Ο μάστορας: Αντιεβραϊσμός… πριν τους Ναζί

Υπήρχε αντιεβραϊσμός και πριν το Ολοκαύτωμα και αυτό το βιβλίο του Μπέρναρντ Μάλαμουντ μας το κάνει σαφές, αφήνοντάς μας να γελάμε με την αφέλεια κάθε εποχής της Ιστορίας.
Ο μάστορας: Αντιεβραϊσμός… πριν τους Ναζί
It feels like I'm talkin' to myself:
Υπάρχουν άπειροι τρόποι να αποδώσει κανείς το Ολοκαύτωμα. Ή γενικότερα τους διωγμούς των Εβραίων. Ή ακόμα γενικότερα την ταυτότητα των διεσπαρμένων Εβραίων. Από τον σκληρό του Primo Levi έως τον αυτοσαρκαστικό του Philip Roth. Ή με την ελληνική εμπειρία, στην Χουζούρη και τον Ζουργό.

Probably find a way to complain about a Picasso painting:
Ο Αμερικανοεβραίος Malamud κατάγεται από τη Ρωσία. Επομένως επέλεξε να πάει πίσω και να δει τον διωκόμενο Εβραίο στα χρόνια των τσάρων. Ο ήρωάς του Jakov Bok φεύγει από το χωριό του και πηγαίνει στο Κίεβο για καλύτερη τύχη. Σώζει έναν πλούσιο πλινθοποιό κι αυτός τον κάνει αντ’ αυτού στη βιοτεχνία του. Η αφήγηση παρακολουθεί σιγά σιγά την γνωριμία με τον Ρώσο και την κόρη του, αλλά και την ευσυνείδητη δουλειά του Bok. Ο οποίος ξεκίνησε ως μάστορας και έγινε χάρη στο φιλότιμό του έμπιστος του Ρώσου, αλλά…

Όταν ανακαλύπτεται ότι είναι Εβραίος, συλλαμβάνεται και όλοι στρέφονται εναντίον του. Γιατί παραβίασε τον νόμο κι έμενε στην περιοχή όπου απαγορευόντουσαν οι Εβραίοι. Γιατί θεωρείται ότι σκότωσε ένα ρωσόπουλο για να του πιει το αίμα! Γιατί είναι Εβραίος τελικά κι ό,τι κακό έγινε οφείλεται σ’ αυτόν! Η προηγούμενη παραμονή του στο Κίεβο κοσκινίζεται, επανερμηνεύεται και παρουσιάζεται ως αντικοινωνική, αιμοβόρα, ύπουλη όπως η εβραϊκή φύση ορίζει.

Όποιος γράφει μετά το 1945 για τους Εβραίους έχει σίγουρα στον νου του το Ολοκαύτωμα. Επομένως, ο Malamud που γράφει το 1966, μιλά μεν για τα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά η λοξή του ματιά είναι στις ναζιστικές διώξεις. Ο Εβραίος κουβαλά όλες τις προκαταλήψεις των αιώνων κατά τις οποίες πίνει ανθρώπινο αίμα. Κουβαλά τις αφελείς επιστημονικές θεωρίες όπως του Arthur de Gobineau και του Houston Stewart Chamberlain που προετοίμασαν τις ρατσιστικές εκδιώξεις του 20ού αιώνα. Ο συγγραφέας αναφερόμενος στην τσαρική εποχή επεκτείνει το πρόβλημα σε μια παγκόσμια νοοτροπία αντιεβραϊσμού.

I exercise my right to express when I feel it's time:
Μεστό κείμενο. Ο αντιεβραϊσμός, φαίνεται, δεν ήταν προνόμιο των Nazi. Ήταν στοιχείο των εποχών τουλάχιστον τριών και τεσσάρων αιώνων. Από τα βασίλεια της Ευρώπης ως την τσαρική αυτοκρατορία του 19ου αιώνα. Εμείς οι αναγνώστες εισπράττουμε αυτή τη διάσταση και γελάμε-κλαίμε με τις αφέλειες των εποχών.

Πάπισσα Ιωάννα
Μπέρναρντ Μάλαμουντ
“Ο μάστορας”
μετ. Κ. Σχινά
εκδόσεις Καστανιώτης -2017
σελ. 416
τιμή: 19,08
Μπείτε στη συζήτηση

σχόλια

v