρχουν καθορισμένα όρια. Τι γίνεται όμως όταν ο παίκτης αδυνατεί να θέσει ο ίδιος όρια στον εαυτό του;

«Ένας άνθρωπος εθισμένος στο τζόγο θα μπορούσε να επωφεληθεί σημαντικά αν αποφάσιζε να ζητήσει βοήθεια, ενώ συγχρόνως θα ανακούφιζε σημαντικά και τους ανθρώπους που ταλαιπωρούνται από την έξη του», λέει ο κ. Δενδραμής.

Παρά την εγνωσμένη ανάγκη όμως για εξωτερική βοήθεια, δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι το εθισμένο άτομο θα συναινέσει. Έρευνες έχουν καταδείξει πως οι παίκτες οι οποίοι αντιμετωπίζουν ένα περιγεγραμμένο πρόβλημα εθισμού, χωρίς να υποφέρουν από κάποια άλλη ψυχιατρική διαταραχή, έχουν καλύτερη επαφή με την πραγματικότητα, άρα και περισσότερες πιθανότητες σε σχέση με άλλους εθισμένους να απευθύνουν έκκληση για βοήθεια.

Δεν είναι τυχαίο ότι στους μεγάλους ομίλους τυχερών παιχνιδιών υπάρχει σχετική πρόβλεψη για τα άτομα αυτά. Τα Regency Casinos της Πάρνηθας και της Θεσσαλονίκης έχουν παγιωμένη πρακτική βοήθειας του εθισμένου, όπως και διαδικασίες διάγνωσης τυχόν ανεύθυνης συμπεριφοράς που σχετίζεται με τυχερά παιχνίδια.

Μάλιστα, στην κατεύθυνση αυτή, τα Regency Casinos λειτουργούν και το πρόγραμμα «Time Out», μέσω του οποίου είναι δυνατόν να απαγορευθεί η είσοδος σε κάποιον παίκτη αν κριθεί ότι αυτός αντιμετωπίζει πρόβλημα. Για την ενεργοποίηση του προγράμματος «Time Out» προβλέπονται εναλλακτικά τρεις διαφορετικές διαδικασίες: Πρώτον ο ίδιος ο επισκέπτης μπορεί να δηλώσει ότι επιθυμεί να του απαγορευθεί η είσοδος, αναγνωρίζοντας ότι θα ήταν προς όφελός του να απέχει για κάποιο διάστημα από το παιχνίδι. Δεύτερον και το περιβάλλον του παίκτη (συγγενείς A’ βαθμού) μπορεί να ζητήσει την απαγόρευση εισόδου του στο καζίνο.

Τέλος, και η ίδια η διοίκηση του καζίνο, αν κρίνει ότι κάποιος βρίσκεται σε δύσκολη θέση, μπορεί να απαγορεύσει την είσοδό του. Η απαγόρευση εισόδου διαρκεί τουλάχιστον για ένα έτος, ενώ ο παίκτης έχει τη δυνατότητα να ζητήσει την άρση της μετά από 6 μήνες.

Δεν είναι αντίθετη στην κερδοφορία του ομίλου η πρόβλεψη προγραμμάτων όπως το «Time Out»; Δεν θα βόλευε μια εταιρία τυχερών παιχνιδιών να υπάρχουν όσο το δυνατόν περισσότεροι «εθισμένοι»; ρωτήσαμε την κ. Δέσποινα Γιαννούλη, Διευθύντρια Επικοινωνίας και Εταιρικών Υποθέσεων στα Regency Casinos.

«Το κέρδος για την εταιρία δεν είναι μόνο οικονομικό. Είναι και ηθικό», απαντά. Και συνεχίζει: «η εταιρία έχει ως στόχο να καλλιεργήσει τη νοοτροπία της ασφαλούς διασκέδασης όσον αφορά τα παιχνίδια του καζίνο. Πιστεύουμε στο «Υπεύθυνο Παιχνίδι», το οποίο διεξάγεται όταν οι πελάτες παίρνουν αποφάσεις έχοντας πλήρη γνώση των κανόνων που το διέπουν, καθώς και των επιπτώσεων από τη συμμετοχή τους σε αυτό».