Ακρόπολη: Μια μέρα… πάνω από την Αθήνα
Τι υπάρχει πίσω από τον Παρθενώνα; Από πού βλέπεις την ωραιότερη θέα στην πόλη; Κάνουμε ταχύρρυθμα μαθήματα αθηναϊκής ιστορίας στην Ακρόπολη.
Κείμενο: Ηρώ Κουνάδη
Φωτογραφίες: Γιώργος Παπαδόπουλος
Απογευματάκι στην ταράτσα του 360, στο Μοναστηράκι. Η Ίβα από την Ταϊβάν με τον ολλανδό φίλο της, τον Γουίλιαμ, μας περιγράφουν μισολαχανιασμένοι ακόμα τις πρώτες εντυπώσεις τους από την ανάβαση στην Ακρόπολη. «Καλά, εσείς θα έχετε ανέβει εκεί πάνω εκατό φορές» λέει εκείνη τελικά, με το βλέμμα ακόμα καρφωμένο στον Παρθενώνα. Τα πρώτα δευτερόλεπτα σιωπής διαδέχονται κάτι βεβιασμένα “well…” και μερικές πρόχειρες φιλοσοφίες περί των πραγμάτων που έχεις δίπλα σου και δεν τα εκτιμάς. Τέσσερις Έλληνες στην παρέα, και κανείς μας δεν είχε δει από κοντά τον Παρθενώνα την τελευταία εικοσαετία.
Είναι κάπως ντροπιαστικό όταν χρειάζεται να το παραδεχτείς, αλλά για τη συντριπτική πλειοψηφία των Αθηναίων ο βράχος της Ακρόπολης είναι περισσότερο ντεκόρ (της πλατείας του Μοναστηρακίου, του ρομαντικού εστιατορίου που κλείνεις τραπέζι για να γιορτάσεις επέτειο, του αγαπημένου σου μπαρ, του καλύτερου θερινού σινεμά, της Πατησίων όταν την οδηγείς με κατεύθυνση προς την Ομόνοια) και λιγότερο προορισμός.
Το διαπιστώνεις εύκολα, από το γεγονός ότι οι υπάλληλοι στο γκισέ των εισιτηρίων θα σου μιλήσουν πρώτα αγγλικά –και σε εκείνο το δευτερόλεπτο απορίας αν τους απαντήσεις ελληνικά. Το διαπιστώνεις, επίσης, αν δοκιμάσεις να απαντήσεις σε κουίζ όπως αυτό μια ερώτηση του τύπου «τρία μνημεία του βράχου της Ακρόπολης, εκτός από τον Παρθενώνα». Και το διαπιστώνεις, τέλος, αν δοκιμάσεις να μετρήσεις την αναλογία ντόπιων προς τουρίστες, όταν τελικά πάρεις την απόφαση να ανηφορίσεις από τον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου προς την Ακρόπολη, όχι για να χαζέψεις την θέα της πόλης από τον Άρειο Πάγο, αλλά για να περάσεις επιτέλους από το γκισέ των εισιτηρίων προς τα Προπύλαια.
Τα πρώτα βήματα στην Ακρόπολη
Αν υπάρχει ένα σημείο σε ολόκληρο τον ιερό βράχο που συγκεντρώνει στο μεγαλύτερο ποσοστό της αυτή την «ενέργεια» για την οποία μιλάμε πρώτα όταν αναφερόμαστε σε αρχαιολογικούς χώρους, αυτό είναι αναμφισβήτητα τα Προπύλαια. Τα πέτρινα σκαλιά που ανεβαίνεις (κάνοντας ζιγκ-ζαγκ ανάμεσα σε τουρίστες που φωτογραφίζονται λαχανιασμένοι) δεν «βλέπουν» τον Παρθενώνα –ίσως γι’ αυτό η πρώτη φορά που τον αντικρίζεις από κοντά, ακριβώς τη στιγμή που φτάνεις στο τελευταίο σκαλοπάτι, σχεδόν σου κόβει την ανάσα.
Τον ναό της Αθηνάς Νίκης, στα δεξιά των Προπυλαίων, οι «πρωτάρηδες» τον προσέχουν μόνο κατεβαίνοντας –γιατί κατά κανόνα είναι πολύ απασχολημένοι να κοιτούν προς τα πάνω, πίσω από ποιο από τα επόμενα σκαλιά θα φανεί ο Παρθενώνας. Αν υπήρχε κι άλλη έξοδος, θα λέγαμε ότι είναι κρίμα: Ο μικρός ναός με τους ιωνικούς κίονες –από τέσσερις στην μπροστινή και την πίσω πλευρά– που αγναντεύει από τον πυργίσκο επάνω στον οποίο είναι χτισμένος την μεγαλειώδη απεραντοσύνη της Αθήνας, είναι πιθανότατα ένα από τα ομορφότερα κτίσματα της Ακρόπολης. Θυμηθείτε να τον προσέξετε κατεβαίνοντας.
Ένα μικρό αρχιτεκτονικό θαύμα που το έλεγαν Παρθενώνα
Είναι μάλλον δύσκολο να το διακρίνετε πίσω από όλες αυτές τις σκαλωσιές με τις οποίες το έχουν προικίσει οι αιώνιες αναστηλώσεις του, αλλά το εντυπωσιακότερο χαρακτηριστικό του Παρθενώνα –αν τον παρατηρήσετε, για παράδειγμα, σε τρισδιάστατες αναπαραστάσεις της εποχής που χτίστηκε– είναι ότι έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να διορθώνει το οπτικό λάθος του ανθρώπινου ματιού: Αν τις κοιτούσατε από μπροστά, οι δεκαεπτά κολώνες στις μακριές πλευρές του θα έπρεπε να μοιάζουν προς το τέλος να συγκλίνουν –όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, με τα δέντρα στις άκρες των δρόμων όταν τα κοιτάζουμε από μακριά. Στην πραγματικότητα, έχουν κατασκευαστεί έτσι ώστε να μην δημιουργούν αυτή την οφθαλμαπάτη.
Το δεύτερο εντυπωσιακότερο χαρακτηριστικό του, είναι ότι χρειάστηκε λιγότερα από δέκα χρόνια να χτιστεί, συν άλλα έξι που χρειάστηκε ο Φειδίας για να ολοκληρώσει τον διάκοσμό του. Για την ακρίβεια, η οικοδόμηση ξεκίνησε το 447 π.Χ. και ο ναός ολοκληρώθηκε (των αγαλμάτων και των γλυπτών της διακόσμησης που ζήλεψε και ξήλωσε ο Έλγιν περιλαμβανομένων) το 432 π.Χ. Συγκρίνετε τώρα πόσες δεκαετίες κρατούν οι αναστηλώσεις (περί τις τέσσερις, αν δε μετρήσουμε εκείνες που έγιναν πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο) και αναστενάξτε μαζί μας.
Περπατώ εις τον βράχο
Όταν καταφέρετε να ξεκολλήσετε από τα μαρμάρινα παγκάκια της βορειοδυτικής πλευράς (που είναι αυτή με τις λιγότερες σκαλωσιές, και άρα την ωραιότερη θέα-από-κοντά στον Παρθενώνα) θα θυμηθείτε ότι υπάρχουν και άλλα μνημεία στην Ακρόπολη. Αναλυτικές πληροφορίες για καθένα από αυτά θα βρείτε εδώ.
Το Ερέχθειο είναι πιθανότατα το πρώτο που θα σας τραβήξει την προσοχή, με τις έξι Καρυάτιδες στη μία του πλευρά (οι οποίες είναι αντίγραφα: πέντε από τις αυθεντικές βρίσκονται στο Μουσείο της Ακρόπολης και η έκτη στο Βρετανικό Μουσείο) και τους έξι ιωνικούς κίονες στην άλλη. Ο ναός ήταν χωρισμένος στη μέση, και αφιερωμένος στη λατρεία της Αθηνάς και του Ποσειδώνα –που οι λάτρεις της μυθολογίας θα θυμούνται ότι κάποια στιγμή μάλωσαν για την κυριαρχία της Αθήνας, με την Αθηνά να αναδεικνύεται τελικά νικήτρια.
Οι εκπλήξεις, βέβαια δεν τελειώνουν εδώ: Μια περιήγηση χωρίς συγκεκριμένο προορισμό γύρω από τον Παρθενώνα αποκαλύπτει σε κάθε βήμα τη βάση ενός αρχαίου ναού που δεν επιβίωσε μέχρι σήμερα, μερικά περίτεχνα κιονόκρανα από έναν ρωμαϊκό ναό που προστέθηκε αργότερα στον ιερό βράχο, μια φωτογραφική έκθεση από τις αναστηλώσεις, και τη μία εντυπωσιακή θέα στην Αθήνα μετά την άλλη. Από τα πιο αγαπημένα μας σημεία, το πλάτωμα που θα αναγνωρίσετε εύκολα από την γιγάντια ελληνική σημαία που κυματίζει εκεί (αυτό που σκαρφάλωσαν, τότε στην Κατοχή, ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας για να κατεβάσουν την γερμανική σημαία και να υψώσουν στη θέση της την ελληνική) και το οποίο είναι πιθανότατα το μοναδικό σημείο της Αθήνας που αγναντεύει τα Αναφιώτικα από ψηλά.
Εκεί στο Νότο…
Στα πόδια του βράχου της Ακρόπολης απλώνεται αυτό που το Υπουργείο Πολιτισμού ονομάζει όχι ιδιαίτερα εύγλωττα «αρχαιολογικό χώρο νοτίου κλιτύος Ακροπόλεως»: Είναι, πρακτικά μιλώντας, το κομμάτι εκείνο της Ακρόπολης που περιλαμβάνει το (πάντα εντυπωσιακό, αλλά αυτό το ξέρετε) Ηρώδειο, το Ασκληπιείο και το εντυπωσιακό Θέατρο του Διονύσου. Στις κερκίδες αυτού του τελευταίου αξίζει να… αράξετε για λίγο, παρέα με τους τουρίστες, για να παρατηρήσετε λεπτομέρειες που δεν φαίνονται με την πρώτη ματιά, όπως τα εντυπωσιακά γλυπτά στο πίσω μέρος της σκηνής και τα λαξευμένα στα πέτρινα καθίσματα της πρώτης σειράς ονόματα των επισήμων που παρακολουθούσαν τις παραστάσεις των Παναθηναίων. Περισσότερες πληροφορίες για τα μνημεία στο νότιο τμήμα της Ακρόπολης θα βρείτε εδώ.
Και (τέλος) τα πρακτικά
- Το εισιτήριο της Ακρόπολης κοστίζει 12€. Το τσιμπημένο της τιμής αντισταθμίζεται από το γεγονός ότι ισχύει για την είσοδό σας, εκτός από την Ακρόπολη, και στην Αρχαία τη Ρωμαϊκή Αγορά, τον Κεραμεικό και το μουσείο του, τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού, το μουσείο της αρχαίας αγοράς και το Ολυμπιείο (ήτοι, τον Ναό του Ολυμπίου Διός στη Συγγρού). Μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε μέχρι και τέσσερις μέρες μετά την έκδοσή του, για μία είσοδο σε καθέναν από αυτούς τους χώρους.
- Η Ακρόπολη είναι ανοιχτή καθημερινά από τις 8.00 μέχρι τις 19.00, με την τελευταία είσοδο να πραγματοποιείται στις 18.30. Το ωράριο αυτό ισχύει μέχρι νεοτέρας –συνήθως περί τα μέσα Οκτωβρίου τίθεται σε ισχύ το λεγόμενο «χειμερινό ωράριο» που κλείνει τον χώρο στις 15.00.
- Ψύκτες νερού, ιδιαίτερα χρήσιμους αν δεν προνοήσατε να πάρετε μαζί σας το απαραίτητο μπουκαλάκι παγωμένο νερό, θα βρείτε έξω από το παλιό μουσείο της Ακρόπολης, ακριβώς πίσω από τον Παρθενώνα. Για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης (στραμπουλήγματα στα γλιστερά σημεία του βράχου, λιποθυμίες λόγω καύσωνα και άλλα τέτοια απευκταία αλλά καθημερινά) όπως και για αμαξίδια εμποδιζόμενων ατόμων λειτουργεί ανελκυστήρας –θα τον βρείτε, με λίγη βοήθεια από τους φύλακες, ακριβώς πίσω από το Ερέχθειο.
- Για να ξεκινήσετε την βόλτα σας στην Ακρόπολη, έχετε δύο επιλογές: Είτε να ακολουθήσετε το πλακόστρωτο του Πικιώνη που ξεκινά από την Διονυσίου Αρεοπαγίτου και ανηφορίζει μέχρι τα Προπύλαια, είτε να μπείτε από την εναλλακτική είσοδο της Νοτίου Κλιτύος, ακριβώς απέναντι από το Μουσείο της Ακρόπολης, που περνά πρώτα από το Θέατρο του Διονύσου και το Ασκληπιείο, πριν καταλήξει και αυτή –μέσω της αρχαίας, όσο και ανηφορικής, οδού Περιπάτου– στα Προπύλαια.
Φωτογραφίες: Γιώργος Παπαδόπουλος
Απογευματάκι στην ταράτσα του 360, στο Μοναστηράκι. Η Ίβα από την Ταϊβάν με τον ολλανδό φίλο της, τον Γουίλιαμ, μας περιγράφουν μισολαχανιασμένοι ακόμα τις πρώτες εντυπώσεις τους από την ανάβαση στην Ακρόπολη. «Καλά, εσείς θα έχετε ανέβει εκεί πάνω εκατό φορές» λέει εκείνη τελικά, με το βλέμμα ακόμα καρφωμένο στον Παρθενώνα. Τα πρώτα δευτερόλεπτα σιωπής διαδέχονται κάτι βεβιασμένα “well…” και μερικές πρόχειρες φιλοσοφίες περί των πραγμάτων που έχεις δίπλα σου και δεν τα εκτιμάς. Τέσσερις Έλληνες στην παρέα, και κανείς μας δεν είχε δει από κοντά τον Παρθενώνα την τελευταία εικοσαετία.
Είναι κάπως ντροπιαστικό όταν χρειάζεται να το παραδεχτείς, αλλά για τη συντριπτική πλειοψηφία των Αθηναίων ο βράχος της Ακρόπολης είναι περισσότερο ντεκόρ (της πλατείας του Μοναστηρακίου, του ρομαντικού εστιατορίου που κλείνεις τραπέζι για να γιορτάσεις επέτειο, του αγαπημένου σου μπαρ, του καλύτερου θερινού σινεμά, της Πατησίων όταν την οδηγείς με κατεύθυνση προς την Ομόνοια) και λιγότερο προορισμός.
Το διαπιστώνεις εύκολα, από το γεγονός ότι οι υπάλληλοι στο γκισέ των εισιτηρίων θα σου μιλήσουν πρώτα αγγλικά –και σε εκείνο το δευτερόλεπτο απορίας αν τους απαντήσεις ελληνικά. Το διαπιστώνεις, επίσης, αν δοκιμάσεις να απαντήσεις σε κουίζ όπως αυτό μια ερώτηση του τύπου «τρία μνημεία του βράχου της Ακρόπολης, εκτός από τον Παρθενώνα». Και το διαπιστώνεις, τέλος, αν δοκιμάσεις να μετρήσεις την αναλογία ντόπιων προς τουρίστες, όταν τελικά πάρεις την απόφαση να ανηφορίσεις από τον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου προς την Ακρόπολη, όχι για να χαζέψεις την θέα της πόλης από τον Άρειο Πάγο, αλλά για να περάσεις επιτέλους από το γκισέ των εισιτηρίων προς τα Προπύλαια.
Τα πρώτα βήματα στην Ακρόπολη
Αν υπάρχει ένα σημείο σε ολόκληρο τον ιερό βράχο που συγκεντρώνει στο μεγαλύτερο ποσοστό της αυτή την «ενέργεια» για την οποία μιλάμε πρώτα όταν αναφερόμαστε σε αρχαιολογικούς χώρους, αυτό είναι αναμφισβήτητα τα Προπύλαια. Τα πέτρινα σκαλιά που ανεβαίνεις (κάνοντας ζιγκ-ζαγκ ανάμεσα σε τουρίστες που φωτογραφίζονται λαχανιασμένοι) δεν «βλέπουν» τον Παρθενώνα –ίσως γι’ αυτό η πρώτη φορά που τον αντικρίζεις από κοντά, ακριβώς τη στιγμή που φτάνεις στο τελευταίο σκαλοπάτι, σχεδόν σου κόβει την ανάσα.
Τον ναό της Αθηνάς Νίκης, στα δεξιά των Προπυλαίων, οι «πρωτάρηδες» τον προσέχουν μόνο κατεβαίνοντας –γιατί κατά κανόνα είναι πολύ απασχολημένοι να κοιτούν προς τα πάνω, πίσω από ποιο από τα επόμενα σκαλιά θα φανεί ο Παρθενώνας. Αν υπήρχε κι άλλη έξοδος, θα λέγαμε ότι είναι κρίμα: Ο μικρός ναός με τους ιωνικούς κίονες –από τέσσερις στην μπροστινή και την πίσω πλευρά– που αγναντεύει από τον πυργίσκο επάνω στον οποίο είναι χτισμένος την μεγαλειώδη απεραντοσύνη της Αθήνας, είναι πιθανότατα ένα από τα ομορφότερα κτίσματα της Ακρόπολης. Θυμηθείτε να τον προσέξετε κατεβαίνοντας.
Ένα μικρό αρχιτεκτονικό θαύμα που το έλεγαν Παρθενώνα
Είναι μάλλον δύσκολο να το διακρίνετε πίσω από όλες αυτές τις σκαλωσιές με τις οποίες το έχουν προικίσει οι αιώνιες αναστηλώσεις του, αλλά το εντυπωσιακότερο χαρακτηριστικό του Παρθενώνα –αν τον παρατηρήσετε, για παράδειγμα, σε τρισδιάστατες αναπαραστάσεις της εποχής που χτίστηκε– είναι ότι έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να διορθώνει το οπτικό λάθος του ανθρώπινου ματιού: Αν τις κοιτούσατε από μπροστά, οι δεκαεπτά κολώνες στις μακριές πλευρές του θα έπρεπε να μοιάζουν προς το τέλος να συγκλίνουν –όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, με τα δέντρα στις άκρες των δρόμων όταν τα κοιτάζουμε από μακριά. Στην πραγματικότητα, έχουν κατασκευαστεί έτσι ώστε να μην δημιουργούν αυτή την οφθαλμαπάτη.
Το δεύτερο εντυπωσιακότερο χαρακτηριστικό του, είναι ότι χρειάστηκε λιγότερα από δέκα χρόνια να χτιστεί, συν άλλα έξι που χρειάστηκε ο Φειδίας για να ολοκληρώσει τον διάκοσμό του. Για την ακρίβεια, η οικοδόμηση ξεκίνησε το 447 π.Χ. και ο ναός ολοκληρώθηκε (των αγαλμάτων και των γλυπτών της διακόσμησης που ζήλεψε και ξήλωσε ο Έλγιν περιλαμβανομένων) το 432 π.Χ. Συγκρίνετε τώρα πόσες δεκαετίες κρατούν οι αναστηλώσεις (περί τις τέσσερις, αν δε μετρήσουμε εκείνες που έγιναν πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο) και αναστενάξτε μαζί μας.
Περπατώ εις τον βράχο
Όταν καταφέρετε να ξεκολλήσετε από τα μαρμάρινα παγκάκια της βορειοδυτικής πλευράς (που είναι αυτή με τις λιγότερες σκαλωσιές, και άρα την ωραιότερη θέα-από-κοντά στον Παρθενώνα) θα θυμηθείτε ότι υπάρχουν και άλλα μνημεία στην Ακρόπολη. Αναλυτικές πληροφορίες για καθένα από αυτά θα βρείτε εδώ.
Το Ερέχθειο είναι πιθανότατα το πρώτο που θα σας τραβήξει την προσοχή, με τις έξι Καρυάτιδες στη μία του πλευρά (οι οποίες είναι αντίγραφα: πέντε από τις αυθεντικές βρίσκονται στο Μουσείο της Ακρόπολης και η έκτη στο Βρετανικό Μουσείο) και τους έξι ιωνικούς κίονες στην άλλη. Ο ναός ήταν χωρισμένος στη μέση, και αφιερωμένος στη λατρεία της Αθηνάς και του Ποσειδώνα –που οι λάτρεις της μυθολογίας θα θυμούνται ότι κάποια στιγμή μάλωσαν για την κυριαρχία της Αθήνας, με την Αθηνά να αναδεικνύεται τελικά νικήτρια.
Οι εκπλήξεις, βέβαια δεν τελειώνουν εδώ: Μια περιήγηση χωρίς συγκεκριμένο προορισμό γύρω από τον Παρθενώνα αποκαλύπτει σε κάθε βήμα τη βάση ενός αρχαίου ναού που δεν επιβίωσε μέχρι σήμερα, μερικά περίτεχνα κιονόκρανα από έναν ρωμαϊκό ναό που προστέθηκε αργότερα στον ιερό βράχο, μια φωτογραφική έκθεση από τις αναστηλώσεις, και τη μία εντυπωσιακή θέα στην Αθήνα μετά την άλλη. Από τα πιο αγαπημένα μας σημεία, το πλάτωμα που θα αναγνωρίσετε εύκολα από την γιγάντια ελληνική σημαία που κυματίζει εκεί (αυτό που σκαρφάλωσαν, τότε στην Κατοχή, ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας για να κατεβάσουν την γερμανική σημαία και να υψώσουν στη θέση της την ελληνική) και το οποίο είναι πιθανότατα το μοναδικό σημείο της Αθήνας που αγναντεύει τα Αναφιώτικα από ψηλά.
Εκεί στο Νότο…
Στα πόδια του βράχου της Ακρόπολης απλώνεται αυτό που το Υπουργείο Πολιτισμού ονομάζει όχι ιδιαίτερα εύγλωττα «αρχαιολογικό χώρο νοτίου κλιτύος Ακροπόλεως»: Είναι, πρακτικά μιλώντας, το κομμάτι εκείνο της Ακρόπολης που περιλαμβάνει το (πάντα εντυπωσιακό, αλλά αυτό το ξέρετε) Ηρώδειο, το Ασκληπιείο και το εντυπωσιακό Θέατρο του Διονύσου. Στις κερκίδες αυτού του τελευταίου αξίζει να… αράξετε για λίγο, παρέα με τους τουρίστες, για να παρατηρήσετε λεπτομέρειες που δεν φαίνονται με την πρώτη ματιά, όπως τα εντυπωσιακά γλυπτά στο πίσω μέρος της σκηνής και τα λαξευμένα στα πέτρινα καθίσματα της πρώτης σειράς ονόματα των επισήμων που παρακολουθούσαν τις παραστάσεις των Παναθηναίων. Περισσότερες πληροφορίες για τα μνημεία στο νότιο τμήμα της Ακρόπολης θα βρείτε εδώ.
Και (τέλος) τα πρακτικά
- Το εισιτήριο της Ακρόπολης κοστίζει 12€. Το τσιμπημένο της τιμής αντισταθμίζεται από το γεγονός ότι ισχύει για την είσοδό σας, εκτός από την Ακρόπολη, και στην Αρχαία τη Ρωμαϊκή Αγορά, τον Κεραμεικό και το μουσείο του, τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού, το μουσείο της αρχαίας αγοράς και το Ολυμπιείο (ήτοι, τον Ναό του Ολυμπίου Διός στη Συγγρού). Μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε μέχρι και τέσσερις μέρες μετά την έκδοσή του, για μία είσοδο σε καθέναν από αυτούς τους χώρους.
- Η Ακρόπολη είναι ανοιχτή καθημερινά από τις 8.00 μέχρι τις 19.00, με την τελευταία είσοδο να πραγματοποιείται στις 18.30. Το ωράριο αυτό ισχύει μέχρι νεοτέρας –συνήθως περί τα μέσα Οκτωβρίου τίθεται σε ισχύ το λεγόμενο «χειμερινό ωράριο» που κλείνει τον χώρο στις 15.00.
- Ψύκτες νερού, ιδιαίτερα χρήσιμους αν δεν προνοήσατε να πάρετε μαζί σας το απαραίτητο μπουκαλάκι παγωμένο νερό, θα βρείτε έξω από το παλιό μουσείο της Ακρόπολης, ακριβώς πίσω από τον Παρθενώνα. Για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης (στραμπουλήγματα στα γλιστερά σημεία του βράχου, λιποθυμίες λόγω καύσωνα και άλλα τέτοια απευκταία αλλά καθημερινά) όπως και για αμαξίδια εμποδιζόμενων ατόμων λειτουργεί ανελκυστήρας –θα τον βρείτε, με λίγη βοήθεια από τους φύλακες, ακριβώς πίσω από το Ερέχθειο.
- Για να ξεκινήσετε την βόλτα σας στην Ακρόπολη, έχετε δύο επιλογές: Είτε να ακολουθήσετε το πλακόστρωτο του Πικιώνη που ξεκινά από την Διονυσίου Αρεοπαγίτου και ανηφορίζει μέχρι τα Προπύλαια, είτε να μπείτε από την εναλλακτική είσοδο της Νοτίου Κλιτύος, ακριβώς απέναντι από το Μουσείο της Ακρόπολης, που περνά πρώτα από το Θέατρο του Διονύσου και το Ασκληπιείο, πριν καταλήξει και αυτή –μέσω της αρχαίας, όσο και ανηφορικής, οδού Περιπάτου– στα Προπύλαια.
