Κουκλόσπιτο: Ίψεν με εξαιρετικές ερμηνείες

της Ιωάννας Γκομούζα

Αυτή την Νόρα θα τη θυμόμαστε για καιρό. Για την εσωτερική ερμηνεία της Αμαλίας Μουτούση και το συνολικά ικανό, συντονισμένο δυναμικό στην παράσταση που σκηνοθετεί ο Γιώργος Σκεύας.

Δύσκολο να πάρεις τα μάτια σου από πάνω της. Από τη στιγμή που εμφανίζεται σιγοτραγουδώντας ανέμελα μια χριστουγεννιάτικη μελωδία σ’ ένα σπίτι και μια κοινωνία που τη θέλει εσαεί υπάκουο παιδί έως την τελική έξοδο προς την ενήλικη οδό της αυτογνωσίας, η Αμαλία Μουτούση κυριεύει τη σκηνή με την παρουσία της.

Κι εσύ μένεις να «ρουφάς» κάθε της βήμα, μ’ έναν ασυναίσθητο φόβο, μην τυχόν χάσεις τον παραμικρό τονισμό, το απειροελάχιστο νεύμα που θα καταθέσει στο χτίσιμο του εμβληματικού ρόλου.

Γιατί στην προσέγγιση της Νόρας, όπως και στις υπόλοιπες ερμηνείες της παράστασης, καθετί έχει τη θέση του χωρίς να φαντάζει περιττό: τα βλέμματα που ξεχειλίζουν ένταση, οι γεμάτοι παιδικότητα μορφασμοί, οι χορογραφίες των χεριών που κρύβουν κι αποκαλύπτουν μαζί σκέψεις, σχέσεις και φόβους, ο εκρηκτικά χαμηλότονος λόγος, οι ηχηρές σιωπές.

Από τα αριστουργήματα του Χένρικ Ίψεν, «Το κουκλόσπιτο» ανεβαίνει στο θέατρο οδού Κυκλάδων – «Λευτέρης Βογιατζής» σχεδόν 140 χρόνια μετά την πρώτη του εμφάνιση στην ευρωπαϊκή θεατρική σκηνή. Η υπόθεση μάλιστα βασίζεται σε πραγματικό περιστατικό που συνέβη σε φιλικό πρόσωπο του Νορβηγού μεγάλου συγγραφέα, αν και ο ίδιος επέλεξε τελικά να αντιστρέψει και να διαβάσει διαφορετικά την έκβασή του.

Γραμμένο το 1879, το έργο προκάλεσε αναταράξεις στην εποχή του καθώς έθετε στο επίκεντρο τους θεσμούς και τα ήθη-θέσφατα της αστικής τάξης, την ανδροκρατική κοινωνία του 19ου αιώνα και την υποταγή της γυναίκας.

Έτσι ήταν γραμμένη και η πορεία της Νόρας: μεγάλωσε πλάι στον πατέρα της, μη φέρνοντας ποτέ αντίρρηση στις απόψεις του, για να περάσει κατόπιν στα χέρια του συζύγου και να γίνει η πειθήνια και θελκτική «κούκλα» που θα ντυθεί, θα φερθεί και θα χορέψει στον δικό του ρυθμό.

Όταν δει την πλάνη πάνω στην οποία βάσισε την πορεία της, όταν η προσδοκία του «θαύματος» που περίμενε από τον Τόρβαλντ Χέλμερ γκρεμιστεί, τότε θα εγκαταλείψει την οικογενειακή εστία και θα βγει έξω στη ζωή για να ανακαλύψει τον εαυτό της. Φιγούρα θρυλική για τη σύγχρονη δραματουργία, γίνεται ένα σύμβολο για τη γυναίκα αλλά και για τον άνθρωπο που διεκδικεί την ελευθερία της βούλησής του και το δικαίωμα σε μια ζωή επί ίσοις όροις.

Υπογράφοντας πέρα από τη σκηνοθεσία και την απόδοση του κειμένου, με αφετηρία αγγλικές, γερμανικές και μία γαλλική μετάφραση του «Κουκλόσπιτου», ο Γιώργος Σκεύας παρέδωσε στους ερμηνευτές του μια γλώσσα τωρινή, που δεν στερείται την ποίηση και τη δραματική της χροιά. Παράλληλα ανέδειξε τον ερωτισμό στη σχέση του ζευγαριού, μια επιλογή που το πρωταγωνιστικό ζευγάρι υπηρέτησε πειστικά.

Πλάι στην εξαίσια, λεπτεπίλεπτων αποχρώσεων ερμηνεία της Αμαλίας Μουτούση, ο Άρης Λεμπεσόπουλος ντύνεται με εκφραστική εξωστρέφεια το κοστούμι του Τόρβαλντ που αντιμετωπίζει τη Νόρα, όχι ως συνοδοιπόρο αλλά διαρκώς την νουθετεί και την πατρονάρει, δέσμιος της ανδροκρατικής κοινωνίας την οποία ουσιαστικά υπερασπίζεται.
Η «ήσυχη» Κριστίνα Λίντε της Μαρίας Ζορμπά, ο τοκογλύφος Κρόγκσταντ του Γιώργου Συμεωνίδη και ο βασανισμένος γιατρός Ρανκ του Νικόλα Παπαγιάννη, συντονισμένοι σε μια ενιαία φωνή, συμπληρώνουν την καλή διανομή.

Η δράση ξετυλίγεται μέσα στο λειτουργικό, σκανδιναβικά λιτό σκηνικό της Εύας Μανιδάκη και τα κοστούμια του Άγγελου Μέντη που απηχούν πετυχημένα την ενδυματολογία της εποχής.