της Ηρώς Κουνάδη
Προειδοποίηση. Ό,τι έχετε ακούσει για το Άμστερνταμ είναι αλήθεια. Όλα, μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια –αυτή που μοιάζει τραβηγμένη στην υπερβολή της, και εκλαμβάνεται από την πλειοψηφία των υπολοίπων Ευρωπαίων ως αστικός μύθος.
Ιδρυθέν περί τα τέλη του 12ου αιώνα, το Άμστερνταμ εξελίχθηκε πολύ γρήγορα σε ένα από τα σημαντικότερα οικονομικά, εμπορικά και πολιτιστικά κέντρα της Μεσαιωνικής Ευρώπης, γνώρισε τη χρυσή εποχή του κατά την αποικιοκρατική περίοδο του 17ου αιώνα και κατάφερε να βγει σχεδόν αλώβητο από την τραγωδία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αντικρίζοντας τον 21ο αιώνα με το υπεροπτικό, και ταυτόχρονα συγκαταβατικό, βλέμμα της αδιαφιλονίκητης ευρωπαϊκής πρωτεύουσας της ελευθερίας.
Κι αν η ελευθερία αυτή έγινε, στο πέρασμα του χρόνου, αντικείμενο διενέξεων, αμφισβήτησης, κατηγοριών περί τουριστικού κινήτρου και υπερβολής, και προσπαθειών φίμωσης και καταστολής, η πόλη κατάφερε να κρατήσει την ατμόσφαιρα και το χρώμα της και να αποδείξει περίτρανα ότι έχει πολλά περισσότερα να προσφέρει στους επισκέπτες της από την εκτόνωση των νεανικών απωθημένων για την οποία διαφημίζεται, ηθελημένα ή μη.
Σπουδαία δείγματα αρχιτεκτονικής, κυρίως του 17ου και 18ου αιώνα, αμέτρητα μουσεία που στεγάζουν μεγάλο μέρος της ιστορίας της πόλης, της συμβολής της στις τέχνες και τον πολιτισμό αλλά και της σύγχρονης κουλτούρας της, μοναδική ρυμοτομία και ατμόσφαιρα, στην οποία δε συντελούν μόνο η χαλαρή διάθεση κατοίκων και επισκεπτών και τα ολονύχτια πάρτι, αλλά και οι εικόνες εκείνες που χάρισαν στο Άμστερνταμ το προσωνύμιο ”Βενετία του Βορρά”, συνθέτουν το προφίλ μιας πόλης που μάλλον αδικείται από την αντίληψη πως όλοι την επισκέπτονται για την ελαστικότητα του νομοθετικού πλαισίου της.
Το κέντρο του Άμστερνταμ, που αντιστοιχεί ουσιαστικά στην παλιά πόλη και διατηρεί σχεδόν το σύνολο της αρχιτεκτονικής και ρυμοτομίας της, είναι το ημικύκλιο που οριοθετείται από τα πέντε ομόκεντρα κανάλια, Singel, Herengracht, Keizersgracht, Prinsengracht και Singelgracht. Καθένα με το δικό του προσωπικό ύφος, που διαμορφώνεται ανάλογα με τα κτίρια που το πλαισιώνουν, τα κανάλια αποτελούν ένα αξιοθέατο από μόνα τους. Το Herengracht ήταν η συνοικία των πλουσιότερων εμπόρων της πόλης, κατά τη χρυσή εποχή του 17ου αιώνα, και διατηρεί μέχρι σήμερα τον αριστοκρατικό του αέρα, ενώ στο Prinsengracht θα δείτε μερικά από τα μικρότερα σε πλάτος κτίρια της πόλης.
Στο κέντρο του ημικυκλίου, σημείο εκκίνησης πολλών διαδρομών εξερεύνησης της πόλης, βρίσκεται ο κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός (Centraal Station). Η πλειοψηφία των ξενοδοχείων, αξιοθέατων, εστιατορίων και νυχτερινής ζωής εν γένει είναι συγκεντρωμένη σε αυτή την περιοχή.
Ξεκινώντας την περιήγησή σας εδώ, καλό θα ήταν, προς αποφυγή εκπλήξεων, να θεωρήσετε δεδομένο ότι θα χαθείτε αρκετές φορές, τουλάχιστον μέχρι να συνηθίσετε τη διάταξη των καναλιών και τη λογική με την οποία τέμνουν τους δρόμους –ή μήπως είναι το αντίθετο;
Επόμενη οπτική πρόκληση –που όμως συνηθίζεται ευκολότερα– είναι τα κτίρια στις όχθες των καναλιών που γέρνουν προς τα εμπρός. Η αρχιτεκτονική αυτή καινοτομία έχει έναν πολύ πρακτικό λόγο ύπαρξης: την ασφαλή μεταφορά των πιάνων, που έπρεπε, κατά τις μετακομίσεις, να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν από τα παράθυρα, εξαιτίας των στενών σκαλών που συνέδεαν τους ορόφους.
Ξεκινώντας από τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό διασχίζουμε τον πολυσύχναστο δρόμο Damrak, όπου κυλούσε ο Άμστελ πριν την κατασκευή του φράγματος που έδωσε στην πόλη το όνομά της –το αρχικό Amstelredam, φράγμα στον Άμστελ, έγινε, με τα χρόνια, Amsterdam. Μπαρ, café, coffee shops, εστιατόρια, θέατρα και καταστήματα τουριστικών ειδών είναι συγκεντρωμένα εδώ, και στους γύρω δρόμους, ενώ από το σημείο αυτό ξεκινά και η περίφημη συνοικία με τα κόκκινα φανάρια, η οποία αποτελεί περισσότερο τουριστική ατραξιόν και λιγότερο κακόφημη γειτονιά.
Οι ”βιτρίνες” που αποτελούν το σήμα κατατεθέν της περιοχής συγκεντρώνουν περισσότερο πλήθη περίεργων τουριστών παρά υποψήφιων ”πελατών”, πολλά ξενοδοχεία, εστιατόρια και café ακριβώς δίπλα σφύζουν από ζωή όλες τις ώρες της ημέρας, και η περιοχή γενικότερα απέχει μακράν από την ατμόσφαιρα παρανομίας και υποκόσμου που αποπνέουν αντίστοιχες συνοικίες άλλων πόλεων. Πρόκειται, άλλωστε, για κατοικημένη περιοχή, η οποία με το φως της ημέρας δε θυμίζει σε τίποτα τις νυχτερινές της εικόνες. Εδώ βρίσκεται και η παλαιότερη από τις εκκλησίες του Άμστερνταμ, η γοτθική Oude Kerk.
Συνεχίζοντας την περιήγηση, καταλήγουμε, μέσω της Damrak, στην πλατεία Dam, με το εντυπωσιακό θερινό ανάκτορο της βασίλισσας, όπου γιορτάζεται η εθνική Ημέρα της Βασίλισσας, στις 30 Απριλίου. Εδώ αξίζει να αφιερώσετε αρκετό χρόνο, για να θαυμάσετε τόσο το ίδιο το παλάτι, μοναδικό δείγμα αρχιτεκτονικής του 17ου αιώνα, όσο και τα υπόλοιπα αξιοθέατά της, όπως το άγαλμα του Άτλαντα που κουβαλά στους ώμους του τη Γη, τον πύργο με το καμπαναριό, το παράρτημα του μουσείου της Madame Tussaud, την γοτθική βασιλική του 15ου αιώνα Neuwe Kerk και, ακριβώς απέναντι, το Εθνικό Μνημείο, αφιερωμένο στη μνήμη των θυμάτων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Κοντά στην Dam, στον αριθμό 263 της οδού Prinsengracht, βρίσκεται το σπίτι όπου η Άννα Φρανκ έγραψε το περίφημο ημερολόγιό της. Το κτίριο χρονολογείται από το 1635, ενώ τα δωμάτια πίσω από τη βιβλιοθήκη, όπου κρυβόταν η οικογένεια από το 1942 έως το 1944 είναι σήμερα επισκέψιμα.
Από εδώ ξεκινά η περίφημη περιοχή Jordaan, με τα κανάλια και τους δρόμους που φέρουν αποκλειστικά ονόματα λουλουδιών και δέντρων, τα διατηρητέα κτίρια του 17ου αιώνα, τα δημοφιλή brown cafes, εξολοκλήρου διακοσμημένα με ξύλο, και τις stylish boutiques. Φτωχική συνοικία εργατικών κατοικιών πριν από μερικούς αιώνες, το Jordan θεωρείται σήμερα μία από τις πλέον artistic περιοχές της πόλης.
Νοτιότερα του κέντρου, αμέσως μετά το κανάλι Singelgracht, η πλατεία Museumplein φιλοξενεί το Royal Concert Hall, καθώς και τρία από τα πλέον ενδιαφέροντα μουσεία της πόλης –το εντυπωσιακό μουσείο Van Gogh, φιλοξενεί πλούσια συλλογή των έργων του Ολλανδού ζωγράφου, το Rijksmuseum κατέχει τον τίτλο του εντυπωσιακότερου μουσείου τέχνης και ιστορίας της πόλης, με έργα των Rembrant, Vermeer και άλλων Ολλανδών δημιουργών, ενώ το Stedelijk είναι το δημοτικό μουσείο σύγχρονης τέχνης.
Πολύ κοντά στην Museumplein, το Vondelpark αποτελεί μία όαση πρασίνου, εντυπωσιακότατης έκτασης, που σφύζει από ζωή καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Στο πάρκο στεγάζεται και το μουσείο κινηματογράφου, που προβάλλει καθημερινά τρεις επιλεγμένες ταινίες.
Μία επίσκεψη αξίζει, επίσης, και ο βοτανικός κήπος Hortus Botanicus, που ανήκε παλαιότερα στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, ενώ αν αποφασίσετε να επισκεφθείτε τον παρακείμενο ζωολογικό κήπο Artis υπολογίστε τουλάχιστον ένα ολόκληρο πρωινό. Ένας από τους μεγαλύτερους και παλαιότερους -ιδρύθηκε το 1838- ζωολογικούς κήπους της Ευρώπης, φιλοξενεί ζώα –από πιγκουΐνους και θαλάσσιους ελέφαντες μέχρι βίσονες και οπόσουμ– στο φυσικό τους περιβάλλον, αλλά και το εντυπωσιακότερο, ίσως, ενυδρείο που είδατε ποτέ –σε ένα διώροφο κτίριο που θα σας κάνει να κολλήσετε για ώρες– και πλανητάριο και μουσείο φυσικής ιστορίας.
Για πάσης φύσεως αγορές και σουβενίρ, εκτός των τυποποιημένων καταστημάτων με τουριστικά είδη, κατευθυνθείτε στη Waterlooplein. Η υπαίθρια αγορά που στήνεται καθημερινά εδώ προσφέρει κυριολεκτικά τα πάντα –από τρόφιμα μέχρι σουβενίρ και έργα τέχνης– σε λογικότατες τιμές και με αδιαφιλονίκητο extra bonus τη μοναδική, αν και πολύβουη, ατμόσφαιρα κλασσικού ευρωπαϊκού street market. Ιδανικοί για window shopping, καθ’ ότι οικονομικά ασύμφοροι, είναι οι δύο εμπορικοί πεζόδρομοι που καταλήγουν στην Dam, Kalverstraat και Nieuwendijk.
Σε γενικές γραμμές, το Άμστερνταμ μπορείτε να το διασχίσετε άνετα με τα πόδια –αν και ο αγαπημένος τρόπος μετακίνησης των ντόπιων είναι το ποδήλατο, που συνιστάται ανεπιφύλακτα αν δεν κάνει πολύ κρύο, δεδομένου ότι όλη η πόλη είναι αξιοπρόσεκτα επίπεδη. Η ενοικίαση ποδηλάτου θα σας κοστίσει περίπου 15-20 ευρώ την ημέρα, ενώ με 3 ευρώ επιπλέον ασφαλίζετε το ποδήλατο για την περίπτωση κλοπής, η οποία είναι εξαιρετικά πιθανή.
Το δίκτυο συγκοινωνιών είναι εξαιρετικό, με τέσσερις γραμμές μετρό και δεκαέξι τραμ να καλύπτουν το σύνολο της πόλης και τα προάστια. Οι κάτοικοι είναι φιλικότατοι, με πολύ ελάχιστες εξαιρέσεις, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία μιλά άριστα αγγλικά.
Αυτό που τελικά μένει από το Άμστερνταμ όταν κανείς συνηθίσει –και χορτάσει– την αίσθηση της ελευθερίας που διέπει σχεδόν τα πάντα, τον χαλαρό τρόπο ζωής, την τόσο αρμονική συνύπαρξη του υδάτινου στοιχείου με τη στεριά που μοιάζει να το πλαισιώνει, αντί να πλαισιώνεται από αυτό, και την πολυπολιτισμική κουλτούρα του είναι η εικόνα μιας πόλης που κατέκτησε το επίπεδο ζωής της και τη γοητεία της, όχι τόσο επειδή οι κάτοικοί της έκαναν τις επιλογές τους, όσο επειδή σεβάστηκαν τις επιλογές των άλλων. Μιας πόλης που θα μπορούσε να αποτελεί μοντέλο για τις πόλεις του μέλλοντος. Μιας πόλης που, πολύ περισσότερο από όμορφη, είναι αυθεντική.
Διαμονή
Δεδομένου ότι το Άμστερνταμ αριθμεί πάνω από 400 καταλύματα, από οικονομικής κατηγορίας μέχρι πολυτελείας, είναι πολύ πιθανότερο να δυσκολευτείτε στην επιλογή, παρά στην εύρεση δωματίου. Παρ’ όλα αυτά, αν ταξιδεύετε σε περίοδο αιχμής, ή Σαββατοκύριακο, καλό θα ήταν να κάνετε εγκαίρως κράτηση, καθώς η πόλη πλημμυρίζει κυριολεκτικά από επισκέπτες που φτάνουν εδώ από γειτονικές χώρες, όπως το Βέλγιο, η Γαλλία και η Γερμανία, για διακοπές ή απλώς για Σαββατοκύριακο.
Μερικές από τις καλύτερες επιλογές διαμονής είναι οι εξής.
Το συγκρότημα Bridgewater Residences, στην καρδιά της πόλης, στο κανάλι Keizersgracht προσφέρει εννέα κατοικίες με ένα, δύο ή τρία υπνοδωμάτια, σαλόνι και κουζίνα που χρονολογούνται από το 1687. Πρόσφατα ανακαινισμένα και πλήρως εξοπλισμένα με όλες τις σύγχρονες παροχές και ανέσεις, τα δωμάτια φέρουν τα ονόματα διάσημων Ολλανδών ζωγράφων και δημιουργών, τα έργα των οποίων ενέπνευσαν τους ιδιοκτήτες για τη διακόσμηση του καθενός από αυτά. Οι τιμές ξεκινούν από 225 ευρώ.
Στο κανάλι Singel, το ξενοδοχείο Estherea συνδυάζει την αύρα του 17ου αιώνα, οπότε και κτίσθηκε, με τη φιλική εξυπηρέτηση και όλες τις παροχές που θα περιμένατε από ένα ξενοδοχείο 4 αστέρων. Τα 71 πλήρως ανακαινισμένα δωμάτιά του είναι διακοσμημένα με μοναδικό στυλ, καθένα διαφορετικό από το άλλο, και εξοπλισμένα με χρηματοκιβώτιο, minibar, ασύρματη πρόσβαση στο internet, δορυφορική τηλεόραση, ραδιόφωνο και DVD player. Οι τιμές ξεκινούν από 175 ευρώ.
Αν αναζητάτε μία πρωτότυπη ιδέα διαμονής, το δημοφιλές HouseBoat Phildutch αποτελεί την ιδανική επιλογή. Πέντε λεπτά από την Museumplein, το καράβι – ξενοδοχείο προσφέρει δωμάτια εξοπλισμένα με τηλεόραση, ραδιόφωνο, κουζίνα, καφετιέρα, ξυπνητήρι, πλυντήριο και στεγνωτήρα και, βέβαια, μαγευτική θέα στο κανάλι, τα οποία δε θα σας κοστίσουν περισσότερα από 50 ευρώ κατ’ άτομο.
Φαγητό και διασκέδαση
Προς απογοήτευση όσων θεωρούν πως για να γνωρίσεις μια χώρα πρέπει να δοκιμάσεις και την κουζίνα της, οι Ολλανδοί θεωρούν πως η δική τους δεν είναι αξιοπρόσεκτη –και δεν επενδύουν στο ελάχιστο για την προβολή της.
Έτσι, στο Άμστερνταμ είναι πολύ εύκολο να βρείτε εστιατόρια που σερβίρουν πολυνησιακή, ασιατική, σουριναμέζικη, ινδονησιακή, μεξικάνικη και ιταλική κουζίνα, φαλάφελ, γύρο και τηγανιτές πατάτες, αλλά πολύ δύσκολο να δοκιμάσετε έστω και ένα πιάτο αυθεντικής ολλανδικής κουζίνας –με εξαίρεση τις προαναφερθείσες πατάτες, που σερβίρονται με μαγιονέζα σε συσκευασίες ”to go” και θεωρούνται, από τη νεολαία της πόλης, εθνικό πιάτο.
Όταν δεν αντέξετε άλλες, κατευθυνθείτε στο Iguazu (Prinsengracht 703) για μερικά από τα καλύτερα φιλέτα και T-bone steaks της πόλης, με Βραζιλιάνικη – Αργεντίνικη φιλοσοφία και εξαιρετικές sauce με εμφανείς τις επιρροές από τις λατινοαμερικανικές χώρες. Οι φίλοι του καλού –αν και όχι απαραίτητα καλοψημένου– κρέατος θα εκτιμήσουν και το Parana (Geldersekade 5), όπου το κρέας ψήνεται στα κάρβουνα. Και για τα δύο υπολογίστε περίπου 25 ευρώ το άτομο.
Από τους καλύτερους εκπροσώπους της ασιατικής κουζίνας στην πόλη, το Top Thai (Herenstraat 22) κοντά στο σπίτι της Άννας Φρανκ, σερβίρει ταϊλανδέζικες σπεσιαλιτέ με ποικιλία sauce και, βέβαια μπαχαρικών –ζητήστε την σαλάτα Papaya Pok Pok, για μία από τις πλέον πικάντικες γεύσεις που δοκιμάσατε ποτέ. Υπολογίστε περίπου 25-30 ευρώ το άτομο. Οικονομικότερο, αλλά εξίσου καλό, είναι το Eat Mode (Zeedijk 105), όπου θα έχετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε ιαπωνική, κινέζικη και βιετναμέζικη κουζίνα με μόλις 15-20 ευρώ το άτομο.
Για όσους αναζητούν κάτι περισσότερο πρωτότυπο, την απουσία εθνικής κουζίνας έρχεται να αντισταθμίσει το Semhar, με πιάτα και γεύσεις κατ’ ευθείαν από την Αιθιοπία. Κρέατα, λαχανικά, παραδοσιακές πίτες, ακόμη και… αιθιοπική μπύρα, στην τιμή των 13 ευρώ το άτομο.
Η βραδινή, αλλά και εν γένει, διασκέδαση στο Άμστερνταμ, παρά τα όσα λέγονται, δεν εξαντλείται στα ναρκωτικά. Τα coffee shops που διαθέτουν μαριχουάνα και χασίς κανονικά δεν πωλούν αλκοόλ –και αντίστροφα, στα μεγάλα bar και club της πόλης δε θα βρείτε κατάλογο αντίστοιχων ουσιών.
Έτσι, γύρω στη 1.00 μετά τα μεσάνυχτα, οπότε κλείνουν τα μπαράκια και τα coffee shops, το κέντρο της νυχτερινής ζωής μετατοπίζεται λίγο έξω από το κέντρο, στη Leidseplein, που φιλοξενεί μερικά από τα καλύτερα bar και club της πόλης.
Εδώ αξίζει να επισκεφθείτε τα μεγάλα dance clubs Zebra, Jimmy Woo και Sugar Factory, για ολονύχτιο clubbing. Εξίσου καλό και το lounge bar The Mansion, ενώ για κοκτέιλ ιδανική πρόταση αποτελεί το Suzi Wong.
Στη Rembrandtplein, στις όχθες του ποταμού Amstel βρίσκεται ένα από τα μέλη της διεθνούς φήμης αλυσίδας Ice Bar, εξολοκλήρου φτιαγμένο από πάγο –για όσους δεν αντέξουν, ακριβώς δίπλα υπάρχει το ζεστό lounge bar με το… οξύμωρο όνομα Xtra Cold. Μια επίσκεψη αξίζει, επίσης, και το massive club Escape.
Live μουσική, που ποικίλλει από rock και jazz μέχρι blues και funk, θα ακούσετε στο The Waterhole (Korte Leidse-dwars-str 49), ενώ οι φανατικοί της jazz θα εκτιμήσουν περισσότερο τα Alto (Korte Leidse-dwars-str 115) και Bourbon Street (Leidse-kruis-straat 6).
