Βρυξέλλες: Στην πρωτεύουσα της Ευρώπης

της Ηρώς Κουνάδη

«Κανείς δεν πάει στις Βρυξέλλες για διακοπές. Πρέπει να έχεις έναν λόγο». Βάφλες. Έχει και στο Παρίσι. Τηγανιτές πατάτες με μαγιονέζα. Έχει και στο Άμστερνταμ. Σοκολάτες. Έχει και στην Ελβετία. Απαρηγόρητη. Ήθελα να πάω στις Βρυξέλλες και δεν είχα επιχειρήματα να υποστηρίξω το σχέδιό μου. Άνοιξα περί τα 30 ταξιδιωτικά περιοδικά να βρω φωτογραφίες που θα πείσουν την παρέα. Τίποτα. Ούτε μια γραμμή. Πόσο μάλλον, φωτογραφία. Στο 31ο βρήκα το Ευρωκοινοβούλιο. Υπέροχο. Γυάλινο. Ανεπαρκές –για λόγος ταξιδιού. Τελικά ο λόγος –η αφορμή– βρέθηκε. Κι ήταν ένας αγώνας ποδοσφαίρου. Πόσο χειρότερο μπορούσε να γίνει;

Διέσχισα τη μισή Ευρώπη μέσα σε ένα τραίνο που έτρεχε με 220 χιλιόμετρα την ώρα –μέσο όρο– επί 11 ώρες. Άφησα τα πράγματα στο σταθμό. Πήγα τρέχοντας στο γήπεδο. Είχαμε αργήσει κι έπρεπε να προσποιηθώ ότι με ενδιέφερε. Η μόνη ανάμνηση που έχω από το πρώτο μου βράδυ στην πρωτεύουσα της Ευρώπης είναι ένα γήπεδο κι ένας χαοτικός σταθμός τραίνων. Ξύπνησα μετά από πολλές ώρες σε μια πόλη που οι κάτοικοί της λατρεύουν τόσο όσο οι τουρίστες απαξιώνουν, προσπαθώντας να θυμηθώ τους λόγους για τους οποίους ήθελα τόσο πολύ να έρθω. Και πού ήταν τα πράγματά μου.

Στο δρόμο για τον Gare du Midi, όπου ήταν τελικά τα πράγματα, είδα τις πρώτες εικόνες μιας πόλης – χωνευτηριού πολιτισμών, μιας μικρογραφίας ολόκληρης ηπείρου, που αγωνίζεται για να κρατήσει ζωντανή την κληρονομιά της παράδοσής της χωρίς να χάσει το ρυθμό των παγκόσμιων εξελίξεων και καταλήγει τελικά να σηκώνει γυάλινους ουρανοξύστες δίπλα σε art nouveau διώροφα και γοτθικούς ναούς. Μόνο που εδώ αυτά τα δύο στοιχεία, το παλιό και το νέο, το παρελθόν και το μέλλον, ισορροπούν τόσο αρμονικά, δένουν τόσο τέλεια μεταξύ τους που μοιάζουν φτιαγμένα για να συνυπάρχουν. Γι’ αυτό οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι αναφέρονται χαριτολογώντας στις Βρυξέλλες ως melting pot. Γι’ αυτό –εντάξει, και λίγο για την κοσμοπολίτικη αίγλη της πόλης– ήθελα κι εγώ να έρθω.

Ο σταθμός Midi βρίσκεται σε εκείνη την πλευρά της πόλης που δε φημίζεται για την ομορφιά της –έξω από το κέντρο, πολυπολιτισμική μεν, αλλά όχι γοητευτική, βλέπει ταξιδιώτες μόνο εξαιτίας του γεγονότος ότι εδώ σταματούν τα διεθνή δρομολόγια των τραίνων. Σε αντίθεση με τον άλλο σιδηροδρομικό σταθμό, τον Gare Centrale, που μοιάζει να αποτελεί το σημείο 0 της πόλης, σε μια από τις ομορφότερες γειτονιές, μόλις 10 λεπτά από την Grande Place, τη «μεγάλη» ή κεντρική πλατεία. Την οποία πριν αντικρίσεις διατηρείς τις αμφιβολίες σου σχετικά με την ορθότητα της επιλογής αυτού του ταξιδιού. Μετά απλώς δεν την ξεχνάς ποτέ.

Στην επιβλητική Grande Place χτυπά εδώ και τέσσερις αιώνες η καρδιά της πόλης. Περιτριγυρισμένη από μερικά από τα πλέον μεγαλοπρεπή κτίρια που έχετε δει ποτέ, η τεράστια, σχεδόν κλειστή πλατεία, έχει υπάρξει πολιτικό και οικονομικό κέντρο, τόπος εκτελέσεων, αγορά, αρένα θεαμάτων και πανηγυριών, πεδίο μάχης όταν τα γαλλικά στρατεύματα του Marshal de Villeroy κατέλαβαν την πόλη και, εσχάτως, πόλος έλξης τουριστών. Στα γοτθικά, μπαρόκ και art nouveau κτίρια –που είναι δύσκολο να πιστέψεις ότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους αποτελούσαν απλά έδρες των διαφόρων συντεχνιών της πόλης, και όχι παλάτια– στεγάζονται μερικά από τα πλέον ενδιαφέροντα μουσεία των Βρυξελλών, ενώ το μεγαλύτερο από αυτά, και το πρώτο που κτίσθηκε, τον 15ο αιώνα, είναι το Δημαρχείο.

Μόνο για να ρίξετε μια πρώτη ματιά σε καθένα από τα κτίρια της Grande Place –χωρίς να παρατηρήσετε τις αμέτρητες λεπτομέρειες και τους συμβολισμούς του καθενός– θα χρειαστείτε τουλάχιστον 10 λεπτά. Αν συνυπολογίσετε το γεγονός ότι σε ειδικές περιστάσεις –όπως την εορταστική περίοδο πριν τα Χριστούγεννα– πραγματοποιούνται εδώ φαντασμαγορικά music & light shows, με τα κτίρια να λειτουργούν ως καμβάς για τα projections, καθώς και το ότι εδώ βρίσκονται δύο από τα δημοφιλέστερα –και ακριβότερα– bar restaurants της πόλης, αλλά και το café Le Cygne, όπου έπινε τον απογευματινό καφέ του ο Karl Marx, μπορείτε κάλλιστα να ξοδέψετε στην Πλατεία ένα ολόκληρο απόγευμα, και να μη δείτε τίποτα άλλο από την πόλη.

Πράγμα που θα είναι μεγάλο λάθος, καθότι, παρά τη διαδεδομένη αντίληψη των τουριστών που επισκέπτονται τις Βρυξέλλες σε ένα μόνο day trip, η πόλη δεν εξαντλείται εδώ. Άπειρα μουσεία, ικανά να καλύψουν κάθε ειδικό ενδιαφέρον και να σας κρατήσουν απασχολημένους για ώρες, αν όχι μέρες, πανέμορφες γειτονιές ιδανικές για ατελείωτες περιπλανήσεις και, βέβαια, αμέτρητες ευκαιρίες για shopping μέχρι τελικής πτώσης. Νότια της Grande Place, και πολύ κοντά σε αυτήν, βρίσκεται το δημοφιλές Manneken-Pis, το μπρούτζινο αγαλματίδιο που έχει καταστεί συνώνυμο της πόλης, στη γωνία των Rue de l’ Etuve και Rue du Chene. Το αγοράκι που ουρεί έναν πίνακα από νερό χρονολογείται από τις αρχές του 18ου αιώνα και, ανάλογα με την περίσταση «ντύνεται» από τους κατοίκους της πόλης με διαφορετικά κοστούμια –τα οποία αυτή τη στιγμή ξεπερνούν τα 650 και φιλοξενούνται στο Μουσείο της Πόλης, που στεγάζεται στο «Σπίτι του Βασιλιά» στην Grande Place.

Λίγο νοτιότερα, η Place du Grand Sablon, ή απλά Sablon, είναι ο απόλυτος προορισμός για τους λάτρεις των αντικών και της σοκολάτας –δύο από τις καλύτερες σοκολατοποιείες των Βρυξελλών, οι Wittamer και Pierre Marcolini, στεγάζονται εδώ– καθώς και η εξήγηση της παράξενης ονομασίας της πόλης –Bruocsella σημαίνει «σπίτι στο βάλτο» και Sablon είναι η βαλτώδης περιοχή που υπήρχε εδώ πριν ο ποταμός Senne καλυφθεί και τα νησάκια του ενωθούν για να αποτελέσουν μια ενιαία πόλη. Στην παρακείμενη Place du Petit Sablon ένα πανέμορφο πάρκο κοσμείται από 48 αγάλματα των μεσαιωνικών αρχόντων της πόλης.

Στα ανατολικά του Sablon, στην Place Royale, στεγάζονται ίσως τα δημοφιλέστερα μουσεία της πόλης, Musees Royaux des Beaux-Artes, ή Βασιλικά Μουσεία Καλών Τεχνών: το Μουσείο Αρχαίας Τέχνης, που φιλοξενεί εκθέματα που χρονολογούνται από τον 15ο έως τον 18ο αιώνα και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, με έργα του 19ου και 20ου αιώνα. Highlights, η συλλογή έργων του Ρούμπενς, τα σπάνια έργα του Πίτερ Μπρέγκελ του Πρεσβύτερου, οι κλασσικοί πίνακες των σουρεαλιστών Μαγκρίτ και Ντελβό και η εκτενέστατη συλλογή έργων των Βέλγων Συμβολιστών. Πολύ κοντά βρίσκεται και το Μουσείο Μουσικών Οργάνων, το παγκοσμίου φήμης ΜΙΜ, στεγασμένο σε ένα υπέροχο art nouveau κτίριο και με το υπέροχο Café Du Mim στο ρετιρέ του, καθώς και η περίφημη εκκλησία Saint-Jacques-sur-Coudenberg με τη ρωμαϊκού στυλ πρόσοψη του 18ου αιώνα, δίπλα στο Βασιλικό Παλάτι.

Ένα μικρό –ή μεγάλο– διάλειμμα από την πολιτισμική επιμόρφωση στο γειτονικό, καταπράσινο πάρκο Warrande και στη συνέχεια κατευθυνόμαστε προς τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό, πολύ κοντά στον οποίο βρίσκεται ο Καθεδρικός των Αγίων Μιχαήλ και Γουδούλης, γνωστός και ως η μεγαλύτερη και γοητευτικότερη εκκλησία των Βρυξελλών, η οποία ξεκίνησε να κτίζεται το 1225 και δεν ολοκληρώθηκε παρά τρεις αιώνες αργότερα. Χαρακτηριστικό δείγμα του στυλ που ονομάζεται Γοτθικό της Βραβάντης, κοσμείται από υαλογραφίες του 16ου αιώνα και έναν επιβλητικό μπαρόκ άμβωνα.

Συνεχίζοντας με κατεύθυνση προς Βορρά, οι φαν της ένατης τέχνης θα βρουν τον παράδεισό τους στο σχεδιασμένο από τον Victor Horta Βέλγικο Κέντρο Κόμικς, γνωστότερο ως σεμπεμπεντέ, από τα αρχικά της φράσης Centre Belge de la Bande Dessinee. Η βιβλιοθήκη του αριθμεί περισσότερους από 40.000 τόμους σχετικούς με την ιστορία, τους δημιουργούς και την τέχνη των κόμικς γενικότερα, ενώ στους υπόλοιπους χώρους φιλοξενούνται μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις κλασσικών και σύγχρονων χαρακτήρων και δημιουργών –και, ναι, ένα μεγάλο μέρος τους είναι αφιερωμένο στον διασημότερο Βέλγο όλων των εποχών, τον Τεν-Τεν.

Για τους λάτρεις του στυλ που σήμερα ονομάζουμε art nouveau, είναι επιβεβλημένη μια επίσκεψη στο σπίτι του εμπνευστή του, Victor Horta, που πλέον στεγάζει το ομώνυμο μουσείο. Θα το βρείτε στη Rue Americaine 23-25, στη γεμάτη art nouveau κτίρια περιοχή Saint-Gilles. Άλλα αξιοθέατα που δεν πρέπει να χάσετε είναι το γιγάντιο Atomium, αναπαράσταση ενός μορίου μετάλλου, στο φουτουριστικό εσωτερικό του οποίου μπορείτε να περιηγηθείτε, το Parc du Cinquantenaire, δημιούργημα του Λεοπόλδου Β’, που χρονολογείται από το 1880, με την εντυπωσιακή αψίδα του θριάμβου και τον μεγάλο αριθμό μουσείων που φιλοξενεί, και το πάρκο Mini Europe, με τις εκπληκτικές μινιατούρες των ιστορικών μνημείων της Ευρώπης –μεταξύ των οποίων μία Ακρόπολη μήκους 12 μέτρων και ένας Πύργος του Άιφελ ύψους 13 μέτρων.

Πάνω και πριν απ’ όλα τα αξιοθέατά τους, όμως, οι Βρυξέλλες είναι κυρίως μια πόλη με ποιότητα ζωής, που ακροβατεί ανάμεσα στο χθες και το σήμερα, μια πόλη ζωντανή που ξέρει να χαίρεται τις τέχνες, τον πολιτισμό και την ανάπτυξή της χωρίς να παίρνει τον εαυτό της πολύ στα σοβαρά. Κι αν σας πουν ότι πρέπει να έχετε έναν λόγο για να πάτε στις Βρυξέλλες, απαντήστε ότι μια πόλη που χαϊδευτικά λέγεται Comic City δεν έχει καμία ανάγκη να δικαιολογεί τις επιλογές της. Ούτε και οι επισκέπτες της.

Διαμονή

Συνηθισμένη να υποδέχεται απαιτητικούς ταξιδιώτες σε business trips ή city breaks, η πόλη διαθέτει πληθώρα ξενοδοχείων για κάθε γούστο και budget. Από τις κορυφαίες επιλογές, το φημισμένο Metropole, σε απόσταση αναπνοής από την Grande Place, στεγάζεται σε ένα εντυπωσιακότατο belle époque κτίριο και προσφέρει όλες τις ανέσεις που θα περιμένατε από ένα luxury ξενοδοχείο. Στην ίδια κατηγορία, το Jolly Grand Sablon συνδυάζει τις παροχές ενός ξενοδοχείου 5 αστέρων με την μαγευτική θέα στο Sablon. Υπολογίστε περίπου 250 ευρώ για ένα δίκλινο δωμάτιο σε καθένα από αυτά.

Οικονομικότατη, αλλά επίσης εξαιρετική, επιλογή το Des Eperonnieres (Rue Des Eperonnieres 1) πολύ κοντά στην Grande Place, στεγάζεται σε μια παλιά έπαυλη και διαθέτει προσεγμένα δωμάτια και φιλικό σέρβις. Ένα δίκλινο δωμάτιο θα σας κοστίσει περίπου 60 ευρώ. Στην περιοχή της Place Sainte-Catherine, το Citadines διαθέτει studios με κουζίνα και μπάνιο σε τιμές που δεν ξεπερνούν τα 100 ευρώ.

Φαγητό και Διασκέδαση

Στην πατρίδα τα σοκολάτας, της βέλγικης μπύρας, της βάφλας, των gourmet γεύσεων και των τηγανιτών πατατών με μαγιονέζα, αποκλείεται να πεινάσετε. Αρχίστε τις γαστρονομικές σας περιηγήσεις από τα βραβευμένα με τρία αστέρια Michelin Comme chez Soi και Bruneau για gourmet δημιουργίες, συνεχίστε στο La Meilleure Jeunesse (Rue de l’ Aurore 58) για βελγική κουζίνα με διεθνείς επιρροές ή κατευθυνθείτε στο Delirium Café (Impasse de la Fidelite) για περισσότερα από 2000 είδη μπύρας.

Αυθεντική βέλγικη κουζίνα θα δοκιμάσετε στο In’t Spinnekopke (Place du Jardin aux Fleurs 1) και στον εξαιρετικό χώρο του Belga Queen (Rue Fossé aux Loups 32), για ιταλικό κατευθυνθείτε στο πάντα κατάμεστο Le Stelle (Avenue Louis Bertrand 53) ενώ αν νοσταλγήσετε ζουμερά burgers και T-bone steaks, το καλύτερο αμερικάνικο “diners” της πόλης ακούει στο όνομα Milkbar Le Balmoral (Place Brugmann 21). Τις διάσημες, βελγικές frites –τηγανιτές πατάτες– θα τις βρείτε στα καλύτερά τους στο Maison Antoine (Place Jourdan 1), ενώ οι… ψαροφάγοι θα εκτιμήσουν ιδιαίτερα το L’Ecailler du Palais Royal (Rue Bodenbroek 18).

Μεγάλη ποικιλία σε ετικέτες μπύρας θα βρείτε, επίσης, στο Chez Moeder Lambic (Rue de Savoie 68) ενώ οι λάτρεις του κρασιού θα αισθανθούν ότι βρέθηκαν στον παράδεισο στο Winery (Place Brugmann 18). Για επιδόρπιο, οπωσδήποτε στις σοκολατερί του Sablon, καθώς και στο Planete Chocolat (Rue du Lombard 24). Μια στάση για βάφλες στο Dandoy της Rue Charles Buls επιβάλλεται.

Για τα… ξενύχτια σας, παρά τις κακεντρεχείς φήμες, η πόλη διαθέτει αρκετές επιλογές. Από τα μεγαλύτερα club, με τακτικές μετακλήσεις DJs από όλο τον κόσμο, είναι το The Fuse (Rue Blaes 208), live jazz θα ακούσετε στο Archiduc (Rue Dansaert 6), house tunes σε ντεκόρ που αποτίνει φόρο τιμής στον Νταλί στο Dali’s Bar (Petite Rue des Bouchers 35) και disco στο Le Soho Club (Boulevard du Triomphe 47). Άλλες καλές επιλογές στο κέντρο είναι τα You Night Club (Rue Duquesnoy 18), Le Roi des Belges (Rue Jules Van Praet 35-37) και Walvis (Rue Dansaert 209).