8 προσωπικότητες που άλλαξαν τον κόσμο

του Γιώργου Κόκουβα

Το «φεστιβάλ» καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όχι πολύ μακριά από εμάς –για την ακρίβεια μερικές εκατοντάδες ναυτικά μίλια πιο νότια- μας έκανε συνειρμικά να θυμηθούμε τους χειρότερους δυνάστες της ιστορίας. Ωστόσο, -καθότι αισιόδοξα πνεύματα- θεωρούμε ότι πρέπει να θυμόμαστε όχι μόνο τους «χασάπηδες» που πέρασαν από τον πλανήτη, αλλά και τους ανθρώπους που με την προσωπικότητά τους άνοιξαν νέους ορίζοντες στο πολύπαθο είδος μας και έβαλαν το λιθαράκι τους (ή την… κοτρώνα τους ενίοτε) σε ένα πιο ανθρώπινο μέλλον. Δείτε ποιες εμπνευσμένες μορφές συνέχισαν να εμπνέουν τον κόσμο μας και μετατράπηκαν σε σύμβολα στις συνειδήσεις εκατομμυρίων ανθρώπων.

Μαχάτμα Γκάντι
«Να στεγνώσει κάθε δάκρυ από κάθε μάτι». Αυτός ήταν ο ευγενικός σκοπός που ακολούθησε με τα βήματά του ο Mohanda Gandhi. Γεννημένος το 1869, μετονομάστηκε από έναν Ινδό ποιητή σε Mahatma, που σημαίνει «μεγάλη ψυχή», καθώς, αφού σπούδασε νομικά, επέστρεψε στην βρετανοκρατούμενη Ινδία για να «σπείρει τον ιό» της αγάπης και της αποστροφής προς κάθε είδους καταπίεση. Το 1947, ένα χρόνο πριν δολοφονηθεί από το χέρι ινδουιστή που μάλλον δεν είχε καταλάβει τι πρέσβευε ο Γκάντι, κατόρθωσε την ανεξαρτησία για την Ινδία και έμεινε για πάντα στην μνήμη του κόσμου ως ο πράος πολιτικός και πνευματικός ηγέτης που ενέπνευσε πολλούς καταπιεσμένους λαούς.

Μάρτιν Λούθερ Κινγκ
Ένας από αυτούς που εμπνεύστηκαν από τον Ινδό «σοφό» ήταν και ο φορέας του αντιρατσιστικού πνεύματος των ΗΠΑ. Ένα Νόμπελ Ειρήνης σε ηλικία μόλις 35 ετών, ένας λόγος-σταθμός στην ιστορία της ρητορείας και των δικαιωμάτων της μαύρης κοινότητας –ο γνωστός σε όλους λόγος «I have a dream»- και πολλοί πολλοί αγώνες για να αποκτήσει η Αμερική και όλος ο κόσμος την πολυπόθητη… αχρωματοψία στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια συνοψίζουν την πορεία του Κινγκ. Τελικά, όπως το θέλει η μοίρα πολλών μεγάλων μορφών, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ δολοφονήθηκε το 1968, στο μπαλκόνι του δωματίου 306 του μοτέλ Lorraine στο Μέμφις, έχοντας όμως προηγουμένως αφήσει παρακαταθήκη τις διδαχές του κατά της βίας, της φτώχειας και του φυλετικού διαχωρισμού.

Νέλσον Μαντέλα
Ούτε τα 27 χρόνια φυλακής στο Γιοχάνεσμπουργκ δεν στάθηκαν ικανά να ανακόψουν την ανθρωπιστική ορμή του Νέλσον Μαντέλα, ο οποίος έθεσε στόχο της ζωής του να ανατρέψει την ταύτιση των λέξεων «Νότια Αφρική» και «απαρτχάιντ». Το καθεστώς διαχωρισμού λευκών και μαύρων και η στέρηση ουσιωδών δικαιωμάτων από τους τελευταίους κράτησε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’90, μέχρι τότε δηλαδή που ο Μαντέλα ήταν κρατούμενος ως «προδότης». Το Νόμπελ Ειρήνης σφράγισε μόνο τον ούτως ή άλλως σπουδαίο αγώνα του Νοτιοαφρικανού ηγέτη, που πλέον, στα 93 του χρόνια, έχει αποσυρθεί από την δημόσια σκηνή.

Μητέρα Τερέζα
Η Agnes Gonxha Bojaxhiu γεννήθηκε στα Σκόπια, με καταγωγή από την Αλβανία, δέχθηκε ιρλανδική παιδεία και απέκτησε ινδική υπηκοότητα. Και μετά από όλη αυτή την περιπλάνηση, ορκίστηκε καθολική μοναχή, επέλεξε το όνομα Τερέζα και, βλέποντας στον δρόμο της ινδικής Καλκούτα ανθρώπους να αργοπεθαίνουν από την πείνα και την εξαθλίωση, άρχισε το ξακουστό φιλανθρωπικό της έργο. Επί 45 χρόνια φρόντιζε φτωχούς, αρρώστους, ορφανά και ετοιμοθάνατους σε όλο τον κόσμο, ξεκινώντας 610 αποστολές βοήθειας σε 124 χώρες. Η Μητέρα Τερέζα άφησε τον κόσμο –που προφανώς την είχε ακόμη ανάγκη- το 1997 σε ηλικία 87 ετών και αμέσως, ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ έβαλε μπροστά την διαδικασία της αγιοποίησής της. Η «Μητέρα Τερέζα της Καλκούτα» έγινε συνώνυμο της φιλανθρωπίας και τα ιδρύματα των οποίων έθεσε τα θεμέλια συνεχίζουν ακόμα το έργο της.

Ερνέστο Τσε Γκεβάρα
Μπλουζάκια, καπέλα, μπρελόκ, αυτοκόλλητα και αξεσουάρ με την εμβληματική του μορφή δεν αφήνουν καμία αμφιβολία: Πρώτον, ο «Τσε» αποτελεί το απόλυτο σύμβολο της επαναστατικής κουλτούρας ενάντια στον καπιταλισμό, και δεύτερον, κατέληξε να είναι ένα από τα αγαθά που εκμεταλλεύεται η καταναλωτική κουλτούρα που τόσο αυτός μισούσε. Αυτό, πάντως, δεν αλλάζει το γεγονός πως ο Αργεντινός γιατρός, που προσάρμοσε μια μηχανή στο ποδήλατό του και ξεκίνησε τον γύρο της Νότιας Αμερικής, άφησε πίσω του θρύλους και ιστορίες επαναστατικού μεγαλείου, κάνοντας προσωπικότητες όπως ο Jean-Paul Sartre, η Simone de Beauvoir και ο Φιντέλ Κάστρο να υποκλιθούν στις αρετές του. Το 1967 εκτελέστηκε στην Βολιβία, αλλά τα γεμάτα 39 χρόνια που πρόλαβε να ζήσει του απέφεραν πολλούς εχθρούς, εκατομμύρια θαυμαστές και ένα –ακόμη ζωντανό- μύθο.

Robin Hood
Είτε ως ρομαντική φιγούρα με πράσινη στολή, είτε ως αρρενωπός ήρωας με την όψη του Russell Crowe, ο Άγγλος –μυθικός ή όχι- ληστής που κρυβόταν στα δάση με την «παράνομη» ομάδα του έδωσε στην βρετανική παράδοση αλλά και στην παγκόσμια συνείδηση το πρότυπο του ήρωα που κλέβει από τους πλούσιους και δίνει στους φτωχούς. Ένα πρότυπο που απ’ ό,τι φαίνεται, αναβιώνει στις μέρες μας, οκτώ αιώνες μετά την δράση του, μόνο ως κινηματογραφική περιπέτεια και όχι ως φορολογική πολιτική.

Ιωάννα της Λωρραίνης

Η γνωστή μας «Jeanne d’ Arc» δεν ήταν παρά ένα κορίτσι στην εφηβεία του, όταν υποστήριξε πως άκουγε φωνές και με την καθοδήγηση του Θεού ανέλαβε να ηγηθεί του γαλλικού στρατού στον Εκατονταετή πόλεμο. Αρκετές νίκες και οράματα μετά, η Ιωάννα πιάστηκε αιχμάλωτη από τους Άγγλους, ενώ το εκκλησιαστικό συμβούλιο της επεφύλασσε την συνήθη αντιμετώπιση προς οποιαδήποτε γυναίκα τολμούσε να έχει φωνή τον Μεσαίωνα: καύση στην πυρά. 25 χρόνια μετά, το λάθος αναγνωρίστηκε, ο Πάπας την αναγόρευσε μάρτυρα και έκτοτε έμεινε στην ιστορία ως Αγία Ιωάννα της Λωρραίνης, εθνική ηρωίδα της Γαλλίας και αιώνιο σύμβολο ταπεινών καταβολών με παροιμιώδη αυτοθυσία.

Λεωνίδας
Τελευταίος και… αρχαιότερος, ο στρατηγός που κατέχει την κορυφαία θέση στο πάνθεον των «ηρωικών πτώσεων». 300 Σπαρτιάτες εναντίον χιλιάδων Περσών έδωσαν μαθήματα πειθαρχίας και μαχητικότητας στα στενά των Θερμοπυλών, που προφανώς ήταν πολύ… στενά για να χωρέσουν το μυθικό «Μολών λαβέ» του βασιλιά Λεωνίδα, γι’ αυτό και έγινε γνωστό σε όλο τον κόσμο, αν όχι από τα ιστορικά βιβλία, έστω και μέσα από τα στιλιζαρισμένα καρέ του Φρανκ Μίλλερ. This is Sparta!