Ο Θάνατος του Δαντόν: Μια παράσταση - μανιφέστο

της Μάνιας Ζούση

Μια συναρπαστική και ενθουσιώδης στιγμή της παγκόσμιας ιστορίας, η γαλλική επανάσταση και οι πρωταγωνιστές της, ζωντανεύουν στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών μέσα από την παράσταση «Ο Θάνατος του Δαντόν» του Γκέοργκ Μπίχνερ, σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού. Βασισμένη σε μια μετάφραση πάλλουσας γλώσσας του Γιώργου Δεπάστα, η παράσταση αναδεικνύει χωρίς ρητορείες, το τραγικό μέγεθος των ανθρώπων της επανάστασης. Επικών διαστάσεων έργο που βασίζεται σε έναν δυνατό θίασο πρωταγωνιστών διδαγμένων σε βάθος με ρυθμό και μέτρο.

Ο Δαντόν, που υποδύεται με συνέπεια ο ηθοποιός Μελέτης Ηλίας, απογοητευμένος από τις συνεχείς εκτελέσεις και την αδιέξοδη αιματοχυσία, βουλιάζει μέσα σε έναν καναπέ, παραδομένος στην χαλαρότητα και την απραξία. Δεν αργεί να συγκρουσθεί με τον άλλοτε σύντροφό του και ισχυρό άνδρα της επανάστασης, Ροβεσπιέρο, ο οποίος ενορχηστρώνει την καταστροφή του οδηγώντας τον στην γκιλοτίνα. Ο Βασίλης Ανδρέου σε μια εντυπωσιακή ερμηνεία εκτοξεύει φλογερούς λόγους σε στάση σχεδόν προσοχής, άκαμπτο σώμα και βροντώδη φωνή εντυπωσιάζοντας το ακροατήριο και πείθοντας το κοινό.

Την ίδια ώρα ο λαός συνεχίζει να ξεχύνεται στους δρόμους, να διαδηλώνει και να στήνει οδοφράγματα, οι Ιακωβίνοι και οι Γιρονδίνοι διαβουλεύονται, συμφωνούν, διαφωνούν και συγκρούονται: «η δημοκρατία σε κίνδυνο αλλά και η γκιλοτίνα θεραπεία για όλες τις ασθένειες. Θάνατος σε μια τάξη που φοράει τα ρούχα της αριστοκρατίας και κληρονόμησε τη σκέψη της. Η επανάσταση πρέπει να τελειώσει και να αρχίσει η δημοκρατία. Η μορφή της κυβέρνησης πρέπει να είναι διάφανη και να ταιριάζει στο σώμα του λαού». Σύντομες, γρήγορες και δυνατές σκηνές διαδέχονται η μια την άλλη σε μια παράσταση συνόλου.
 
Τον Σεν Ζιστ της διαρκούς δράσης υποδύεται με πειθώ ο Ευθύμης Παππάς ενώ η Μαρία Ναυπλιώτου, επωμίζεται και τους τέσσερις γυναικείους ρόλους ως υπέροχη Λιμπερτέ και Μαριόν, κυοφορούσα Λουσίλ Ντεμουλέν αλλά και ερωτική Ζυλί Δαντόν. Πειστικοί οι Κων/νος Ασπιώτης, Δημήτρης Μπίτος, Χρήστος Σουγάρης και Γιωργής Τσαμπουράκης στους ρόλους των Ντεμουλέν, Φιλιππώ, Λακρουά και Σεσέλ.

Με το ευφυές εύρημα του περιπλανώμενου θιάσου των «ατάκτων θεατρίνων», ο Λιβαθινός βρίσκει την ευκαιρία μέσα από το θέατρο εν θεάτρω να σχολιάσει την επανάσταση, τους τρόπους, τις πρακτικές και τους αρχηγούς, καθώς ο κλόουν θεατρίνος έχει την δυνατότητα να εκστομίζει μεγάλες και σκληρές αλήθειες με ιλαρό, άρα εύπεπτο και τελικά διεισδυτικό για το λαό τρόπο. Κάτι σαν τον τρελό του βασιλιά.

Οι εξαιρετικά ταλαντούχοι Στέλιος Ιακωβίδης, Νίκος Καρδώνης, Μιχάλης Μουλακάκης, Δημήτρης Μυλωνάς και Παναγιώτης Παναγόπουλος, επιβεβαιώνουν πως μπορεί το θέατρο να μην κυβερνά αλλά κινητοποιεί τη σκέψη και το συναίσθημα και ανοίγει δρόμους. Και μόνον για τη φράση που εκφωνεί ένας από αυτούς, το «Βγάλε τους ανθρώπους από το θέατρο στο δρόμο» η παράσταση μετατρέπεται σε ένα σύγχρονο μανιφέστο που αξίζει την προσοχή μας.

Ο θεατής οδηγείται με αυτόν τον τρόπο σε συγκρίσεις και αναγωγές συνδέοντας τα ιστορικά γεγονότα με τις σύγχρονες πολιτικές και κοινωνικές στιγμές αλλά και με τις ιδεολογικές αγωνίες του.

Σε ένα φρενήρες παραλήρημα ο θίασος κανακεύει εν χορώ ένα νεογέννητο-κούκλα -σκιάχτρο, που μοιάζει να προήλθε από τερατογένεση μιας επανάστασης που κατέληξε τρομοκρατία. Μέσα από φωνές και χάχανα και εκσφενδονίζοντάς το ο ένας στον άλλον και πριν του κοπεί το κεφάλι, αναρωτιούνται όλοι μαζί: «Πώς θα το πούμε το παιδί; Egalite, Fraternite ή Robespierre….» Έτσι το θέατρο γίνεται το ιδανικό μέσο για την αποτύπωση της τραγωδίας της πολιτικής. Με τον ίδιο ρυθμό ένας από αυτούς, πάντα ο ίδιος, επαναλαμβάνει με νόημα «εγώ ένας απλός χασάπης είμαι».

Δυνατή στιγμή της παράστασης τα ακέφαλα σώματα που συμβολίζουν τους νεκρούς της επανάστασης που ζωντανεύουν επιστρέφοντας ως εφιάλτες και φαντάσματα. Σε μια αχανή και σχεδόν άδεια σκηνή τα ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα που εξυπηρετούν τη δράση είναι ο καναπές, που γίνεται φυλακή φτάνοντας στο τέλος να μεταμορφωθεί σε ικρίωμα, ενώ στοίβες από εφημερίδες, χρησιμεύουν για οδοφράγματα, αλλά και δικαστικά έδρανα στις σκηνές της Εθνοσυνέλευσης και του Λαϊκού Δικαστηρίου.

Ο γκροτέσκο χαρακτήρας τονίζεται από τις χάρτινες περούκες και τις φενάκες των δικαστών. Στα κοστούμια των πρωταγωνιστών κυριαρχούν τα χρώματα της επανάστασης: μπλε για τον Δαντόν, κόκκινο για τον θιασώτη του αίματος Ροβεσπιέρο και μπλε, κόκκινο, άσπρο για την Λιμπερτέ-Γαλλία.

Εχθροί, σύντροφοι, ομοϊδεάτες και αντίπαλοι, εξουσιαστές και επαναστάτες, τυλιγμένοι με τα λάβαρα στα χρώματα της επανάστασης, σμίγουν ενωμένοι τραγουδώντας τη Μασσαλιώτιδα σε μια μουσική σύνθεση που ερμηνεύει ζωντανά ο Blaine L. Reininger συνοδεύοντας διακριτικά τη δράση. Όλοι μαζί στο τέλος σχηματίζουν ένα κάδρο ειρήνης. Αυτός είναι άλλωστε και ο τρόπος που το θέατρο και η τέχνη απαντά στην πολιτική και τη ζωή, ενώνοντας και συμφιλιώνοντας τους ανθρώπους.

Info:
«Ο Θάνατος του Δαντόν» του Georg Buchner
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Λεωφόρος Συγγρού 107-109

Σκηνοθεσία-Διασκευή: Στάθης Λιβαθινός
Σκηνικά-Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Μουσική: Blaine L. Reininger
Χορογραφία-Κινησιολογία: Ζωή Χατζηαντωνίου
Βοηθός σκηνοθέτη: Πρόδρομος Τσινικόρης
Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Τίνα Τζόκα

Ερμηνεύουν: Βασίλης Ανδρέου, Κωνσταντίνος Ασπιώτης, Μελέτης Ηλίας, Στέλιος Ιακωβίδης, Νίκος Καρδώνης, Μιχάλης Μουλακάκης, Δημήτρης Μπίτος, Δημήτρης Μυλωνάς, Μαρία Ναυπλιώτου, Παναγιώτης Παναγόπουλος, Ευθύμης Παππάς, Χρήστος Σουγάρης, Γιωργής Τσαμπουράκης

Παραγωγή: Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών
Εκτέλεση παραγωγής: Polyplanity Productions
Διεύθυνση παραγωγής: Γιολάντα Μαρκοπούλου, Μαρία Δούρου

Ώρα έναρξης: 20:30
Διάρκεια έως και 18 Φεβρουαρίου
Εισιτήρια 2109005800
Τιμές : 8 - 12 - 15 - 20 - 25 - 32 € / Φοιτ. 10 - 15 €