10 τρόποι να απολαύσετε την Μονεμβασιά
Σκαρφαλώνοντας τα σκαλάκια της, χαζεύοντας την θέα της, βουτώντας από τον φάρο της, δοκιμάζοντας τα κρασιά της… Και άλλοι έξι τρόποι να απολαύσετε την Καστροπολιτεία.
της Ηρώς Κουνάδη
Η Καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς δεν είναι προορισμός, είναι εμπειρία. Γι’ αυτό συγκεντρώσαμε τους δέκα καλύτερους τρόπους να την ζήσετε, αυτή την εποχή που βρίσκεται στα καλύτερά της, λουλουδιασμένη και με το φως του ήλιου να λαμπυρίζει στη θάλασσα της.
Να χαθείτε στα καλντερίμια της
Το απίθανο με τα καλντερίμια της Μονεμβασιάς είναι ότι δεν οδηγούν όλα κάπου. Σκεπασμένα με πανέμορφες καμάρες, που λέγονται δρομικές ή διαβατικά, ξεκινούν από τους δύο μεγάλους δρόμους του Κάστρου και διακλαδώνονται προς κάθε πιθανή και απίθανη κατεύθυνση. Κάποια καταλήγουν σε μια αυλόπορτα, άλλα τελειώνουν σε έναν τοίχο που κάποιος πρόσθεσε αιώνες μετά την κατασκευή τους, φράζοντας την δίοδο, και άλλα γυρνούν μυστηριωδώς πίσω, λίγα μέτρα από το σημείο που ξεκίνησαν.
Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν είναι καλή ιδέα να τα ακολουθήσετε όλα, ένα προς ένα. Μια περίτεχνη ξύλινη πόρτα, μια ανθισμένη αυλή, μια φουντωτή μπουκαμβίλια που σκαρφαλώνει πάνω σε ένα πέτρινο τειχάκι, ένα εγκαταλελειμμένο αρχοντικό πλάι σε ένα λουλουδιασμένο πλάτωμα της Άνω Πόλης, ένα φαναράκι που φωτίζει ατμοσφαιρικά τον δρόμο, είναι μικρές ανταμοιβές για κάθε φορά που θα χαθείτε σε ένα καλντερίμι το οποίο κάνει απλώς τον γύρο του εαυτού του.
Να περπατήσετε στο Νότιο Τείχος
Ή αλλιώς, το τείχος της θάλασσας. Η περαντζάδα που κινείται κατά μήκος του, και διακόπτεται από δύο πλατώματα, τη Μικρή και τη Μεγάλη Ντάπια, είναι η καλύτερη υπενθύμιση πως το ήμισυ της μεγαλειότητας αυτής εδώ της καστροπολιτείας είναι ότι μοιάζει να πλέει στη θάλασσα, όπως έλεγε και ένα από τα διασημότερα παιδιά της, ο Γιάννης Ρίτσος. Οι λιγότερο fit εξ ημών θα χαρούν να μάθουν και ότι αυτή εδώ είναι μια από τις πιο ξεκούραστες βόλτες στο Κάστρο –η μόνη, βασικά, που δεν είναι ανηφορική.
Φαντασμαγορική είναι, βέβαια, και η θέα από εδώ στην απεραντοσύνη του Μυρτώου που απλώνεται ως εκεί που φτάνει το μάτι, ελλείψει απέναντι στεριάς, αλλά και η εικόνα του κάστρου όπως φαίνεται από «κάτω», να υψώνεται σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια από πάνω σας. Η διαδρομή καταλήγει στο ανατολικό τείχος του κάστρου, και περνά κάτω από την ομώνυμη Ανατολική Πύλη, για να καταλήξει στον φάρο του 1896, απ’ όπου μπορείτε να επιχειρήσετε και τις πρώτες σας βουτιές.
Να ανηφορίσετε λαχανιασμένοι τις «βόλτες»
«Βόλτες» λέγεται η πετρόχιστη ελικοειδής διαδρομή που αγκαλιάζει τον βράχο της Μονεμβασιάς στο ψηλότερο σημείο του, ανηφορίζοντας προς την Πύλη της Άνω Πόλης. Αξίζει το… λαχάνιασμα για δύο λόγους: Πρώτον και κυριότερο για την συγκλονιστική θέα σε ολόκληρη την Καστροπολιτεία και το απέραντο γαλάζιο του Μυρτώου που θα απολαύσετε από εδώ πάνω –για να μην αναφέρουμε τις καταπληκτικές φωτογραφίες που θα βγάλετε.
Και δεύτερον, για την ίδια την Πύλη της Άνω Πόλης, που θυμίζει την κεντρική πύλη του κάστρου, στο πολύ ατμοσφαιρικότερο: Μια μεγάλη λιθόκτιστη καμάρα, με πολεμίστρες που βλέπουν απευθείας στη θάλασσα, μοιάζει με τούνελ που οδηγεί σε κάποιον άλλο χωροχρόνο.
Να σκαρφαλώσετε ως την Αγιά Σοφιά
Αν δεν χορταίνετε θέα, αφού φτάσατε ως την Πύλη, θα αντέξετε μερικά σκαλάκια ακόμη, μέχρι το ψηλότερο σημείο της Άνω Πόλης, το βυζαντινό εκκλησάκι της Αγιά Σοφιάς που κτίστηκε τον 12ο αιώνα. Οι φήμες το θέλουν διακοσμημένο με εντυπωσιακές τοιχογραφίες της ίδιας εποχής –οι ίδιες αυτές φήμες λένε ότι αν φτάσετε εδώ πάνω νωρίς το πρωί έχετε πιθανότητες να το πετύχετε ανοιχτό. Δεν έχουμε καταφέρει να τις επαληθεύσουμε, αλλά μπορούμε να εγγυηθούμε πως η θέα και η αίσθηση πως βρίσκεσαι στην κορυφή του κόσμου είναι λόγοι αρκετοί για να φτάσετε ως εκεί.
Να μάθετε την Ιστορία του Κάστρου
…Επειδή πραγματικά είναι ενδιαφέρουσα –και όχι επειδή «πρέπει», όπως ισχυρίζονταν στο σχολείο κάθε φορά που μας πήγαιναν εκδρομή. Κτισμένο το 582 μ.Χ. από Λάκωνες που χρειάζονταν καταφύγιο για τις αραβοσλαβικές επιδρομές, και εν συνεχεία Βυζαντινό, Φραγκικό, ξανά Βυζαντινό, Ενετικό, Οθωμανικό, ξανά Ενετικό, ξανά Οθωμανικό κι εν τέλει ελληνικό, το Κάστρο της Μονεμβασιάς έχει κρατήσει ανεξίτηλα τα σημάδια τουλάχιστον τεσσάρων πολιτισμών. Έχει δει πολιτισμούς να ακμάζουν και να παρακμάζουν, αυτοκρατορίες να μεγαλουργούν και να πέφτουν. Έχει πολιορκηθεί κι απελευθερωθεί πάνω από δέκα φορές. Έχει περάσει ακόμη και πειρατική κυριαρχία –από τον Καταλανό πειρατή Lupo de Bertanga.
Ένα καλό σημείο για να ξεκινήσετε να μαθαίνετε την Ιστορία του Κάστρου είναι η Αρχαιολογική Συλλογή που στεγάζεται στο παλιό τζαμί στην κεντρική πλατεία, και φιλοξενεί ευρήματα από τις ανασκαφές στο κάστρο, μεταξύ των οποίων το εντυπωσιακό μαρμάρινο τέμπλο της Αγίας Σοφίας. Η Αρχαιολογική Συλλογή λειτουργεί καθημερινά εκτός Δευτέρας, από τις 8.00 μέχρι τις 15.00, και η είσοδος κοστίζει 2€.
Να δείτε τα αξιοθέατα (ή και όχι…)
«Αξιοθέατη» είναι όλη η Καστροπολιτεία από μόνη της. Κανείς δεν θα σας παρεξηγήσει –για την ακρίβεια, θα σας καταλάβουμε απόλυτα– αν σας συνεπάρουν οι ολοήμερες βόλτες πάνω σε καλντερίμια και κάτω από καμάρες και αμελήσετε να επισκεφθείτε το Σπίτι του Γιάννη Ρίτσου, την εκκλησία του Αγίου Νικολάου που δεν λειτούργησε ποτέ σαν εκκλησία αλλά έγινε διαδοχικά οπλοστάσιο, αλληλοδιδακτικό σχολείο και δημοτικό στο οποίο πήγαινε και ο (το μαντέψατε) Γιάννης Ρίτσος ή το Κόκκινο Τείχος που χτίστηκε στην κορυφή του βράχου μετά την αποτυχημένη απόπειρα των Ιπποτών της Μάλτας να εισβάλλουν, το 1564, από την πίσω πλευρά.
Να δοκιμάσετε σαΐτια και άλλες τοπικές σπεσιαλιτέ στα τρία ταβερνάκια του κάστρου
Η Ματούλα, η Μαριάνθη και το Κανόνι σερβίρουν τοπικές σπεσιαλιτέ όπως το σαΐτι, σπανακόπιτα με λεπτό φύλλο και τριμμένο τυρί από πάνω, αλλά και σπιτικά μαγειρευτά και ζουμερά κρεατικά της ώρας. Το Κανόνι –που είναι η δική μας αδυναμία– και η Ματούλα, που απλώνουν και τραπεζάκια στον ήλιο, σε ταράτσες και αυλές με υπέροχη θέα στο Μυρτώο. Οι τιμές σε όλα τους κυμαίνονται στα επίπεδα των 20€ το άτομο, μαζί με ωραίο ντόπιο κρασί.
Να δοκιμάσετε τοπικά κρασιά στην Καμάρα του Βύρωνα
«Ντόπιο κρασί» είπαμε, και θυμηθήκαμε την ατμοσφαιρικά φωτισμένη αυλίτσα της Καμάρας του Βύρωνα, στην οποία απολαμβάνουμε τοπικά κρασιά (λευκό, ροζέ ή κόκκινο) αυστηρά και μόνο σε ποτήρι, συνοδεία μικρών πιάτων με μεζεδάκια που έρχονται… έκπληξη, αναλόγως με το κρασί που παραγγέλνουμε κάθε φορά. Την Καμάρα θα τη βρείτε πολύ κοντά στη νότια πύλη (εκείνη της θάλασσας, δηλαδή) να σερβίρει τις νοστιμιές της σε ένα ονειρικά ήσυχο περιβάλλον από τις 20.00 μέχρι αργά το βράδυ. Για δύο ποτήρια κρασί ο καθένας, και τέσσερα πιάτα με μεζεδάκια μοιρασμένα διά του δύο, θα υπολογίσετε περίπου 15€ το άτομο.
Να πιάσετε ένα από τα τρία τραπεζάκια στη μικρή βεράντα του Camelot
Βεραντούλα… μια σταλιά (ούτε καν δύο επί τρία) με ασύγκριτη θέα στη θάλασσα, χωρά μόλις τρία τραπεζάκια που φορτώνονται καφεδάκια νωρίς και ποτά όσο πέφτει να βραδιάζει. Οι μουσικές είναι εκείνες που θα έπαιζαν σε ένα café με θέα στην Καλντέρα της Σαντορίνης –και το ποια από τις δύο είναι καλύτερη θα το αφήσουμε σε εσάς, για να μην κατηγορηθούμε για ιεροσυλία.
Να κοιμηθείτε σε ένα δωμάτιο μέσα στο Κάστρο
Η ονειρική νυχτερινή ησυχία, ο χαμηλός κιτρινωπός φωτισμός, ο ήχος των βημάτων σου στο καλντερίμι που διακόπτεται μόνο από τον παφλασμό της θάλασσας, λες και περπατάς στο κάστρο σου τον Μεσαίωνα δύσκολα συγκρίνονται με την ομορφιά της Καστροπολιτείας στο φως της μέρας. Αν επιλέξετε να μείνετε έξω από το Κάστρο, θα χάσετε τη μισή εμπειρία της Μονεμβασιάς. Και μην ακούσουμε γκρίνιες, ότι δεν υπάρχουν λογικές τιμές εντός του Κάστρου. Τα ωραιότατα δωμάτια του Ξενώνα Γουλά ξεκινούν από 47€ το δίκλινο, εκείνα του πανέμορφου Ξενώνα Ρίτσου από 50€ και στο Malvasia Traditional Hotel από 60€ το δίκλινο με πρωινό.
Η Καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς δεν είναι προορισμός, είναι εμπειρία. Γι’ αυτό συγκεντρώσαμε τους δέκα καλύτερους τρόπους να την ζήσετε, αυτή την εποχή που βρίσκεται στα καλύτερά της, λουλουδιασμένη και με το φως του ήλιου να λαμπυρίζει στη θάλασσα της.
Να χαθείτε στα καλντερίμια της
Το απίθανο με τα καλντερίμια της Μονεμβασιάς είναι ότι δεν οδηγούν όλα κάπου. Σκεπασμένα με πανέμορφες καμάρες, που λέγονται δρομικές ή διαβατικά, ξεκινούν από τους δύο μεγάλους δρόμους του Κάστρου και διακλαδώνονται προς κάθε πιθανή και απίθανη κατεύθυνση. Κάποια καταλήγουν σε μια αυλόπορτα, άλλα τελειώνουν σε έναν τοίχο που κάποιος πρόσθεσε αιώνες μετά την κατασκευή τους, φράζοντας την δίοδο, και άλλα γυρνούν μυστηριωδώς πίσω, λίγα μέτρα από το σημείο που ξεκίνησαν.
Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν είναι καλή ιδέα να τα ακολουθήσετε όλα, ένα προς ένα. Μια περίτεχνη ξύλινη πόρτα, μια ανθισμένη αυλή, μια φουντωτή μπουκαμβίλια που σκαρφαλώνει πάνω σε ένα πέτρινο τειχάκι, ένα εγκαταλελειμμένο αρχοντικό πλάι σε ένα λουλουδιασμένο πλάτωμα της Άνω Πόλης, ένα φαναράκι που φωτίζει ατμοσφαιρικά τον δρόμο, είναι μικρές ανταμοιβές για κάθε φορά που θα χαθείτε σε ένα καλντερίμι το οποίο κάνει απλώς τον γύρο του εαυτού του.
Να περπατήσετε στο Νότιο Τείχος
Ή αλλιώς, το τείχος της θάλασσας. Η περαντζάδα που κινείται κατά μήκος του, και διακόπτεται από δύο πλατώματα, τη Μικρή και τη Μεγάλη Ντάπια, είναι η καλύτερη υπενθύμιση πως το ήμισυ της μεγαλειότητας αυτής εδώ της καστροπολιτείας είναι ότι μοιάζει να πλέει στη θάλασσα, όπως έλεγε και ένα από τα διασημότερα παιδιά της, ο Γιάννης Ρίτσος. Οι λιγότερο fit εξ ημών θα χαρούν να μάθουν και ότι αυτή εδώ είναι μια από τις πιο ξεκούραστες βόλτες στο Κάστρο –η μόνη, βασικά, που δεν είναι ανηφορική.
Φαντασμαγορική είναι, βέβαια, και η θέα από εδώ στην απεραντοσύνη του Μυρτώου που απλώνεται ως εκεί που φτάνει το μάτι, ελλείψει απέναντι στεριάς, αλλά και η εικόνα του κάστρου όπως φαίνεται από «κάτω», να υψώνεται σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια από πάνω σας. Η διαδρομή καταλήγει στο ανατολικό τείχος του κάστρου, και περνά κάτω από την ομώνυμη Ανατολική Πύλη, για να καταλήξει στον φάρο του 1896, απ’ όπου μπορείτε να επιχειρήσετε και τις πρώτες σας βουτιές.
Να ανηφορίσετε λαχανιασμένοι τις «βόλτες»
«Βόλτες» λέγεται η πετρόχιστη ελικοειδής διαδρομή που αγκαλιάζει τον βράχο της Μονεμβασιάς στο ψηλότερο σημείο του, ανηφορίζοντας προς την Πύλη της Άνω Πόλης. Αξίζει το… λαχάνιασμα για δύο λόγους: Πρώτον και κυριότερο για την συγκλονιστική θέα σε ολόκληρη την Καστροπολιτεία και το απέραντο γαλάζιο του Μυρτώου που θα απολαύσετε από εδώ πάνω –για να μην αναφέρουμε τις καταπληκτικές φωτογραφίες που θα βγάλετε.
Και δεύτερον, για την ίδια την Πύλη της Άνω Πόλης, που θυμίζει την κεντρική πύλη του κάστρου, στο πολύ ατμοσφαιρικότερο: Μια μεγάλη λιθόκτιστη καμάρα, με πολεμίστρες που βλέπουν απευθείας στη θάλασσα, μοιάζει με τούνελ που οδηγεί σε κάποιον άλλο χωροχρόνο.
Να σκαρφαλώσετε ως την Αγιά Σοφιά
Αν δεν χορταίνετε θέα, αφού φτάσατε ως την Πύλη, θα αντέξετε μερικά σκαλάκια ακόμη, μέχρι το ψηλότερο σημείο της Άνω Πόλης, το βυζαντινό εκκλησάκι της Αγιά Σοφιάς που κτίστηκε τον 12ο αιώνα. Οι φήμες το θέλουν διακοσμημένο με εντυπωσιακές τοιχογραφίες της ίδιας εποχής –οι ίδιες αυτές φήμες λένε ότι αν φτάσετε εδώ πάνω νωρίς το πρωί έχετε πιθανότητες να το πετύχετε ανοιχτό. Δεν έχουμε καταφέρει να τις επαληθεύσουμε, αλλά μπορούμε να εγγυηθούμε πως η θέα και η αίσθηση πως βρίσκεσαι στην κορυφή του κόσμου είναι λόγοι αρκετοί για να φτάσετε ως εκεί.
Να μάθετε την Ιστορία του Κάστρου
…Επειδή πραγματικά είναι ενδιαφέρουσα –και όχι επειδή «πρέπει», όπως ισχυρίζονταν στο σχολείο κάθε φορά που μας πήγαιναν εκδρομή. Κτισμένο το 582 μ.Χ. από Λάκωνες που χρειάζονταν καταφύγιο για τις αραβοσλαβικές επιδρομές, και εν συνεχεία Βυζαντινό, Φραγκικό, ξανά Βυζαντινό, Ενετικό, Οθωμανικό, ξανά Ενετικό, ξανά Οθωμανικό κι εν τέλει ελληνικό, το Κάστρο της Μονεμβασιάς έχει κρατήσει ανεξίτηλα τα σημάδια τουλάχιστον τεσσάρων πολιτισμών. Έχει δει πολιτισμούς να ακμάζουν και να παρακμάζουν, αυτοκρατορίες να μεγαλουργούν και να πέφτουν. Έχει πολιορκηθεί κι απελευθερωθεί πάνω από δέκα φορές. Έχει περάσει ακόμη και πειρατική κυριαρχία –από τον Καταλανό πειρατή Lupo de Bertanga.
Ένα καλό σημείο για να ξεκινήσετε να μαθαίνετε την Ιστορία του Κάστρου είναι η Αρχαιολογική Συλλογή που στεγάζεται στο παλιό τζαμί στην κεντρική πλατεία, και φιλοξενεί ευρήματα από τις ανασκαφές στο κάστρο, μεταξύ των οποίων το εντυπωσιακό μαρμάρινο τέμπλο της Αγίας Σοφίας. Η Αρχαιολογική Συλλογή λειτουργεί καθημερινά εκτός Δευτέρας, από τις 8.00 μέχρι τις 15.00, και η είσοδος κοστίζει 2€.
Να δείτε τα αξιοθέατα (ή και όχι…)
«Αξιοθέατη» είναι όλη η Καστροπολιτεία από μόνη της. Κανείς δεν θα σας παρεξηγήσει –για την ακρίβεια, θα σας καταλάβουμε απόλυτα– αν σας συνεπάρουν οι ολοήμερες βόλτες πάνω σε καλντερίμια και κάτω από καμάρες και αμελήσετε να επισκεφθείτε το Σπίτι του Γιάννη Ρίτσου, την εκκλησία του Αγίου Νικολάου που δεν λειτούργησε ποτέ σαν εκκλησία αλλά έγινε διαδοχικά οπλοστάσιο, αλληλοδιδακτικό σχολείο και δημοτικό στο οποίο πήγαινε και ο (το μαντέψατε) Γιάννης Ρίτσος ή το Κόκκινο Τείχος που χτίστηκε στην κορυφή του βράχου μετά την αποτυχημένη απόπειρα των Ιπποτών της Μάλτας να εισβάλλουν, το 1564, από την πίσω πλευρά.
Να δοκιμάσετε σαΐτια και άλλες τοπικές σπεσιαλιτέ στα τρία ταβερνάκια του κάστρου
Η Ματούλα, η Μαριάνθη και το Κανόνι σερβίρουν τοπικές σπεσιαλιτέ όπως το σαΐτι, σπανακόπιτα με λεπτό φύλλο και τριμμένο τυρί από πάνω, αλλά και σπιτικά μαγειρευτά και ζουμερά κρεατικά της ώρας. Το Κανόνι –που είναι η δική μας αδυναμία– και η Ματούλα, που απλώνουν και τραπεζάκια στον ήλιο, σε ταράτσες και αυλές με υπέροχη θέα στο Μυρτώο. Οι τιμές σε όλα τους κυμαίνονται στα επίπεδα των 20€ το άτομο, μαζί με ωραίο ντόπιο κρασί.
Να δοκιμάσετε τοπικά κρασιά στην Καμάρα του Βύρωνα
«Ντόπιο κρασί» είπαμε, και θυμηθήκαμε την ατμοσφαιρικά φωτισμένη αυλίτσα της Καμάρας του Βύρωνα, στην οποία απολαμβάνουμε τοπικά κρασιά (λευκό, ροζέ ή κόκκινο) αυστηρά και μόνο σε ποτήρι, συνοδεία μικρών πιάτων με μεζεδάκια που έρχονται… έκπληξη, αναλόγως με το κρασί που παραγγέλνουμε κάθε φορά. Την Καμάρα θα τη βρείτε πολύ κοντά στη νότια πύλη (εκείνη της θάλασσας, δηλαδή) να σερβίρει τις νοστιμιές της σε ένα ονειρικά ήσυχο περιβάλλον από τις 20.00 μέχρι αργά το βράδυ. Για δύο ποτήρια κρασί ο καθένας, και τέσσερα πιάτα με μεζεδάκια μοιρασμένα διά του δύο, θα υπολογίσετε περίπου 15€ το άτομο.
Να πιάσετε ένα από τα τρία τραπεζάκια στη μικρή βεράντα του Camelot
Βεραντούλα… μια σταλιά (ούτε καν δύο επί τρία) με ασύγκριτη θέα στη θάλασσα, χωρά μόλις τρία τραπεζάκια που φορτώνονται καφεδάκια νωρίς και ποτά όσο πέφτει να βραδιάζει. Οι μουσικές είναι εκείνες που θα έπαιζαν σε ένα café με θέα στην Καλντέρα της Σαντορίνης –και το ποια από τις δύο είναι καλύτερη θα το αφήσουμε σε εσάς, για να μην κατηγορηθούμε για ιεροσυλία.
Να κοιμηθείτε σε ένα δωμάτιο μέσα στο Κάστρο
Η ονειρική νυχτερινή ησυχία, ο χαμηλός κιτρινωπός φωτισμός, ο ήχος των βημάτων σου στο καλντερίμι που διακόπτεται μόνο από τον παφλασμό της θάλασσας, λες και περπατάς στο κάστρο σου τον Μεσαίωνα δύσκολα συγκρίνονται με την ομορφιά της Καστροπολιτείας στο φως της μέρας. Αν επιλέξετε να μείνετε έξω από το Κάστρο, θα χάσετε τη μισή εμπειρία της Μονεμβασιάς. Και μην ακούσουμε γκρίνιες, ότι δεν υπάρχουν λογικές τιμές εντός του Κάστρου. Τα ωραιότατα δωμάτια του Ξενώνα Γουλά ξεκινούν από 47€ το δίκλινο, εκείνα του πανέμορφου Ξενώνα Ρίτσου από 50€ και στο Malvasia Traditional Hotel από 60€ το δίκλινο με πρωινό.
