Το Ευπαλίνειο Όρυγμα στη Σάμο είναι πια επισκέψιμο σε ολόκληρο το μεγαλείο του: Μπορείτε να περπατήσετε και τα 1.036 μέτρα που διασχίζουν ένα… βουνό από μέσα.
Παλαιότερο των 360 ημερών
Για πρώτη φορά επισκέψιμο σε ολόκληρο το μήκος του είναι το αρχαιότερο ίσως τούνελ του κόσμου, το Ευπαλίνειο Όρυγμα στο Πυθαγόρειο της Σάμου.
Η σήραγγα που απλώνεται σε μήκος 1.036 μέτρων αποτελούσε τμήμα του Ευπαλίνειου Υδραγωγείου, το οποίο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε γύρω στο 550 π.Χ. για να υδρεύει -με ασφάλεια και υψηλές προδιαγραφές υγιεινής- την αρχαία πόλη της Σάμου, δηλαδή το σημερινό Πυθαγόρειο. Και λειτούργησε με επιτυχία για 1.100 χρόνια.
Η μοναδικότητά του οφείλεται στο «αμφίστομο όρυγμά» του - έτσι το αναφέρει ο Ηρόδοτος - που λαξεύτηκε στον βράχο από δυο αρχαία συνεργεία, τα οποία ξεκίνησαν το ένα από τη βόρεια πλευρά και το άλλο από τη νότια, και συναντήθηκαν στη μέση της διαδρομής.
Πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα παγκοσμίως μνημεία ανθρώπινης δεξιοτεχνίας και κατασκευαστικής ικανότητας. Γι' αυτό και από το 1992 έχει περιληφθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Είναι ένα σύνθετο τεχνικό έργο που περιλαμβάνει εκτός από το όρυγμα, και δεξαμενή, προσαγωγό και υπόγειο αστικό αγωγό. Η αφετηρία του βρισκόταν σε φυσική πηγή κοντά στην σημερινή περιοχή των Αγιάδων.
Η συστηματική ανασκαφή του Ευπαλίνειου πραγματοποιήθηκε το 1971-73 από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Διευθυντής του τότε ήταν ο Ουλφ Γιάντσεν, ενώ ο Χέρμαν Κινάστ ήταν εκείνος που έκανε την πρώτη εμπεριστατωμένη μελέτη του. Όμως από τα μέσα του ΄70 μέχρι τα τέλη του 2013, για 40 χρόνια, το μοναδικό τμήμα του ορύγματος που ήταν επισκέψιμο ήταν τα πρώτα 130 μέτρα από τη νότια είσοδό του. Πλέον, το Ευπαλίνειο Όρυγμα ανοίγει για το κοινό σε ολόκληρο το μεγαλείο του.