Τεχεράνη: Στην Περσία των παραμυθιών

της Ηρώς Κουνάδη

Η μαντήλα μου είναι πιασμένη με παραμάνα. Ο Χομεϊνί με κοιτάζει βλοσυρά από το πορτρέτο του που κρέμεται πάνω από το γραφείο ταξιδιωτικών εγγράφων του αεροδρομίου της Τεχεράνης. Δεν εγκρίνει. Ούτε αυτός, ούτε ο υπάλληλος του γραφείου ταξιδιωτικών εγγράφων, που κοιτάζει ακόμα βλοσυρότερα μία την παραμάνα και μία την αμερικάνικη βίζα στο διαβατήριό μου. “Hotel reservation;” με ρωτάει. Δεν έχω. Επίσης, δεν είμαι δασκάλα, όπως γράφει η αίτηση της βίζας μου, και δεν είμαι καθόλου σίγουρη ότι η μπλούζα μου φτάνει στο σημείο του μηρού που θέλει ο νόμος. Κι η μαντήλα μου γλιστράει συνέχεια προς τα πίσω κι αποκαλύπτει την γραμμή των μαλλιών που ο ίδιος νόμος λέει ότι πρέπει να κρύβει. Μηδέν ελπίδες.

«Με ξυπνάνε σχεδόν κάθε μέρα στις 5.00 το πρωί, να με ρωτήσουν αν ο τάδε τουρίστας έχει κράτηση εδώ» μου λέει ο κύριος Mousavi, ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου που έδειξα ανοίγοντας στην τύχη μια σελίδα του Lonely Planet. «Πάντα τους λέω ‘ναι, έχει’. Δεν μπαίνω ποτέ στον κόπο να τσεκάρω τα ονόματα. Ήρθες από την άλλη άκρη του κόσμου για να δεις την χώρα μου, ποιοι είναι αυτοί να σε εμποδίσουν;». Κι αυτό συνοψίζει σε δυο προτάσεις όλο τον υπέροχο σουρεαλισμό ενός ταξιδιού στο Ιράν.

Καλωσήρθατε στην Τεχεράνη

Όσο αποφασισμένη είναι η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν να σε κρατήσει έξω από τα σύνορά της (δεν μπαίνεις αν δεν φοράς μαντήλα, αν τα μανίκια σου δεν καλύπτουν τους καρπούς, αν διακρίνεται το παραμικρό εκατοστό δέρματος εκτός από το πρόσωπο και τις παλάμες σου, αν είσαι δημοσιογράφος ή αν έχεις ισραηλίτικη σφραγίδα στο διαβατήριό σου) άλλο τόσο είναι οι άνθρωποί της να σε κάνουν να τους αγαπήσεις. Κι αυτούς και την χώρα τους, για την Ιστορία της οποίας είναι τόσο περήφανοι, και την πρωτεύουσά της, που μπορεί να ακούσεις να λένε ότι είναι αχανής, χαώδης και πνιγμένη στην κίνηση, που ψέματα δεν είναι, αλλά ούτε είναι καλό να μένεις στις πρώτες εντυπώσεις.

Οι πρώτες εντυπώσεις: Οι τεράστιες λεωφόροι που αν χρειαστεί να τις διασχίσεις θα το κάνεις απαραιτήτως τρέχοντας, κι απαραιτήτως δίπλα σε κάποιον ντόπιο, που ξέρει τι κάνει, γιατί φανάρια δεν υπάρχουν ή είναι σαν να μην υπάρχουν. Και ταυτόχρονα να θυμάσαι να κρατάς την μαντήλα να μη φύγει, γιατί θα σε συλλάβει επιτόπου το Ηθών –το οποίο έχει μάτια κι αυτιά παντού.

Κι άλλες πρώτες εντυπώσεις: Τα δύο τελευταία βαγόνια του μετρό, που είναι μόνο για γυναίκες, και το γράφουν απέξω με τεράστια γράμματα, κι είναι ένας μικρός παράδεισος τις ώρες αιχμής σε μια πόλη 12 εκατομμυρίων κατοίκων. Παράδεισος με χιούμορ, γιατί όταν μπαίνουν μέσα οι πλανόδιες πωλήτριες κι ανοίγουν τις γιγάντιες βαλίτσες τους που ξεχειλίζουν από σουτιέν και κιλοτάκια στο βαγόνι επικρατεί ένας μικρός παροξυσμός. Τρεις στάσεις του μετρό αργότερα, κάθε κοπελίτσα με μαντήλα και μαντό πάνω από το παντελόνι έχει αγοράσει κι ένα κατακόκκινο string που ο νομοθέτης δεν έχει σκεφτεί να απαγορεύσει –πιθανότατα επειδή δεν έχει μπει ποτέ στα δύο τελευταία βαγόνια του μετρό για να μάθει ότι υπάρχει.

Η πρωτεύουσα των αντιθέτων

Δεν είναι μόνο οι άνθρωποι που παίζουν κάθε μέρα κλέφτες κι αστυνόμους με τις αρχές και τους θεοκρατικούς τους νόμους. Είναι και τα υπέροχα, γιγάντια, καταπράσινα πάρκα, με τα μεγαλύτερα κι εντυπωσιακότερα σιντριβάνια που έχεις δει ποτέ, δίπλα στις πιο γκρίζες, αχανείς λεωφόρους. Είναι τα γυαλιστερά shopping malls της βόρειας Τεχεράνης (του πιο φιλελεύθερου κομματιού του Ιράν, εκεί που οι κοπέλες αφήνουν φράντζες και αφέλειες να φαίνονται από το τελείωμα της μαντήλας) δίπλα στις πέτρινες στοές του αυθεντικά ανατολίτικου, λαβυρινθώδους κι αχανούς παζαριού της πόλης.

Είναι οι ναοί των Ζοροαστρών, της μόνης θρησκείας που αναγνωρίζεται επίσημα πέραν του Ισλάμ, με τις άσβεστες φλόγες στους βωμούς τους, απέναντι από τα πιο περίτεχνα τζαμιά. Είναι ο φουτουριστικός Πύργος Azadi, η δυτική πύλη και σύμβολο μιας πόλης που φιλοξενεί στα μουσεία της τα απομεινάρια μιας αυτοκρατορίας που ήταν επί χιλιάδες χρόνια μεγάλη και τρανή. Και είναι, τέλος, τα βουνά της Τεχεράνης που υψώνονται μέχρι εκεί που δεν έχεις ξαναδεί ποτέ να υψώνεται βουνό, στα πεντέμισι χιλιάδες μέτρα, δυο Όλυμποι και κάτι δηλαδή, φτιάχνοντας την τέλεια καρτποσταλική εικόνα στο φόντο των μεγάλων ανηφορικών πεζόδρομων που δεξιά κι αριστερά τους έχουν παρτέρια με λουλούδια κι ένα ρυάκι να κυλά για να τα ποτίζει.

Αξιοθέατα και τρόπος ζωής: Τι να δείτε στην Τεχεράνη

Όπως σοφά το θέτει και ο Lonely Planet, η ιρανική πρωτεύουσα είναι γεμάτη αρχαιολογικά μουσεία, γκαλερί, ιστορικά τζαμιά, ζοροαστρικούς ναούς και σύγχρονα μνημεία για να γεμίσετε ολόκληρα απογεύματα sightseeing. Όμως, αυτό που πραγματικά έχει κανείς να δει στην Τεχεράνη είναι οι άνθρωποι κι ο τρόπος ζωής της. «Αυτή την πόλη» λέει «δεν θα τη γνωρίσεις στα μνημεία της, αλλά στα café και τις τσαγερί της, στα μετρό και τα πάρκα της, στα παγκάκια που θα πιάσεις κουβέντα με τους ανθρώπους της». Οι οποίοι θα θέλουν διακαώς να μάθουν αν στην χώρα σου τους θεωρείτε τρομοκράτες, αν τον Κόλπο τον λέτε περσικό ή αραβικό, αν ξέρεις ότι δεν είναι Άραβες, αν έχεις ακουστά τον Ρουμί. Αλλά πάνω και πριν και περισσότερο απ’ όλα, αν σου αρέσει η Τεχεράνη, αν μισείς την μαντήλα όσο κι αυτοί (μην προσπαθήσεις, σίγουρα τη μισείς λιγότερο) και αν πήγες ή θα πας στην Περσέπολη –φυσικά και θα πας.


Αν επιμένετε για highlights, σημειώστε στα οπωσδήποτε το προστατευόμενο από την UNESCO αριστουργηματικό Παλάτι Golestan, το Εθνικό Μουσείο που στεγάζει αμέτρητα ευρήματα των αρχαιολογικών ανασκαφών από την Περσέπολη και άλλα μέρη της αλλοτινής Περσίας, το υπέροχο Πάρκο Mellat με τις λίμνες, τους κήπους και τα υπαίθρια café του και το Μουσείο-Παλάτι Niyavaran, που υπήρξε το τελευταίο ανάκτορο του Σάχη πριν την ισλαμική επανάσταση, και σήμερα στεγάζει πέντε διαφορετικά μουσεία κι άλλους τόσους εντυπωσιακούς, αμφιθεατρικά κτισμένους κήπους.

Υπολογίζοντας το budget σας

Τα ιρανικά ριάλια είναι ένα από τα πιο υποτιμημένα νομίσματα του κόσμου. Για κάθε ένα ευρώ σας, παίρνετε 31.142 ριάλια, πράγμα που σημαίνει ότι οι περισσότερες τιμές που θα συναντήσετε στην καθημερινότητά σας είναι εξαψήφιες. Για να απλοποιήσουν την ζωή τους, οι Ιρανοί «κόβουν» τα τελευταία τρία μηδενικά όταν αναφέρονται στις καθημερινές συναλλαγές τους –έτσι, αν κάποιος σας ζητήσει 100 ριάλια, προφανώς και δεν εννοεί ότι αυτό που σας δίνει είναι τσάμπα, αλλά ότι κάνει 100.000, ήτοι 3,20€.

Γενικώς, το κόστος ζωής είναι χαμηλό –για τα γεύματά σας επί παραδείγματι θα χρειάζεστε σταθερά κάτω από 10€ το άτομο, όσο λουκούλλεια και αν είναι. Το βασικό σας πρόβλημα σε ό,τι αφορά τα χρήματα είναι πως το ιρανικό τραπεζικό σύστημα δεν επικοινωνεί με κανένα άλλο στον κόσμο. Όπερ μεθερμηνευόμενο, όλες σας οι κάρτες (πιστωτικές, χρεωστικές και αναλήψεων) είναι άχρηστες, και όλα σας τα χρήματα πρέπει να τα έχετε σε μετρητά. Γίνεται ακόμα πιο περίεργο όταν ανταλλάξετε τα ευρώ για μερικά «τούβλα» εκατομμυρίων ριαλίων. Θα το συνηθίσετε, από τη δεύτερη μέρα.

Πού (και τι) θα φάτε

Η ιρανική κουζίνα είναι αναμφίβολα μια από τις καλύτερες της Μέσης Ανατολής. Οι λάτρεις του κεμπάπ –σε κάθε εκδοχή του– θα βρείτε σίγουρα εδώ τον παράδεισό σας, αλλά το εθνικό πιάτο είναι το ακόμα καλύτερο Ιρανικό Πιλάφι, με ρύζι, μικρά κομμάτια κοτόπουλου και φραγκοστάφυλα.

Μικρή αλλά σημαντική σημείωση: Τίποτα από όλα αυτά δεν συνοδεύεται ποτέ με αλκοόλ. Το Ιράν είναι μια εντελώς "στεγνή" χώρα, χωρίς ίχνος έστω μιας μπύρας σε ξενοδοχεία ή μέρη που συχνάζουν μόνο τουρίστες (όπως ίσως έχετε ακούσει να συμβαίνει σε άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής). Η μόνη σας ελπίδα να βρείτε μια σταγόνα αλκοόλ σε ολόκληρη την χώρα είναι να σας καλέσουν σε κάποιο σπίτι, και να σας εμπιστευτούν αρκετά ώστε να σας αποκαλύψουν το μεγάλο μυστικό για το βαρέλι με τα σταφύλια που κρύβουν στο υπόγειο. Δεν το ακούσατε από εμάς.

Khayyam: Στεγάζεται σε ένα κτίριο που μετρά τρεις αιώνες ζωής, απέναντι από το Τζαμί του Seyyed Nasreddin, και σερβίρει λαχταριστά κεμπάπ και πιάτα με κοτόπουλο ή ψάρι. Οι τιμές κυμαίνονται στα 5-8€ το άτομο.

Azari: Κοντά στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό, είναι ένα από τα δημοφιλέστερα παραδοσιακά «κουτούκια» της πόλης, με live μουσική τα βράδια, και πολύ socializing με τους ντόπιους. Το φαγητό είναι επίσης εξαιρετικό –δοκιμάστε οπωσδήποτε το kashk-e bademjan, τηγανιτό πουρέ μελιτζάνας με τυρί και μέντα. Οι τιμές σταθερά στα 5-8€ το άτομο.

Monsoon: Το αγαπημένο των μοντέρνων νέων της Τεχεράνης, βρίσκεται στον hip βορρά της πόλης, στεγάζεται σε ένα εμπορικό κέντρο και σερβίρει μοντέρνα fusion ασιατική κουζίνα με επιρροές από την Ταϊλάνδη και την Κίνα. Οι τιμές κυμαίνονται στα 10-15€ το άτομο.

Πού θα μείνετε

Firouzeh Hotel: Λιτά αλλά πεντακάθαρα και περιποιημένα δωμάτια, χαμηλές τιμές και ένας ιδιοκτήτης (ο κύριος Mousavi που λέγαμε στην αρχή) πραγματικός θησαυρός πληροφοριών για την πόλη και το Ιράν κάνουν το Firouzeh ένα από τα δημοφιλέστερα ξενοδοχεία της πόλης, παρά τη μάλλον αδιάφορη γειτονιά στην οποία βρίσκεται. Το πρωινό είναι καλό, και οι τιμές κυμαίνονται στα 30€ για το δίκλινο δωμάτιο.

Amir Hotel: Περισσότερο “business-oriented” αλλά εξίσου φιλόξενο, το Amir βρίσκεται σε πιο ενδιαφέρουσα γειτονιά της κεντρικής Τεχεράνης και προσφέρει μεγάλα, φωτεινά δωμάτια (με λίγο βαριά επίπλωση) και καλό πρωινό σε τιμές που κυμαίνονται στα 50-60€ το δίκλινο.

Roudaki Hotel: Τριών αστέρων ξενοδοχείο σε μια ήσυχη γειτονιά της αρμένικης συνοικίας, που προσφέρει μεγάλα και όμορφα δωμάτια με δωρεάν wi-fi και κουζινάκι. Το εστιατόριο του ισογείου σερβίρει εξαιρετική παραδοσιακή κουζίνα, ενώ οι τιμές των δωματίων κυμαίνονται στα 50€ το δίκλινο. 

Πώς θα πάτε

Η Aegean ξεκινά απευθείας πτήσεις από την Αθήνα στην Τεχεράνη από τον Μάιο του 2015, με δύο πτήσεις την εβδομάδα, σε τιμές που ξεκινούν από τα 296€ μετ’ επιστροφής και φόρων.