Τα λείψανα του Αγίου Λαυρεντίου: Μεξικανικό νουάρ

της Ηρώς Κουνάδη

Το βραβευμένο μυθιστόρημα του Μεξικανού Βισέντε Αλφόνσο, που μεταφράστηκε στα ελληνικά και κυκλοφόρησε μόλις από τις Εκδόσεις Ίκαρος, είναι ένα απολαυστικό νουάρ που ακροβατεί ανάμεσα στην αστυνομική αφήγηση και τα σκοτάδια της ψυχανάλυσης, παίζοντας με το μυαλό του αναγνώστη μέχρι την τελευταία σελίδα.

Βρισκόμαστε στον μεξικανικό βορρά, στο –ποτισμένο από τις δεισιδαιμονίες και σημαδεμένο από την ταραχώδη ιστορία του– Τορεόν. Την ιστορία ξεκινά να αφηγείται ο ψυχολόγος Αλμπέρτο Αλμπόρες, που αρχικά έκπληκτος από τη σοβαρότητα των κατηγοριών εναντίον του ασθενή του, Ρώμου Αγιάλα, δέχεται να συμμετάσχει στην υπεράσπισή του. Όσο, όμως, περνά ο καιρός, η πραγματικότητα παρουσιάζει όλο και περισσότερα ανησυχητικά γεγονότα σχετικά με το παρελθόν του Ρώμου, και ο γιατρός Αλμπόρες καλείται ν’ αποφασίσει αν οι μονόλογοί του είναι απλές φαντασιώσεις ή ομολογίες αποτρόπαιων εγκλημάτων.

«Η πραγματικότητα είναι μία. Οι αναγνώσεις της, πολλές» ξεκινά ένα από τα κεφάλαια στο βιβλίο που γράφει ο γιατρός για τον ασθενή του. Πόσα ψέματα και αλήθειες υπάρχουν στις ιστορίες που αφηγείται ο Ρώμος στον ψυχολόγο του; Κάτω από ποιες συνθήκες πέθανε η μητέρα του Ρώμου και γιατί κάποιοι προσπαθούν να σβήσουν τα ίχνη της; Είναι δυνατόν να δολοφονηθεί ένας άνθρωπος σε ένα μπαρ χωρίς κανείς να είναι σε θέση να επιβεβαιώσει την ταυτότητα του δράστη; Ήταν ο Ρώμος ή μήπως ο δίδυμος αδερφός του, ο Ρωμύλος; Γιατί ο τάφος της μητέρας των διδύμων είναι άδειος;

Η αφήγηση περνά με αριστοτεχνικό τρόπο από το πρώτο στο τρίτο και από εκεί στο δεύτερο ενικό πρόσωπο, καθώς τα κεφάλαια εναλλάσσονται μεταξύ τους, έτσι ώστε ο αναγνώστης να κάνει αυτό που κλήθηκε να κάνει ο γιατρός: Να συλλέξει ένα-ένα τα στοιχεία για τα πρόσωπα του δράματος, και να ενώσει μεταξύ τους τα κομμάτια του παζλ. Ο Αλμπόρες μιλά στο πρώτο πρόσωπο για την έρευνά του και τις αφηγήσεις του ασθενή του, τα κεφάλαια που ακολουθούν τα χνάρια και την ιστορία της Μάγδας, της αρραβωνιαστικιάς του Ρωμύλου, είναι γραμμένα στο β’ ενικό, και οι ιστορίες των υπόλοιπων χαρακτήρων είναι δοσμένες στο γ’ ενικό.

Στο τέλος, εκεί που το παζλ μοιάζει περισσότερο με κουβάρι το οποίο δεν πρόκειται να λυθεί ποτέ, έρχεται η απόλυτα απροσδόκητη, εντελώς σοκαριστική και πάντως απολαυστική ανατροπή, να αποζημιώσει για το χάος που έχει προκληθεί στο μυαλό του αναγνώστη κάπου 50 σελίδες πριν το τέλος.

Εν τέλει, τα Λείψανα του Αγίου Λαυρεντίου είναι ένα πανέξυπνα δοσμένο νουάρ, ποτισμένο από τη βαριά, ράθυμη ατμόσφαιρα του μεξικανικού βορρά, με δυνατούς χαρακτήρες και σασπένς που χτίζεται κλιμακωτά, όχι χάρη σε γρήγορη αφήγηση (δεν είναι γρήγορη η αφήγηση) αλλά χάρη στην ανατριχιαστική αληθοφάνεια των ηρώων του. Όπως χαρακτηριστικά έγραψε η μεξικανική εφημερίδα Crítica στην κριτική της, «το σασπένς που συναντάμε στα Λείψανα του Αγίου Λαυρεντίου θυμίζει την τηλεοπτική σειρά True Detective».

Ο Βισέντε Αλφόνσο γεννήθηκε στο Τορεόν του Μεξικού το 1977, από οικογένεια μεταλλωρύχων. Φοίτησε σε ιησουίτικο σχολείο για δεκατρία χρόνια. Εκτός από τα Λείψανα του Αγίου Λαυρεντίου, που κέρδισε το Διεθνές βραβείο μυθιστορήματος Sor Juana Inés de la Cruz το 2014, έχει γράψει το Partitura para mujer muerta (Εθνικό βραβείο αστυνομικής λογοτεχνίας), το Contar las noches (Εθνικό βραβείο διηγήματος Marίa Luisa Puga) και το El sίndrome de Esquilo.