Μαθαίνοντας την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα
Πόσο δύσκολη είναι η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, πού μπορούμε να την διδαχθούμε και γιατί να την μάθουμε; Το in2life ψάχνει απαντήσεις… με νόημα.
του Γιώργου Κόκουβα
Ήταν ένα από τα «σαββατόβραδα με νόημα» που οργάνωνε το Θέατρο Κωφών Ελλάδας πριν από αρκετούς μήνες, στο οποίο έγινε η πρώτη γνωριμία μας με τον κόσμο της κοινότητας κωφών. Καθώς φτάσαμε στο θέατρο, ένας κωφός μας έδειξε σε ποιον όροφο να ανεβούμε, άλλος ένας μας έγνεψε προς την είσοδο και μία νεαρή κοπέλα με προβλήματα ακοής μας πήρε παραγγελία προσαρμόζοντας τα νεύματά της ώστε να την καταλάβουμε.
Κάπως έτσι συνειδητοποιήσαμε το εξής: Εκείνοι ήταν που προσαρμόστηκαν στα δικά μας δεδομένα. Εκείνοι προσπάθησαν να μας κάνουν να νιώσουμε άνετα, να έρθουν πιο κοντά στα δικά μας πρότυπα επικοινωνίας, στον δικό μας «κόσμο» ώστε να συνεννοηθούμε. Μήπως θα έπρεπε να γίνεται το αντίθετο; Τα αγγλικά, τα γαλλικά και άλλες ξένες γλώσσες έχουν σταθερό κοινό εκμάθησης στη χώρα μας, αλλά δεν σκεφτήκαμε ποτέ να μάθουμε μια γλώσσα η οποία θα μας επέτρεπε να επικοινωνήσουμε με μία μερίδα της ίδιας μας της κοινωνίας.
Και όχι μόνο: Η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, η επίσημη και αναγνωρισμένη γλώσσα των κωφών Ελλάδας μπορεί να αποτελέσει επίσης σημαντικό εφόδιο για ένα βιογραφικό σημείωμα, καθώς και εκφραστική διέξοδο για το σώμα. Η δύναμη της γλώσσας του σώματος δεν είναι διόλου αμελητέα, πόσο μάλλον όταν έχει «χτιστεί» με συγκεκριμένους κανόνες και χειρομορφές, τις κινήσεις δηλαδή εκείνες που μπορούν να αποδώσουν μέχρι και το παραμικρό νόημα της προφορικής γλώσσας, με μια αλλαγή στην στάση της παλάμης. Για τις ιδιαιτερότητες της Νοηματικής γλώσσας και όσα πρέπει να γνωρίζετε όσοι θέλετε να την μάθετε, μιλήσαμε με τον διερμηνέα της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας και υπεύθυνο της σχολής εκμάθησής της, Smiyl, Σπύρο Κουζέλη, ο οποίος απάντησε σε κάθε μας απορία.
*Πόσο δύσκολη είναι η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα;
«Όσο δύσκολη είναι και μια οποιαδήποτε ξένη γλώσσα», μας απαντά ο κ. Κουζέλης. «Απλώς έχει την ιδιαιτερότητα να μην έχει αντιστοιχία με την προφορική γλώσσα», προσθέτει και μας επισημαίνει πως η πλήρης εκμάθησή της ολοκληρώνεται σε τέσσερα χρόνια, αλλά υπάρχουν και εντατικοί κύκλοι μαθημάτων, μέσω των οποίων η διάρκεια σπουδών μειώνεται μέχρι και στα ενάμιση με δύο έτη.
*Γιατί να μάθουμε την Νοηματική;
«Πλέον, οι ακούοντες που θέλουν να μάθουν την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα έχουν αυξηθεί κατά κόρον, και οι περισσότεροι το κάνουν για επαγγελματικούς κυρίως λόγους. Αυτό πιθανότατα συμβαίνει λόγω της μεγάλης κρίσης που βιώνουμε: Οι άνεργοι που έχουν πολύ χρόνο στη διάθεσή τους τρέχουν να μάθουν συνεχώς καινούρια πράγματα, αλλά το καλό είναι ότι προτιμούν πια τα ενδιαφέροντα πράγματα. Όπως η Νοηματική γλώσσα. Η εκμάθησή της, κι ας γίνεται κατ’ αρχήν για λόγους επαγγελματικής αποκατάστασης, βοηθά τελικά στην ισότιμη επικοινωνία μεταξύ ακουόντων και μη», μας εξηγεί ο κ. Κουζέλης. «Είναι ένας τρόπος επικοινωνίας πρωτότυπος, που δίνει μια διαφορετική διέξοδο στο σώμα για να εκφραστεί, και μεγαλώνει τον κύκλο επικοινωνίας μας», προσθέτει.
*Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την κουλτούρα των Κωφών;
Κατ’ αρχήν, όπως μας ενημερώνει ο υπεύθυνος του Smiyl, τα μαθήματα παρακολουθούνται αποκλειστικά από ακούοντες. Οι κωφοί μαθαίνουν από μικρή ηλικία την Νοηματική Γλώσσα, είτε στο δημοτικό σχολείο, είτε μέσω της συναναστροφής τους με άλλα μέλη της κοινότητας των κωφών. Θα πρέπει να ξέρουμε πως κάθε χώρα έχει και διαφορετική «εθνική» νοηματική γλώσσα. «Κι αυτό γιατί κάθε γλώσσα εξυπηρετεί τις ανάγκες των ανθρώπων ενός συγκεκριμένου τόπου. Είναι διαφορετικό το τραπέζι στην Ελλάδα από ό,τι στην Κίνα. Ή για παράδειγμα το σπίτι εδώ θα το παραστήσουμε με μια σκεπή, ενώ σε μια άλλη χώρα με δύο μεγάλους τοίχους, ανάλογα με την κουλτούρα του κάθε τόπου», μας εξηγεί.
Όπως μας ενημερώνει άλλωστε ο κ. Κουζέλης, στο πλαίσιο των μαθημάτων, διδάσκεται υποχρεωτικά και η κουλτούρα των κωφών, τα κοινοτικά δηλαδή πολιτιστικά χαρακτηριστικά τους. Πρόκειται για μια κοινότητα που αντιμετωπίζει μεγάλα εμπόδια ακόμη και σήμερα: «Το βασικό πρόβλημα είναι η εκπαίδευσή τους, η οποία είναι ελλιπής: Στην Ελλάδα υπάρχει πανεπιστημιακή σχολή μόνο για ειδική αγωγή πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, με αποτέλεσμα για κωφούς γυμνασιακής και λυκειακής ηλικίας να μην υπάρχει τίποτα και η ποιότητα και εξειδίκευση της εκπαίδευσής τους να μην τους επιτρέπει να διεκδικούν όσα δικαιούνται», μας λέει.
*Πόσο κοστίζει η εκμάθηση της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας;
Υπάρχουν δύο «ταχύτητες»: Η απλή φοίτηση και τα εντατικά μαθήματα, ήτοι δύο φορές την εβδομάδα από δύο ώρες και τρεις φορές την εβδομάδα από δύο ώρες αντίστοιχα. Για την απλή φοίτηση, μια μέση τιμή υπολογίζεται στα 1.400€ και για τα τέσσερα χρόνια φοίτησης – ήτοι 320-400€ για κάθε ετήσιο κύκλο, λιγότερα δηλαδή από 27€ το μήνα.
Μάλιστα, η εκμάθηση μπορεί να γίνει και μέσω διαδικτύου, για όσους επιθυμούν να διδάσκονται από την άνεση του σπιτιού τους: Η σχολή Smiyl για παράδειγμα, παρότι βρίσκεται στην Θεσσαλονίκη, διαθέτει αίθουσα-studio με κάμερες, που επιτρέπει τα μαθήματα μέσω Skype, είτε σε ομάδες, είτε σε δυάδες, είτε ιδιαίτερα, για άτομα από όλη την Ελλάδα, που θα ξεκινήσουν από αυτόν τον Νοέμβριο. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ, ενώ για περισσότερες επιλογές στην Αθήνα και την υπόλοιπη Ελλάδα, ενημερωθείτε για τα δωρεάν μαθήματα του Εθνικού Ιδρύματος Κωφών ή των παραρτημάτων του Κέντρου Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Μάθετε περισσότερα για την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα εδώ.
Ήταν ένα από τα «σαββατόβραδα με νόημα» που οργάνωνε το Θέατρο Κωφών Ελλάδας πριν από αρκετούς μήνες, στο οποίο έγινε η πρώτη γνωριμία μας με τον κόσμο της κοινότητας κωφών. Καθώς φτάσαμε στο θέατρο, ένας κωφός μας έδειξε σε ποιον όροφο να ανεβούμε, άλλος ένας μας έγνεψε προς την είσοδο και μία νεαρή κοπέλα με προβλήματα ακοής μας πήρε παραγγελία προσαρμόζοντας τα νεύματά της ώστε να την καταλάβουμε.
Κάπως έτσι συνειδητοποιήσαμε το εξής: Εκείνοι ήταν που προσαρμόστηκαν στα δικά μας δεδομένα. Εκείνοι προσπάθησαν να μας κάνουν να νιώσουμε άνετα, να έρθουν πιο κοντά στα δικά μας πρότυπα επικοινωνίας, στον δικό μας «κόσμο» ώστε να συνεννοηθούμε. Μήπως θα έπρεπε να γίνεται το αντίθετο; Τα αγγλικά, τα γαλλικά και άλλες ξένες γλώσσες έχουν σταθερό κοινό εκμάθησης στη χώρα μας, αλλά δεν σκεφτήκαμε ποτέ να μάθουμε μια γλώσσα η οποία θα μας επέτρεπε να επικοινωνήσουμε με μία μερίδα της ίδιας μας της κοινωνίας.
Και όχι μόνο: Η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, η επίσημη και αναγνωρισμένη γλώσσα των κωφών Ελλάδας μπορεί να αποτελέσει επίσης σημαντικό εφόδιο για ένα βιογραφικό σημείωμα, καθώς και εκφραστική διέξοδο για το σώμα. Η δύναμη της γλώσσας του σώματος δεν είναι διόλου αμελητέα, πόσο μάλλον όταν έχει «χτιστεί» με συγκεκριμένους κανόνες και χειρομορφές, τις κινήσεις δηλαδή εκείνες που μπορούν να αποδώσουν μέχρι και το παραμικρό νόημα της προφορικής γλώσσας, με μια αλλαγή στην στάση της παλάμης. Για τις ιδιαιτερότητες της Νοηματικής γλώσσας και όσα πρέπει να γνωρίζετε όσοι θέλετε να την μάθετε, μιλήσαμε με τον διερμηνέα της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας και υπεύθυνο της σχολής εκμάθησής της, Smiyl, Σπύρο Κουζέλη, ο οποίος απάντησε σε κάθε μας απορία.
*Πόσο δύσκολη είναι η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα; «Όσο δύσκολη είναι και μια οποιαδήποτε ξένη γλώσσα», μας απαντά ο κ. Κουζέλης. «Απλώς έχει την ιδιαιτερότητα να μην έχει αντιστοιχία με την προφορική γλώσσα», προσθέτει και μας επισημαίνει πως η πλήρης εκμάθησή της ολοκληρώνεται σε τέσσερα χρόνια, αλλά υπάρχουν και εντατικοί κύκλοι μαθημάτων, μέσω των οποίων η διάρκεια σπουδών μειώνεται μέχρι και στα ενάμιση με δύο έτη.
*Γιατί να μάθουμε την Νοηματική;
«Πλέον, οι ακούοντες που θέλουν να μάθουν την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα έχουν αυξηθεί κατά κόρον, και οι περισσότεροι το κάνουν για επαγγελματικούς κυρίως λόγους. Αυτό πιθανότατα συμβαίνει λόγω της μεγάλης κρίσης που βιώνουμε: Οι άνεργοι που έχουν πολύ χρόνο στη διάθεσή τους τρέχουν να μάθουν συνεχώς καινούρια πράγματα, αλλά το καλό είναι ότι προτιμούν πια τα ενδιαφέροντα πράγματα. Όπως η Νοηματική γλώσσα. Η εκμάθησή της, κι ας γίνεται κατ’ αρχήν για λόγους επαγγελματικής αποκατάστασης, βοηθά τελικά στην ισότιμη επικοινωνία μεταξύ ακουόντων και μη», μας εξηγεί ο κ. Κουζέλης. «Είναι ένας τρόπος επικοινωνίας πρωτότυπος, που δίνει μια διαφορετική διέξοδο στο σώμα για να εκφραστεί, και μεγαλώνει τον κύκλο επικοινωνίας μας», προσθέτει.
*Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την κουλτούρα των Κωφών; Κατ’ αρχήν, όπως μας ενημερώνει ο υπεύθυνος του Smiyl, τα μαθήματα παρακολουθούνται αποκλειστικά από ακούοντες. Οι κωφοί μαθαίνουν από μικρή ηλικία την Νοηματική Γλώσσα, είτε στο δημοτικό σχολείο, είτε μέσω της συναναστροφής τους με άλλα μέλη της κοινότητας των κωφών. Θα πρέπει να ξέρουμε πως κάθε χώρα έχει και διαφορετική «εθνική» νοηματική γλώσσα. «Κι αυτό γιατί κάθε γλώσσα εξυπηρετεί τις ανάγκες των ανθρώπων ενός συγκεκριμένου τόπου. Είναι διαφορετικό το τραπέζι στην Ελλάδα από ό,τι στην Κίνα. Ή για παράδειγμα το σπίτι εδώ θα το παραστήσουμε με μια σκεπή, ενώ σε μια άλλη χώρα με δύο μεγάλους τοίχους, ανάλογα με την κουλτούρα του κάθε τόπου», μας εξηγεί.
Όπως μας ενημερώνει άλλωστε ο κ. Κουζέλης, στο πλαίσιο των μαθημάτων, διδάσκεται υποχρεωτικά και η κουλτούρα των κωφών, τα κοινοτικά δηλαδή πολιτιστικά χαρακτηριστικά τους. Πρόκειται για μια κοινότητα που αντιμετωπίζει μεγάλα εμπόδια ακόμη και σήμερα: «Το βασικό πρόβλημα είναι η εκπαίδευσή τους, η οποία είναι ελλιπής: Στην Ελλάδα υπάρχει πανεπιστημιακή σχολή μόνο για ειδική αγωγή πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, με αποτέλεσμα για κωφούς γυμνασιακής και λυκειακής ηλικίας να μην υπάρχει τίποτα και η ποιότητα και εξειδίκευση της εκπαίδευσής τους να μην τους επιτρέπει να διεκδικούν όσα δικαιούνται», μας λέει.
*Πόσο κοστίζει η εκμάθηση της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας; Υπάρχουν δύο «ταχύτητες»: Η απλή φοίτηση και τα εντατικά μαθήματα, ήτοι δύο φορές την εβδομάδα από δύο ώρες και τρεις φορές την εβδομάδα από δύο ώρες αντίστοιχα. Για την απλή φοίτηση, μια μέση τιμή υπολογίζεται στα 1.400€ και για τα τέσσερα χρόνια φοίτησης – ήτοι 320-400€ για κάθε ετήσιο κύκλο, λιγότερα δηλαδή από 27€ το μήνα.
Μάλιστα, η εκμάθηση μπορεί να γίνει και μέσω διαδικτύου, για όσους επιθυμούν να διδάσκονται από την άνεση του σπιτιού τους: Η σχολή Smiyl για παράδειγμα, παρότι βρίσκεται στην Θεσσαλονίκη, διαθέτει αίθουσα-studio με κάμερες, που επιτρέπει τα μαθήματα μέσω Skype, είτε σε ομάδες, είτε σε δυάδες, είτε ιδιαίτερα, για άτομα από όλη την Ελλάδα, που θα ξεκινήσουν από αυτόν τον Νοέμβριο. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ, ενώ για περισσότερες επιλογές στην Αθήνα και την υπόλοιπη Ελλάδα, ενημερωθείτε για τα δωρεάν μαθήματα του Εθνικού Ιδρύματος Κωφών ή των παραρτημάτων του Κέντρου Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Μάθετε περισσότερα για την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα εδώ.
